Magnetic Resonance Imaging (MRI)

Autorzy: Pan Richard McIntyre*
Prof Stacy Goergen *

Co to jest obrazowanie metodą rezonansu magnetycznego (MRI)?

Rezonans magnetyczny (MRI) jest procedurą skanowania, która wykorzystuje silne magnesy i impulsy o częstotliwości radiowej do generowania sygnałów z ciała. Sygnały te są wykrywane przez antenę radiową i przetwarzane przez komputer w celu utworzenia obrazów (lub zdjęć) wnętrza Pani/Pana ciała.

Skaner MRI ma na ogół kształt dużej, zakrytej skrzyni z przechodzącym przez nią tunelem. Stół, na którym leży pacjent, wsuwa się do tunelu. Oba końce skanera są otwarte i nie zamykają się. W tunelu znajdują się światła, a czasami także lustro. Niektóre skanery MRI mają szersze tunele lub są częściowo otwarte (bardziej przypominają literę „C” niż „O”).

Dlaczego mój lekarz skierowałby mnie na badanie MRI?

Istnieje wiele procedur obrazowania, które pomagają lekarzom w poszukiwaniu i ocenie stanów medycznych. Różne procedury dostarczają różnych specjalistycznych informacji. Czasami do wykazania informacji o problemie można wykorzystać więcej niż jeden rodzaj obrazowania.

MRI może być najlepszym sposobem wykazania pewnych problemów, takich jak w przypadku urazu kolana, mózgu lub kręgosłupa. MRI jest również często stosowany w celu zapewnienia dodatkowych informacji do innych badań, takich jak rentgenowskie lub ultradźwiękowe.

Istnieje wiele różnych technik lub rodzajów skanowania MRI, które mogą być wykonywane. Każda z nich oferuje radiologowi (lekarzowi specjaliście) określone informacje, aby jak najlepiej pokazać, na czym może polegać problem. Informacje uzyskane za pomocą MRI powinny pomóc w zdiagnozowaniu schorzenia, które może Pani/Pan mieć.

Jak przygotować się do badania MRI?

Bezpieczeństwo w skanerze MRI ma zasadnicze znaczenie. Silne pola magnetyczne mogą przyciągać i oddziaływać z metalowymi przedmiotami, które może Pan/Pani mieć w sobie lub na sobie (w tym z urządzeniami elektronicznymi i magnetycznymi). Niektóre z tych interakcji mogą spowodować uszkodzenie ciała lub śmierć (patrz rozdział Ryzyko związane z MRI poniżej).

Aby upewnić się, że poddanie się MRI jest dla Pani/Pana bezpieczne, wymagane będzie wypełnienie kwestionariusza bezpieczeństwa. Czasami kwestionariusz jest wysyłany pocztą, którą należy wypełnić i zabrać ze sobą na wizytę. Jeśli w sali skanowania będzie z Panią/Panem przebywać przyjaciel lub krewny, również będą oni musieli wypełnić kwestionariusz bezpieczeństwa.

Jeśli ma Pani/Pan rozrusznik serca lub inne implanty, ważne jest, aby poinformować o tym gabinet radiologiczny przed wykonaniem badania. Konieczne może być zorganizowanie alternatywnego badania.

Obiekty w Twoim ciele, które mogą spowodować szczególną szkodę lub zostać uszkodzone, obejmują: rozruszniki serca, klipsy do tętniaków, protezy zastawek serca, neurostymulatory, implanty ślimakowe, fragmenty metalu w oku, metalowe ciała obce, magnetyczne implanty dentystyczne i pompy infuzyjne do leków. Niektóre z tych implantów, zwłaszcza nowsze urządzenia, mogą być bezpieczne w skanerze MRI, ale muszą być dokładnie zidentyfikowane, aby skanowanie mogło się odbyć.

Na wizytę należy zabrać wszelkie dokumenty dotyczące implantów. Mogą one pomóc w prawidłowym zidentyfikowaniu rodzaju implantu w celu oceny, czy poddanie się MRI jest dla Pani bezpieczne.

Ważne jest, aby nie nosiła Pani żadnego makijażu ani lakieru do włosów, ponieważ wiele z tych produktów zawiera drobne cząsteczki metalu, które mogą zakłócać skanowanie i obniżać jakość obrazów. Mogą one powodować nagrzewanie się obszaru i, w rzadkich przypadkach, oparzenie skóry.

Nie będzie Pani mogła zabrać ze sobą niczego do pokoju skanowania, zazwyczaj dostępne są szafki. Łatwiej jest zostawić w domu przedmioty takie jak zegarki, biżuterię, telefony komórkowe, paski, agrafki, spinki do włosów i karty kredytowe.

Jeśli jest Pani w ciąży, proszę omówić to z lekarzem i poinformować o tym gabinet radiologiczny przed wykonaniem skanu.

Jeśli ma Pani klaustrofobię (lęk przed małymi lub zamkniętymi przestrzeniami) i uważa Pani, że może Pani nie być w stanie wykonać skanu, proszę poinformować o tym lekarza lub ośrodek MRI podczas umawiania się na wizytę. Istnieje możliwość podania leków uspokajających. W takim przypadku nie będzie Pani/Pan mogła/ mógł opuścić ośrodka do czasu pełnego wybudzenia i ktoś inny będzie musiał Panią/Pana odwieźć do domu.

Niektóre ośrodki MRI posiadają zestawy stereo lub odtwarzacze CD i DVD podłączone do skanera MRI. Może Pani zabrać płyty CD lub DVD do słuchania lub oglądania podczas skanowania.

W niektórych przypadkach może być wymagane przeprowadzenie postu (obycie się bez jedzenia) przed procedurą MRI. Podczas umawiania się na badanie MRI zostanie Pani/Pan poinformowana/y o wszelkich wymaganiach związanych z postem.

Należy kontynuować przyjmowanie wszystkich swoich normalnych leków, chyba że podczas rezerwacji badania MRI zostanie Pani/Panu zalecone inne postępowanie.

Proszę przynieść wszelkie poprzednie zdjęcia rentgenowskie, tomografię komputerową lub filmy ultrasonograficzne. Radiolog może chcieć przejrzeć starsze badania lub sprawdzić, czy Pani/Pana stan zmienił się od ostatniego badania.

Co się dzieje podczas badania MRI?

Procedura MRI zostanie Pani/Panu dokładnie wyjaśniona, a Pani/Pana kwestionariusz bezpieczeństwa przejrzany i omówiony przed wejściem do sali badań. Jeśli ma Pani/Pan jakiekolwiek pytania, proszę zapytać radiografa (technika obrazowania medycznego), który będzie obsługiwał skaner MRI, ponieważ ważne jest, aby czuła się Pani/Pan komfortowo i wiedziała/y, co będzie się działo. Radiograf będzie mógł widzieć Panią/Pana z pokoju kontrolnego przez cały czas trwania skanu.

Zazwyczaj zostanie Pani/Pan poproszona/y o przebranie się w fartuch. Zwiększa to bezpieczeństwo, ponieważ przedmioty znajdujące się w kieszeniach nie zostaną przypadkowo zabrane do pokoju skanowania.

Zostanie Pani poproszona o położenie się na stole do skanowania i otrzyma Pani brzęczyk do przytrzymania. Gdy go ściśniesz, w pokoju kontrolnym włączy się alarm i będziesz mógł porozmawiać z radiologiem.

Skaner MRI jest bardzo głośny podczas skanowania. Jest to poziom hałasu, który może spowodować uszkodzenie słuchu. Otrzyma Pani/Pan zatyczki do uszu lub słuchawki, aby zmniejszyć hałas do bezpiecznego poziomu.

Zależnie od rodzaju MRI, który Pani/Pan ma i Pani/Pana szczególnej sytuacji, w tym momencie może Pani/Pan mieć:

• elektrody umieszczone na klatce piersiowej w celu monitorowania bicia serca, jeśli ma Pan(i) skan serca;
• małą plastikową rurkę (pulsoksymetr) naklejoną na Pana(i) palec, aby sprawdzić Pana(i) oddychanie i tętno, jeśli ma Pan(i) leki uspokajające (wyciszające); i/lub
• igłę wprowadzoną do żyły w ramieniu, jeśli podczas skanowania wymagane są jakiekolwiek leki.

Jeśli ma Pan/Pani klaustrofobię i stwierdzi, że nie jest Pan/Pani w stanie kontynuować skanowania, można wstrzyknąć środek uspokajający. Zakład radiologii dysponuje specjalnymi procedurami dla osób z klaustrofobią i poinformuje pacjenta, co należy zrobić, jeśli dotyczy to pacjenta.

Najczęstszym wstrzykiwanym lekiem jest środek kontrastowy lub „barwnik” zwany gadolinowym środkiem kontrastowym. Podkreśla on skanowaną część ciała, co może dostarczyć więcej informacji radiologowi oceniającemu Pani/Pana problem.

Można też wstrzyknąć inne leki, na przykład w celu spowolnienia ruchów jelit w przypadku MRI odbytnicy.

Część ciała, która ma zostać poddana skanowaniu, zostanie starannie ułożona i delikatnie zabezpieczona, aby zapewnić Pani/Panu wygodę i zwiększyć prawdopodobieństwo pozostania w bezruchu. Wokół tej części ciała zostaną następnie umieszczone specjalne anteny (cewki), które będą odbierać sygnały z ciała, aby komputer mógł tworzyć obrazy. Cewki są zwykle zamknięte w plastikowej podkładce lub ramce. W zależności od skanowanej części ciała, cewki mogą być owinięte wokół ramienia lub leżeć na brzuchu. Rama zawierająca cewki może być stosowana np. wokół kolana lub nadgarstka, a także na głowie i górnej części szyi. Niektóre cewki znajdują się w materacu łóżka skanującego, używanego podczas skanowania pleców.

Stół skanujący przesuwa się do środka urządzenia. Twoja głowa może znajdować się wewnątrz lub na zewnątrz skanera, w zależności od skanowanej części ciała.

Gdy skanowanie się rozpocznie, usłyszysz odgłos stukania, który będzie kontynuowany podczas każdego skanowania. Skanowanie nie jest ciągłe, a długość każdego skanu waha się od około 1 do kilku minut, z przerwą pomiędzy nimi. Pomiędzy kolejnymi skanami będzie można porozmawiać z radiologiem i nacisnąć brzęczyk, jeśli pacjent nie czuje się komfortowo lub chce wyjść z urządzenia w dowolnym momencie.

Proces skanowania jest bezbolesny. Podczas skanowania może być odczuwane ciepło. W przypadku jakiegokolwiek odczucia należy poinformować radiologa przeprowadzającego skanowanie.

Podczas skanowania należy leżeć nieruchomo i utrzymywać pozycję. Ogólnie rzecz biorąc, można normalnie oddychać. Sporadycznie, podczas niektórych rodzajów MRI, będzie Pani/Pan musiała/ musiał wstrzymać oddech. Oddychanie i ruch mogą sprawić, że obrazy będą zamazane, a ocena Pani/Pana problemu trudniejsza.

Czy są jakieś skutki uboczne MRI?

Nie ma żadnych skutków ubocznych samego MRI. Po zakończeniu badania będzie Pani mogła kontynuować swój dzień zgodnie z planem.

Jeśli wymaga Pani uspokojenia podczas badania, ośrodek MRI udzieli Pani jasnych instrukcji, co należy robić przed i po badaniu. Nie będzie Pan(i) mógł(a) wyjść, dopóki nie będzie Pan(i) w pełni przytomny(a) i będzie Pan(i) potrzebował(a) kogoś, kto odwiezie Pana(ią) do domu.

Jeśli podczas badania otrzyma Pan(i) jakiekolwiek leki, mogą wystąpić u Pana(i) skutki uboczne. Są one szczegółowo opisane w poszczególnych punktach tej strony internetowej (np. MRI odbytnicy). Personel zajmujący się Panią/Panem omówi z Panią/Panem wszelkie działania niepożądane i pomoże Pani/Panu w razie ich wystąpienia.

Jak długo trwa badanie MRI?

Skanowanie może trwać od 10 minut do ponad godziny. Zależy to od części ciała poddawanej obrazowaniu oraz od rodzaju rezonansu magnetycznego wymaganego do wyświetlenia informacji. Przed rozpoczęciem badania radiolog poinformuje Panią o czasie trwania badania, aby wiedziała Pani, czego może się Pani spodziewać. Sporadycznie może być konieczne ponowne wykonanie skanów z opóźnieniem, zwykle po 1 lub 2 godzinach, głównie w przypadku skanowania wątroby.

Jeśli otrzymał/a Pan/Pani leki uspokajające, wydłuży to czas, przez jaki będzie Pan/Pani musiał/a pozostać w ośrodku MRI.

Jakie są zagrożenia związane z MRI?

Nie są znane żadne skutki uboczne MRI, pod warunkiem, że nie posiada Pan/Pani żadnych implantów lub przedmiotów, które nie mogą znaleźć się w skanerze.

Niebezpieczeństwo związane z MRI wynika z interakcji przedmiotów z polami magnetycznymi. Metalowe przedmioty mogą się poruszać, jak również nagrzewać, a prądy elektryczne mogą być wytwarzane i prowadzić do nieprawidłowego działania urządzenia. Silny magnes może zmienić lub wymazać informacje z innych urządzeń magnetycznych. Niektóre z tych interakcji mogą spowodować uszkodzenie ciała lub śmierć.

Niektóre implanty, takie jak rozruszniki serca, defibrylatory, aparaty słuchowe i pompy lekowe, sprawiają, że wykonanie skanu nie jest bezpieczne dla danej osoby. Ważne jest, aby w pełni wypełniła Pani/Pan kwestionariusz bezpieczeństwa i skontaktowała się Pani/Pan z ośrodkiem, w którym wykonywany jest MRI, w razie jakichkolwiek pytań dotyczących posiadanych implantów. Radiografowie dysponują literaturą na temat większości implantów. Mogą oni poprosić Panią/Pana lub Pani/Pana lekarza o więcej informacji na temat wszelkich posiadanych przez Panią/Pana implantów i stwierdzą, czy wejście do skanera jest dla Pani/Pana bezpieczne.

Metalowe przedmioty przyciągane przez magnesy (zwane przedmiotami ferromagnetycznymi), takie jak wiadra, krzesła lub przedmioty znajdujące się w Pani/Pana kieszeni, mogą zostać gwałtownie wciągnięte, jak pocisk, do urządzenia MRI. Mogą one uszkodzić urządzenie, a także zranić osoby znajdujące się w pobliżu. Ludzie zmarli z powodu obrażeń spowodowanych przez to.

Inny metal w twoim ciele może się przemieszczać, jeśli nie jest dobrze zamocowany. Należą do nich metalowe fragmenty w twoich oczach, które mogą zakłócać widzenie, jeśli poruszają się w MRI. Większość implantów (na przykład protezy stawu biodrowego) jest dobrze zamocowana i zwykle wykonana z materiałów niemagnetycznych lub tylko słabo magnetycznych i nie stanowi problemu. Klipsy w mózgu, stosowane w przypadku tętniaka (rozszerzone naczynie krwionośne lub wyrostek naczyniowy), muszą być niemagnetyczne, w przeciwnym razie nie można ich skanować.

Podgrzewanie metalu może powodować oparzenia, np. przez naszyjniki, które zostaną usunięte przed skanowaniem. Niektóre cewniki (cienkie rurki zazwyczaj w naczyniach krwionośnych) mogą się stopić, jeśli zawierają drut.
Urządzenia elektroniczne mogą ulec uszkodzeniu i nie działać – poruszając się w ciele, ogrzewając się, a także mając nieprawidłowe prądy elektryczne. Rozrusznik serca jest powszechnym urządzeniem, które może wykluczyć Pana/Panią z badania MRI.

Magnetyczne implanty dentystyczne nie pozostaną przymocowane, jeśli zostaną umieszczone w silnym polu magnetycznym skanera MRI. Paski magnetyczne, takie jak na kartach kredytowych, również mogą ulec uszkodzeniu.

Jeśli jest Pani w ciąży, proszę omówić skanowanie z lekarzem i poinformować o tym placówkę wykonującą badanie MRI przed zabiegiem. Nie musi to jednak powstrzymywać Pani przed wykonaniem badania. Nie odnotowano wpływu MRI na nienarodzone dziecko, ale w okresie ciąży zawsze należy zachować ostrożność.

Jeśli konieczne jest wstrzyknięcie Pani/Panu gadolinowego środka kontrastowego, istnieje bardzo małe ryzyko wystąpienia reakcji alergicznej. Gadolinowy środek kontrastowy jest ogólnie bardzo bezpieczny, ale jak w przypadku wszystkich leków, mogą wystąpić reakcje alergiczne. Drobne reakcje (takie jak pokrzywka lub swędzenie oczu) mogą wystąpić u około 1 na 1000 osób. Bardziej znaczące reakcje (trudności w oddychaniu lub zapaść) mogą wystąpić u 1 na 10 000 osób. Jeśli u pacjenta wystąpi reakcja alergiczna, zostanie on poddany leczeniu w szpitalnym oddziale radiologicznym lub w gabinecie radiologicznym, w którym będzie wykonywany skan. Istnieje niewielkie ryzyko wystąpienia reakcji alergicznej na którykolwiek z leków, które mogą być podane podczas badania MRI.

Jeśli w przeszłości występowały u Pani/Pana choroby nerek, przed badaniem należy wykonać badanie krwi, aby upewnić się, że środek kontrastowy może być bezpiecznie podany. Nefrogenne zwłóknienie układowe jest rzadkim, ale poważnym powikłaniem po wstrzyknięciu chelatu gadolinu (patrz Gadolinium Contrast Medium (MRI Contrast agents)) u osób z bardzo słabą czynnością nerek.

Możliwość wystąpienia reakcji alergicznej na środek kontrastowy jest bardzo mała, ale należy zapytać radiologa wykonującego badanie MRI o wstrzyknięcie, aby uzyskać więcej informacji.

Jakie korzyści daje MRI?

MRI nie ma znanych długoterminowych szkodliwych skutków, pod warunkiem przestrzegania środków ostrożności. W MRI nie wykorzystuje się promieniowania jonizującego. Unikanie konieczności narażenia na promieniowanie jonizujące (promieniowanie rentgenowskie) przynosi znaczne korzyści osobom młodszym i dzieciom, a MRI może być również bezpiecznie stosowany w ciąży, jeśli jest to wymagane.
MRI jest w stanie dostarczyć Pani/Panu lekarzowi szerokiego zakresu informacji o Pani/Pana organizmie i poszczególnych chorobach lub stanach, na które może Pani/Pan cierpieć. Może on wykazać pewne schorzenia, których inne badania nie są w stanie wykazać. Korzyści z MRI zależą od części ciała poddawanej obrazowaniu, a konkretne korzyści omówiono w poszczególnych punktach tej strony internetowej (zob. na przykład MRI piersi lub MRI odbytnicy).
MRI może obrazować większość części ciała w dowolnym kierunku w celu uzyskania maksymalnej ilości informacji i dostarcza te informacje w postaci obrazów o wysokiej jakości. Obrazy te dostarczają dokładnych szczegółów na temat określonych procesów lub struktur w organizmie i mogą również dostarczać informacji w postaci danych lub wykresów.

Kto wykonuje MRI?

Radiograf (technolog obrazowania medycznego), który został specjalnie przeszkolony w zakresie MRI, jest odpowiedzialny za opiekę nad Panem/Panią w oddziale szpitalnym lub w prywatnym gabinecie radiologicznym oraz za wykonywanie skanów. Skany są następnie przekazywane radiologowi (lekarzowi specjaliście), który je interpretuje i przekazuje pisemny raport lekarzowi, który skierował Panią/Pana na badanie.

Gdzie wykonuje się MRI?

Większość szpitali prywatnych i publicznych oraz prywatnych gabinetów radiologicznych posiada skanery MRI. Listę miejsc dysponujących skanerem MRI można uzyskać w miejscowym szpitalu, gabinecie radiologicznym lub u lekarza kierującego.

Kiedy mogę spodziewać się wyników badania MRI?

Czas, w jakim lekarz otrzyma pisemny raport z przeprowadzonego badania lub zabiegu będzie różny, w zależności od:

• pilności, z jaką potrzebny jest wynik;
• złożoności badania;
• tego, czy potrzebne jest więcej informacji od Pana/Pani lekarza, zanim badanie będzie mogło być zinterpretowane przez radiologa;
• czy miał(a) Pan(i) wcześniejsze zdjęcia rentgenowskie lub inne obrazy medyczne, które należy porównać z tym nowym badaniem lub procedurą (jest to częste w przypadku choroby lub stanu, który jest śledzony w celu oceny postępów);
• jak raport jest przekazywany z przychodni lub szpitala do Pana(i) lekarza (tzn.Telefon, e-mail, faks lub poczta).

Proszę zapytać w prywatnym gabinecie, klinice lub szpitalu, w którym wykonuje się badanie lub zabieg, kiedy lekarz prawdopodobnie otrzyma pisemny raport.

Ważne jest, aby omówić wyniki z lekarzem, który Cię skierował, osobiście lub przez telefon, aby mógł on wyjaśnić, co te wyniki oznaczają dla Ciebie.

*Autor nie ma konfliktu interesów w związku z tym tematem.

Strona ostatnio modyfikowana 31/10/2018.