Recentelijk heb ik alle vier de evangeliën in hun geheel gelezen; dat wil zeggen Mattheus, Marcus, Lucas en Johannes. Volgens sommige vertalingen zijn dat zo’n 84.000 woorden. En weet je wat me opviel? Nou, veel dingen eigenlijk, zoals
Waarom doe ik dit niet vaker?
Ik vind het eigenlijk leuk om de Bijbel te lezen.
Wow, ik had geen idee dat Jezus dat zei.
Wacht, wat?
Dat laatste gebeurde ongemakkelijk vaak, en ik moest vragen stellen aan facetten van mijn geloof waar ik nog nooit over had nagedacht. Vreemd genoeg, van de duizenden onderwerpen die ik zou kunnen behandelen op basis van Jezus’ leven, dood, opstanding, hemelvaart, wonderen, leringen, wereldbeeld, identiteit, discipelen, enzovoort, was datgene wat me misschien meer opviel dan eigenlijk zou moeten, eigenlijk iets dat niet werd genoemd.
Waar is in godsnaam Jozef?
Je weet wel, de man die het prima deed in het leven totdat hij dacht dat zijn bruid aan het rotzooien was (ik bedoel, wie zou dat niet? Tenzij je natuurlijk in een visioen te horen kreeg dat wat er echt gebeurde was dat de Heilige Geest wat onverklaarbare, fancy shmancy “Ik ben God, ik doe wat ik wil” dingen deed in Maria’s maagdelijke baarmoeder… oh, wacht…). Letterlijk alles wat we weten over deze man is dat hij een afstammeling was van David en de koninklijke lijn, hij was verloofd met en uiteindelijk getrouwd met Maria, hij had geen seks met haar tot na de geboorte van Jezus, hij was een rechtvaardig en genadig man, hij volgde de joodse gebruiken, hij was waarschijnlijk niet al te aanmatigend (hij verloor wel de Zoon van God voor een goede drie dagen), en hij luisterde naar engelen als ze opdagen in dromen. Dat is het. De aardse vader van de belangrijkste man die ooit op aarde rondliep, is vrijwel een figurant in de film van Jezus’ leven.
Maar, waarom?
Het blijkt dat er een paar theorieën zijn. Ik heb wat zitten spitten, en Josephologie is een echte theologische studie die teruggaat tot het jaar 800 en in de katholieke traditie vooral in de 16e eeuw is gegroeid. Het is een vrij algemene wetenschappelijke gedachte dat Jozef een stuk ouder was dan Maria, en dat hij stierf voordat Jezus’ bediening begon. Hij wordt niet genoemd als aanwezig bij Maria en Jezus op de bruiloft te Kana, waar Jezus’ eerste teken van het veranderen van water in wijn plaatsvindt. Hij is zeker niet in de buurt bij Jezus’ dood, waar Jezus zijn discipel Johannes aan zijn moeder, Maria, bindt, zodat er voor haar gezorgd zal worden. Bovendien wordt Jezus’ lichaam na zijn dood verzorgd door Jozef van Arimathea, een rol die zijn vader op zich zou hebben genomen als hij nog in leven was geweest. Velen denken dat bij de inwijding van Jezus in Lukas 2 de dood van Jozef vóór Jezus’ opkomst als rabbi wordt voorafschaduwd wanneer Simeon tegen Maria zegt dat zij zal leven om door Jezus’ bediening te worden aangeraakt.
Ik heb enkele gedachtegangen gehoord over Jozef die zich mogelijk schaamde voor het feit dat Jezus zijn familie, handel en huis had verlaten. Velen dachten dat Jezus een godslasterlijke radicaal was; dat zou zeker niet een reputatie zijn geweest waar je je zoon van zou willen kennen. Maar ik vind dit niet overtuigend gezien de omstandigheden van Jezus’ geboorte, zijn aanspraak op gezag al op twaalfjarige leeftijd, en zijn inwijding in de tempel. Bovendien, wetende dat Jozef door God wordt beschouwd als een rechtvaardig man (in ieder geval genoeg dat hij vader mag worden van de Verlosser van de wereld, geen druk), zou hij geen enkele reden hebben om zijn familie te verlaten.
Gebaseerd op dit bewijs, vind ik dat de eenvoudige, oppervlakkige lezing van de tekst erop wijst dat Jozef een onbewogen ouderdomsdood stierf voordat Jezus’ bediening begon. Maar als ik dieper kijk, denk ik dat zelfs Gods voorzienigheid hier aan het werk was. De afwezigheid van Jozef laat geen ruimte om te vragen wie Jezus’ Vader is. Dit maakt het Evangelie van Johannes nog verbazingwekkender om te lezen, omdat Jezus de Vader kent, in de Vader is, en door de Vader wordt bewerkt, zelfs als de Vader. Dit heeft diepe theologische implicaties voor ons geloof op meerdere niveaus, en ik beschouw dat als een zeer goede zaak.