Beatrice i Dante

Kim jest Beatrycze?

Beatrice była główną inspiracją dla Vita Nuova Dantego Alighieri i jest powszechnie utożsamiana z Beatrycze, która pojawia się jako jedna z jego przewodniczek w jego arcydziele La Divina Commedia (Boska Komedia).

Czy Beatrycze istniała naprawdę?

Życie tej słynnej kobiety jest owiane tajemnicą.

Wielu historyków kwestionowało, czy przewodniczka, która prowadzi Dantego o krok od kontemplacji Boga w Boskiej Komedii, była tą samą Beatrycze Portinari, która mieszkała we Florencji.

Naukowcy długo dyskutowali, czy historyczna Beatrycze ma być utożsamiana z jedną lub obiema Beatrycze występującymi w pismach Dantego.

Tradycja, która identyfikuje Bice di Folco Portinari jako Beatrycze ukochaną przez Dantego jest obecnie szeroko, choć nie jednogłośnie, akceptowana przez uczonych.

Beatrice Portinari biografia

Beatrice była córką Folco Portinari, bankiera i jednego z przeorów Florencji w 1282 roku. Portinari, rodzina wywodząca się z Fiesole, mieszkała we Florencji, w pobliżu Domu Dantego, znajdującego się na starym mieście Florencji; w rzeczywistości znajduje się on obecnie na Via del Corso.
Folco Portinari miał sześć córek.
Beatrice została wydana za mąż za niejakiego Simone de Bardi, jednego z najbardziej wpływowych mężczyzn w mieście. Zmarła trzy lata po ślubie w 1290 roku w wieku zaledwie dwudziestu czterech lat. Biorąc pod uwagę, że daty i miejsca tej rekonstrukcji pokrywają się z tym, co Dante podaje w swojej Vita Nova, dziewczyna jest utożsamiana ze słynną Beatrycze.

Pierwszym, który wyraźnie odniósł się do młodej kobiety, był Boccaccio w swoim komentarzu do Boskiej Komedii.
Szczegółowe dokumenty dotyczące jej życia zawsze były skąpe, co prowadziło niektórych do powątpiewania w jej rzeczywiste istnienie. Jedynym twardym dowodem jest testament Folco Portinari z 1287 r., który mówi „…item d. Bici filie sue et uxoris d. Simonis del Bardis reliquite …, lib.50 ad floren”- czyli zapis na rzecz jego córki, która wyszła za mąż za Simone dei Bardi.

Beatrice i Dante

Beatrice była prawdziwą miłością Dantego. W swojej Vita Nova Dante wyjawia, że po raz pierwszy zobaczył Beatrycze, kiedy ojciec zabrał go do domu Portinari na przyjęcie majowe. Byli dziećmi: on miał dziewięć lat, a ona osiem.
Dante natychmiast się w niej zakochał i nigdy jej nie zapomniał po tym spotkaniu, mimo że w 1285 roku poślubił inną kobietę, Gemmę Donati, z którą miał trzech synów i jedną córkę.

Według tradycji Dante i Beatrycze byli również sąsiadami poza murami Florencji – w pobliżu wzgórza Fiesole, gdzie rodziny Portinari i Alighieri miały dwie sąsiadujące ze sobą letnie wille. Jest prawdopodobne, że Dante i Beatrycze poznali się tam jako dzieci.

Spotkał ją ponownie dziewięć lat później w nieoczekiwany sposób: Beatrycze szła ubrana na biało i w towarzystwie dwóch starszych kobiet na Lungarno (jedna z florenckich ulic wzdłuż rzeki Arno).
Odwróciła się i pozdrowiła go. Dante dobrze pamiętał ten epizod, ale uciekł bez słowa.
Jej pozdrowienie napełniło go taką radością, że wycofał się do swojego pokoju, aby o niej myśleć. W ten sposób zasnął i miał sen, który stał się tematem pierwszego sonetu w La Vita Nuova.

Później były tylko dwa inne krótkie spotkania między nimi: jedno w kościele Santa Margherita dei Cerchi (kościół odwiedzony przez Roberta Langdona i Siennę Brooks w Inferno Dana Browna) i jedno na uczcie weselnej.
Ślubne uczty w Toskanii są dziś bardzo popularne, ale widzimy, że w przeszłości były równie ciekawe…

Wpływ na twórczość Dantego

Wpływ Beatrycze był daleki od zwykłej inspiracji. Pojawiła się jako postać w jego dwóch największych dziełach: La Vita Nuova i Boskiej Komedii.

Po śmierci Beatrycze, Dante wycofał się w intensywne studia i zaczął komponować wiersze poświęcone jej pamięci. Zbiór tych wierszy, wraz z innymi, które wcześniej napisał w swoim dzienniku w hołdzie Beatrycze, stał się La Vita Nuova, dziełem prozatorskim przeplatanym liryką.
Dante opisuje swoje spotkania z Beatrycze, wychwala jej piękno i dobroć, opisuje swoje własne intensywne reakcje na jej dobroć lub jej brak, opowiada o wydarzeniach z życia obojga i wyjaśnia naturę swoich uczuć do niej. La Vita Nuova opowiada również o dniu, w którym Dante dowiedział się o jej śmierci i zawiera kilka pełnych udręki wierszy napisanych po tym wydarzeniu. W ostatnim rozdziale Dante przyrzeka, że nie napisze nic więcej o Beatrycze, dopóki nie napisze „o niej tego, czego jeszcze nie napisano o żadnej kobiecie.”

Obietnica ta zostaje spełniona w poemacie epickim Boska Komedia, który Dante skomponował wiele lat później. W poemacie tym wyraża on swoją wzniosłą i duchową miłość do Beatrycze, która jest jego orędowniczką w Piekle, celem podróży przez Purgatorio i przewodniczką przez Paradiso.

Beatrycze zwraca się do Dantego, autora i samej postaci, po raz pierwszy w Canto 2 Piekła Dantego: schodzi do Limbo i modli się, aby poeta Wergiliusz mógł uratować Dantego. Następnie pojawia się ponownie w Canto 30 Purgatorio, kiedy Wergiliusz znika.

Na jej pierwszy widok w Purgatorio jest on tak samo onieśmielony jak w wieku dziewięciu lat i jest oszołomiony jej obecnością przez całą podróż, dopóki nie wzniesie się ponownie na swoje miejsce w niebie, punkt najbliższy Bogu, do którego wolno mu dotrzeć.
Ten wyraz sublimowanej i uduchowionej miłości kończy się całkowitym wchłonięciem Dantego w boskość.
Ich ostatnie spotkanie rozgrywa się wśród błogosławionych w niebie, pod koniec ich podróży w zaświaty.

Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej o Beatrycze, polecamy The Figure of Beatrice Charlesa Williamsa.

Dzisiaj wiemy, że miłość Dantego do Beatrycze była prawdziwa. Reprezentowała ideał piękna i wdzięku, ale była również prawdziwą kobietą.
Beatrice ukazała się Dantemu jako kobieta/anioł, która prowadzi go przez Raj, ale pozostała również prawdziwą kobietą, która sprawiła, że jego serce biło na ulicach Florencji.

–

Ten post został pierwotnie opublikowany w lipcu 31, 2013, i został zaktualizowany i wzbogacony 14 grudnia 2016.

Zdjęcia z Wikipedii.