Od czasu uzyskania niepodległości zarówno Amerykanie, jak i czarnoskórzy nadal żyją na obrzeżach życia narodowego. Jednak jako grupa, czarni bardziej zintegrowali się ze społeczeństwem narodowym i odcisnęli na nim większe piętno z kilku powodów. Amerindianie byli nowi dla hiszpańsko-brytyjskich struktur społecznych. Hiszpanie i Brytyjczycy od dawna posiadali Afrykańczyków jako niewolników i nie uważali ich za tak obcych jak napotkani w Nowym Świecie Amerindianie. Co więcej, czarnym trudniej było zachować swoją oryginalną kulturę, ponieważ w przeciwieństwie do rdzennych mieszkańców nie mogli pozostać w swoich własnych społecznościach i początkowo nie mieli możliwości wycofania się do odizolowanych obszarów. Co więcej, czarni pochodzili z różnych obszarów Afryki, często nie posługiwali się tym samym językiem czy kulturą, a po przybyciu do Nowego Świata nie byli zgrupowani w zorganizowane jednostki społeczne. Pomimo buntów niewolników, żadna duża społeczność zbiegłych niewolników nie przetrwała w izolacji, aby zachować swoje afrykańskie dziedzictwo, jak to miało miejsce w przypadku maroons na Jamajce, z wyjątkiem wioski Palenque de San Basilio, położonej na południowy wschód od Cartageny, która była jedną z otoczonych murem społeczności zwanych „palenques”, założonych przez zbiegłych niewolników jako schronienie w XVII wieku. Spośród wielu palenisk, które istniały w dawnych czasach, tylko to z San Basilio przetrwało do dziś i rozwinęło się w unikalną przestrzeń kulturową.
Wreszcie, pomimo ich pozycji na najniższym szczeblu drabiny społecznej, czarni niewolnicy często mieli bliskie relacje – jako służba domowa – z Hiszpanami i Brytyjczykami, a zatem byli narażeni na kulturę hiszpańsko-brytyjską znacznie bardziej niż Amerindians. W ten sposób czarni stali się częścią – choć peryferyjną – kolumbijskiego społeczeństwa od samego początku, przyjmując sposoby postępowania Hiszpanów i Brytyjczyków, które były im dozwolone i ucząc się ich języka. Pod koniec okresu kolonialnego, czarni uważali się za Kolumbijczyków i czuli się lepsi od Amerindian, którzy oficjalnie zajmowali wyższy status, byli nominalnie wolni i byli bliżsi pod względem koloru skóry, rysów twarzy i struktury włosów do wyłaniającej się mieszanki Metysów.
Wielu czarnych opuściło status niewolników we wczesnym okresie historii Kolumbii, stając się częścią wolnej populacji. Ich właściciele przyznali wolność niektórym z nich, inni kupili ich wolność, ale prawdopodobnie największa liczba osiągnęła ją poprzez ucieczkę. Wielu niewolników zostało wyzwolonych w wyniku buntów, szczególnie w dolinie Cauca i wzdłuż wybrzeża karaibskiego. Likwidacja niewolnictwa rozpoczęła się od ustawy o swobodnym rodzeniu w 1821 r., ale całkowita emancypacja została uchwalona dopiero w 1851 r. i zaczęła obowiązywać od 1 stycznia 1852 r.
Czarnoskórzy, którzy osiągnęli wolność, czasami przenosili się do społeczności amerindiańskich, ale czarni i zambos pozostawali na dole skali społecznej i byli ważni jedynie jako źródło siły roboczej. Inni zakładali własne osady, głównie na niezasiedlonych terenach w basenie Pacyfiku, gdzie nazywano ich cimarrones (maroons). Były to regiony bardzo niezdrowe, niegościnne i niebezpieczne. Niektóre miasta, takie jak San Basilio de Palenque w obecnym departamencie Bolívar i San José de Uré w południowej Kordobie, zachowały historię buntu żywą w swoich ustnych tradycjach. W obszarze Chocó, wzdłuż Pacyfiku, wiele z czarnych społeczności pozostały stosunkowo niezmieszane, prawdopodobnie dlatego, że było niewielu białych w okolicy, a Amerindians stały się coraz bardziej odporne na asymilację.
W innych regionach, takich jak San Andrés y Providencia, lub doliny Magdaleny, czarne społeczności miały znaczne białe i / lub Amerindian domieszki. Potomkowie niewolników zachowali stosunkowo niewiele z ich afrykańskiego dziedzictwa lub identyfikacji. Niektóre nazwy miejscowości wywodzą się z języków afrykańskich, a niektóre tradycyjne instrumenty muzyczne przywiezione do kraju przez niewolników są używane w całym kraju. Religia w czarnych społecznościach pozostaje najtrwalszym łącznikiem z afrykańską przeszłością. Całkowicie czarne społeczności zanikają, nie tylko dlatego, że ich mieszkańcy przenoszą się do miast, ale także dlatego, że okoliczna ludność metyska i biała przenosi się do czarnych społeczności. Ostateczne wchłonięcie przez mieszane środowisko wydaje się nieuniknione. Co więcej, w miarę jak czarni przenosili się z peryferii do głównego nurtu społeczeństwa, dostrzegali korzyści płynące z lepszej edukacji i pracy. Zamiast tworzyć organizacje promujące ich awans jako grupy, czarni w większości skoncentrowali się na osiągnięciu mobilności poprzez indywidualny wysiłek i adaptację do panującego systemu.
Afro-Kolumbijczycy mają prawo do wszystkich konstytucyjnych praw i ochrony, ale nadal spotykają się z poważną dyskryminacją ekonomiczną i społeczną. Według spisu ludności z 2005 roku, szacuje się, że 74 procent Afro-Colombians zarabiało mniej niż płaca minimalna. Chocó, departament z największym odsetkiem mieszkańców pochodzenia afrokolumbijskiego, miał najniższy poziom inwestycji społecznych na mieszkańca i zajmował ostatnie miejsce pod względem edukacji, zdrowia i infrastruktury. W departamencie tym nadal dochodziło do najgorszych aktów przemocy politycznej w kraju, ponieważ paramilitarni i partyzanci walczyli o kontrolę nad kluczowymi korytarzami przemytu narkotyków i broni.
.