Er zijn ten minste twee plaatsen waar je niet zonder water wilt komen te zitten: een waterballonnengevecht en natuurlijk in de woestijn. Maar soms gaan dingen niet zoals gepland. Misschien ben je verdwaald in de backcountry van Zion, of heb je onderschat hoe ver je zou moeten wandelen of, erger nog, je waterfles gemorst. Nu ben je in een van de heetste, droogste, meest onherbergzame omgevingen van het land zonder ook maar een druppel te drinken. We vroegen Tony Nester, overlevingsdeskundige en eigenaar van de in Flagstaff, Arizona gevestigde Ancient Pathways outdoor survival school, om tips over hoe je water kunt vinden in de woestijn.
Ga niet van huis zonder.
Zoals een goede leraar, nam hij de gelegenheid te baat om met een (vriendelijke) vinger in ons gezicht te zwaaien, en ons eraan te herinneren dat het beste plan is om voorbereid te zijn, en in de eerste plaats genoeg water mee te nemen. “Het belangrijkste ding om te onthouden is dat de meest betrouwbare waterbron is uw kraan in uw huis of in uw hotelkamer voordat je hoofd uit, want er is gewoon niet veel water hier.”
Kijk in het noorden georiënteerde canyons.
“Als je een topo kaart, of je kunt gewoon op een bergkam en eyeball dit uit het land, probeer te vinden noord-georiënteerde canyons. Als ze vollopen met sneeuw of regenval, omdat ze niet op het zuiden liggen en een groot deel van de dag beschut zijn tegen zonlicht, hebben ze de neiging om water vast te houden in grote hoeveelheden, soms maanden achter elkaar. We hebben gietvloeren in ravijnen gevonden waar letterlijk meer dan een jacuzzi water in staat. Zeker, het water is stilstaand en troebel en heeft waarschijnlijk pollywogs en zo, maar het is beter dan het alternatief.”
Zoek naar waterminnende, breedbladige bomen.
“Zoek naar het heldergroene gebladerte van cottonwoods, wilgen, aspens en, als je in de Mojave Woestijn of Afrika of het Midden-Oosten bent, palmbomen. Het is het breedbladige, heldergroene gebladerte waar je naar op zoek bent; heel anders dan bij groenblijvers. Als ik met studenten op reis ben en we zien van veraf een cottonwood, een sycamore of een wilg – een groene aanval op je ogen, want het is het enige in de wijde omtrek dat niet met zand of rotsen is begroeid – dan zullen we er vaak een eindje omheen lopen. Ofwel is er water aan de oppervlakte in de vorm van een bron, ofwel is er een waterpoel in de buurt, ofwel kun je een gat graven tot aan de wortels eronder, en die vullen zich dan met water.”
Let op vogels en insecten.
“Let op vogels en insecten. We hebben in de loop der jaren veel geluk gehad in de Grand Canyon of de Sonorawoestijn, waar we vijf of zes mijl door een echt afgelegen, desolaat gebied aan het wandelen zijn en plotseling komen we een bocht om en zien een kolibrie en dan een wesp en, kort daarna, misschien een vlinder. Nadat je een paar uur niets hebt gezien, is er plotseling leven, en het is belangrijk om daar nota van te nemen. We hebben op die manier waterpoelen gevonden. Die beestjes zijn niet voor niets in dat gebied, dus situationeel bewustzijn helpt je om dat soort dingen op te merken.”
Ga naar hoger gelegen grond.
“Het laatste wat echt kan helpen is als je op een uitkijkpunt kunt komen. Dat betekent niet dat je een bergkam moet beklimmen of zo, maar als je een beetje op het pad kunt gaan staan en om je heen kunt kijken, kun je soms reflecties zien, je kunt soms van die cottonwoods en wilgenbomen zien. Ik heb altijd een kleine verrekijker bij me – gewoon een 8×24 – het is een essentieel onderdeel van mijn woestijnuitrusting, want dat kan me zweet en calorieën besparen door me te richten op een betrouwbare waterbron, in plaats van me af te vragen wat ik in de verte zie en veel energie te verbruiken om daar te komen.”
Drink niet uit een cactus.
“Zonne-energie werkt niet. Water uit cactussen halen werkt niet. Dat zijn de twee mythes die steeds weer opduiken in de tv-programma’s en literatuur. Je krijgt geen ‘water’ uit cactussen; je krijgt buikpijn en moet overgeven. In films zie je een cowboy die de top van een vatcactus – een grote, strandbalvormige cactus – afhakt, er zijn pollepel in steekt en een slok water krijgt. Maar dat is geen water. Het is een giftige vloeistof met veel alkaliën. Dat is een probleem, want als je hittestress hebt, als je hitte-uitputting hebt en je voegt wat van dat spul toe aan je lichaam, dan belast je je nieren nog meer en kom je nog dieper in de problemen, mogelijk zelfs in een hitteberoerte. In principe neem je een stof in die je lichaam moet verwerken, wat niet aan te raden is. Je kunt van een vatcactus drinken, maar slechts één van de vijf soorten – het vishaakvat – is niet giftig.”
Eet cactusvruchten, maar reken er niet op.
“Er zijn genoeg eetbare cactusvruchten daarbuiten – cactusvijg, bijvoorbeeld. We oogsten die in grote hoeveelheden op onze cursussen in de zomer, en je roostert ze 30 seconden in de kolen (om de kleine haartjes en stekels eraf te branden) en dan kun je ze eten. Maar het is niet van plan om de overvloedige hoeveelheden vocht te vervangen, de 2 of 3 liter water die je nodig hebt in de hitte.”
Gooi dit advies weg.
“Het komt erop neer dat onderzoek van de Grand Canyon en zoek-en-reddingsoperaties hier laat zien dat een persoon die verdwaald is en zonder water komt te zitten – we hebben het over de zomer, met driecijferige hitte – tot 48 uur kan leven als ze slim zijn met hun eigen zweet. Dus denk als een cowboy: verschuil je in de schaduw, hou je bedekt, ga uit de wind en wacht op de zoekers. Maar als je dat niet doet; als je op het heetst van de dag probeert door te gaan op zoek naar water, kun je binnen drie uur dood neervallen door een hitteberoerte, gewoon door je ‘motor’ te zwaar te belasten. Dus als je iemand hebt laten weten wat je wandelplannen zijn, blijf dan zitten en wacht op hulp.”
Tony Nester geeft al meer dan 20 jaar overlevingscursussen in de woestijn in het zuidwesten en in de Rocky Mountains via zijn Ancient Pathways school.