Czerwona Lista Gatunków Zagrożonych IUCN

Czerwona Lista Gatunków Zagrożonych IUCN, zwana również Czerwoną Listą IUCN, jeden z najbardziej znanych obiektywnych systemów oceny służących do klasyfikacji statusu roślin, zwierząt i innych organizmów zagrożonych wyginięciem. Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) przedstawiła ten system oceny w 1994 roku. Zawiera on jednoznaczne kryteria i kategorie klasyfikacji stanu ochrony poszczególnych gatunków na podstawie prawdopodobieństwa ich wyginięcia.

Read More on This Topic

gatunki zagrożone: IUCN Red List of Threatened Species

Jednym z najbardziej znanych obiektywnych systemów oceny gatunków zagrożonych jest podejście zaprezentowane przez International Union for Conservation…

System IUCN wykorzystuje zestaw pięciu kryteriów ilościowych do oceny ryzyka wyginięcia danego gatunku. Ogólnie rzecz biorąc, kryteria te uwzględniają:

1. Szybkość spadku liczebności populacji
2. Zasięg geograficzny
3. Czy gatunek posiada już małą liczebność populacji
4. Czy gatunek jest bardzo. mały lub żyje na ograniczonym obszarze
5. Czy wyniki analizy ilościowej wskazują na wysokie prawdopodobieństwo wyginięcia w środowisku naturalnym

Po dokładnej ocenie danego gatunku, jest on umieszczany w jednej z kilku kategorii. (Szczegóły każdej z nich zostały skondensowane w celu podkreślenia dwóch lub trzech najistotniejszych punktów danej kategorii poniżej). Ponadto, trzy z tych kategorii (CR, EN i VU) mieszczą się w szerszym pojęciu „zagrożenia”. Czerwona Lista Gatunków Zagrożonych IUCN rozpoznaje kilka kategorii statusu gatunku:

1. Extinct (EX), oznaczenie stosowane do gatunków, w przypadku których ostatni osobnik zmarł lub w przypadku, gdy systematyczne i odpowiednie do czasu badania nie były w stanie zalogować nawet pojedynczego osobnika
2. Extinct in the Wild (EW), kategoria zawierająca te gatunki, których członkowie przetrwali tylko w niewoli lub jako sztucznie podtrzymywane populacje daleko poza ich historycznym zasięgiem geograficznym
3. Critically Endangered (CR), kategoria obejmująca te gatunki, które posiadają wyjątkowo wysokie ryzyko wyginięcia w wyniku szybkiego spadku liczebności populacji od 80 do ponad 90 procent w ciągu ostatnich 10 lat (lub trzech pokoleń), aktualnej wielkości populacji mniejszej niż 50 osobników lub innych czynników
4. Zagrożone (EN), oznaczenie stosowane do gatunków, które posiadają bardzo wysokie ryzyko wyginięcia w wyniku szybkiego spadku liczebności populacji od 50 do ponad 70 procent w ciągu ostatnich 10 lat (lub trzech pokoleń), obecna wielkość populacji mniejsza niż 250 osobników, lub inne czynniki
5. Vulnerable (VU), kategoria obejmująca te gatunki, które posiadają bardzo wysokie ryzyko wyginięcia w wyniku szybkiego spadku populacji od 30 do ponad 50 procent w ciągu ostatnich 10 lat (lub trzech pokoleń), obecna wielkość populacji mniejsza niż 1000 osobników, lub inne czynniki
6. Near Threatened (NT), oznaczenie stosowane do gatunków, które są bliskie uzyskania statusu zagrożonego lub mogą spełnić kryteria tego statusu w najbliższej przyszłości
7. Least Concern (LC), kategoria zawierająca gatunki, które są wszechobecne i liczne po dokładnej ocenie
8. Data Deficient (DD), stan stosowany do gatunków, w przypadku których ilość dostępnych danych związanych z ryzykiem ich wyginięcia jest w jakiś sposób niewystarczająca. W związku z tym nie można dokonać pełnej oceny. Tak więc, w przeciwieństwie do innych kategorii na tej liście, kategoria ta nie opisuje stanu ochrony gatunku
9. Nieoceniony (NE), kategoria stosowana w celu uwzględnienia każdego z prawie 1,9 miliona gatunków opisanych przez naukę, ale nie ocenionych przez IUCN

Wszystkie inne kategorie są jednakowe, gatunek doświadczający 90-procentowego spadku liczebności w ciągu 10 lat (lub trzech pokoleń), na przykład, byłby sklasyfikowany jako krytycznie zagrożony. Podobnie, inny gatunek doświadczający 50-procentowego spadku w tym samym okresie zostałby sklasyfikowany jako zagrożony, a ten doświadczający 30-procentowej redukcji w tych samych ramach czasowych zostałby uznany za narażony. Ważne jest jednak, aby zrozumieć, że gatunek nie może być sklasyfikowany przy użyciu tylko jednego kryterium; istotne jest, aby naukowiec dokonujący oceny wziął pod uwagę wszystkie pięć kryteriów przy określaniu statusu gatunku.

Co roku tysiące naukowców na całym świecie oceniają lub ponownie oceniają gatunki. Czerwona Lista IUCN jest następnie aktualizowana o te nowe dane po sprawdzeniu dokładności ocen. W ten sposób, informacje pomagają zapewnić ciągłe światło na status zagrożonych roślin, zwierząt i innych organizmów na świecie. W rezultacie zainteresowane strony, takie jak rządy krajowe i organizacje ochrony przyrody, mogą wykorzystywać informacje zawarte w Czerwonej Liście IUCN do ustalania priorytetów własnych działań na rzecz ochrony gatunków.

Czerwona Lista IUCN zwraca uwagę na postępujący spadek różnorodności biologicznej na Ziemi i wpływ, jaki ludzie mają na życie na naszej planecie. Zapewnia ona globalnie akceptowany standard, za pomocą którego można mierzyć stan ochrony gatunków w czasie. Do 2019 r. 96 500 gatunków zostało ocenionych przy użyciu kategorii i kryteriów Czerwonej Listy IUCN. Spośród nich, ponad 26 500 gatunków roślin, zwierząt i innych zalicza się do kategorii zagrożonych (CR, EN i VU). Obecnie lista ta jest dostępna jako internetowa baza danych dla ogółu społeczeństwa. Naukowcy mogą analizować procent gatunków w danej kategorii i jak te procenty zmieniają się w czasie; mogą również analizować zagrożenia i środki ochrony, które leżą u podstaw obserwowanych trendów.