Fornix is een C-vormige bundel zenuwvezels die diep in de hersenhelften ligt. Het is een belangrijk uitgangskanaal van de hippocampus. Het wordt beschouwd als het belangrijkste verbindingskanaal van het limbisch systeem. Als onderdeel van het limbisch systeem wordt het geassocieerd met de processen van geheugen, emoties en seksuele reacties.
In dit artikel zullen we het hebben over de fornix en andere zenuwbanen van het limbisch systeem. We bespreken de structuur, histologie en verbindingen van deze zenuwbanen. We zullen het ook hebben over hun fysiologische rol in het limbisch systeem en de klinische aandoeningen die het gevolg zijn van de vernietiging van deze zenuwbanen.
Structuur
In dit deel zullen we het hebben over de structuur,
histologie, verbindingen en relaties van de fornix.
Het woord fornix is een Latijns woord dat “boog” betekent. Deze
naam wordt gebruikt vanwege de boogvormige structuur. De fornix bestaat uit drie
delen; crus, lichaam, commissuur, en anterior kolommen. Wij zullen de details
van al deze delen hieronder bespreken.
Crus van de fornix
De crus is het eerste deel van de fornix. Het wordt gemaakt
door vezels die doorlopen van de fimbriae. De crus van de fornix begint aan het
posterior einde van de hippocampus. Aan elke kant is één crus aanwezig. De crus
van elke zijde buigt posterieur en superieur onder het splenium van corpus
callosum. De twee crura buigen om het achterste oppervlak van de thalamus. De
twee crura voegen zich dan samen, in de middellijn, om het lichaam van de fornix te vormen.
Lichaam van de fornix
Het lichaam van de fornix begint met het samenvoegen van de twee crura. Zij voegen zich samen in de middellijn, juist onder het corpus callosum, om het lichaam van de fornix te vormen. Het lichaam van de fornix sluit zeer nauw aan op het inferieure oppervlak van het corpus callosum.
Septum pellucidum is een zeer dunne zenuwstructuur die het lichaam van de fornix verbindt met het onderoppervlak van het corpus callosum. De tela choroidea en het ependymale dak van de derde ventrikel bevinden zich vlak onder het lichaam van de fornix.
Commissuur
De commissuur van de fornix is de verzameling dwarsvezels die de twee crura van de fornix met elkaar verbinden. De commissuur bevindt zich net voor het begin van het lichaam van de fornix. De functie van de commissuur is het verbinden van de uitgangen van de hippocampusformaties die aan beide zijden aanwezig zijn. De transversale vezels in de commissuur zijn ook gedecussieerd.
Kolommen van de fornix
Het lichaam van de fornix verdeelt zich anterior in twee kolommen. De twee kolommen divergeren iets lateraal van de middellijn. Deze kolommen buigen dan naar beneden. Zij buigen zich vlak voor het foramen interventricularis.
Deze kolommen dalen af achter de voorste commissuur. Zij verdwijnen in de laterale wand van de derde ventrikel, gaan door de grijze stof en bereiken de basis van de hersenen. Hier eindigen zij in de mammillaire lichaampjes.
Andere verbindingen van de hippocampus
Het is belangrijk om andere verbindingen van het
limbische systeem samen met de fornix te begrijpen. De
verbindingen die samenhangen met de fornix omvatten de volgende.
Alveus
Het uitgangskanaal van de hippocampus of het limbisch systeem begint met de alveus. Het is een dunne laag van witte stof die zich juist boven het ventriculaire oppervlak van de hippocampus bevindt. Het bedekt in feite het superieure oppervlak van de hippocampus.
Het bestaat uit de zenuwvezels die afkomstig zijn van de cortex van de hippocampus. De vezels van de alveus komen aan de mediale zijde van de hippocampus samen en vormen de fimbria.
Fimbria
Fimbria zijn de voornaamste uitvoergeleiders van de hippocampus.
Ze verlaten het achterste uiteinde van de hippocampus en gaan verder als de crura van
de fornix.
Mammillothalamische tractus
Het is het eindgedeelte van de output tractus van het
limbisch systeem. De mammillothalamische tractus begint in de mammillaire lichaampjes en
eindigt in de voorste kern van de thalamus. Op deze wijze bereikt het uitgangs
tract van het limbisch systeem zijn eindbestemming.
Fysiologie
In dit gedeelte zullen we het hebben over de functies van de fornix. Men moet bedenken dat er geen specifieke functie aan de fornix is verbonden. De functies van de fornix zijn dezelfde als die van de hippocampus en het limbisch systeem.
Het helpt het limbisch systeem zijn functies naar behoren uit te voeren. We zullen dus ook de functies van het limbisch systeem in deze rubriek opnemen.
Dient als Verbindingstrekker
Fornix is de belangrijkste uitgangstrekker van de hippocampus. Zijn voornaamste functie is het doorgeven van de informatie van de hippocampus aan de mammillaire lichaampjes en de voorste kern van de thalamus.
De commissuur van de fornix dient ook om de twee hippocampusformaties met elkaar te verbinden. Op deze wijze kan de informatie die in de twee hippocampusformaties ontstaat, vrij worden uitgewisseld.
Rol in het herinneringsgeheugen
Fornix wordt geacht een belangrijke rol te spelen in het geheugen. Het is belangrijk voor het herinneringsgeheugen. Mensen die verstoken zijn van de fornix zijn niet in staat de vertraagde herinneringstaken uit te voeren. Het cognitieve geheugen is niet geassocieerd met de fornix.
Rol in het emotionele geheugen
De fornix is, samen met de mammillothalamische tractus, geassocieerd met het emotionele geheugen. Het is een algemene ervaring dat de gebeurtenissen die van enig emotioneel belang zijn, vrij lang in ons geheugen begraven blijven.
Ze zijn zeer moeilijk te vergeten en kunnen gemakkelijk worden opgeroepen, zelfs na maanden of jaren. Dit snel terughalen van de emotionele herinnering is te danken aan de gecombineerde activering van de fornix en de mammillothalamische tractus.
Functies van het limbisch systeem
De functies van het limbisch systeem die
door de fornix worden geassisteerd zijn onder meer de volgende:
- Spatiaal geheugen
- Leren, vooral deep learning
- Emotional processing
- Emotional response and behavior
- Control of sexual behavior
- Social processing
- Eating behaviors of a person
Al deze functies worden hoofdzakelijk uitgevoerd door de
hippocampus en de amygdala. De fornix helpt hen slechts door het limbisch
systeem met andere delen van de hersenen te verbinden.
Klinische aandoeningen
Tumoren
Fornix kan worden aangetast door de tumoren die zich langs de route van de fornix verspreiden. De meest voorkomende is glioblastoma. De tumoren die de fornix aantasten, kunnen geheugenverlies en gedragsverlies bij een persoon veroorzaken. Ingrijpende veranderingen kunnen worden gezien in het gedrag van patiënten met betrokkenheid van de fornix. De betrokkenheid van de fornix veroorzaakt ook geheugenstoornissen. Het resulteert in anterograde amnesie en retrograde amnesie.
De belangrijke tumoren waarbij de fornix betrokken is, zijn onder meer
de volgende;
- Glioblastomen
- Astrocytomen
- Lymfomen
Infecties
Infecties van de hersenen en de hersenvliezen kunnen ook de fornix en het limbisch systeem betreffen. De betrokkenheid van de fornix wordt het vaakst gezien bij patiënten met herpes simplex encefalitis.
In een onderzoek werd de betrokkenheid van de fornix aangetoond bij negen van de tien herpes simplex encefalitis patiënten. De hersenen van deze patiënten werden onderzocht na 6 maanden acute infectie.
Multiple Sclerosis
In een onderzoek werd demyelinisatie van de zenuwvezels gevonden in de fornix van een aan multiple sclerose overleden pati
nt. Andere geschikte
bewijzen voor de betrokkenheid van de fornix bij multiple sclerose zijn in de literatuur echter niet te vinden.
Wernicke’s Encephalopathie
Dit hersensyndroom wordt gekenmerkt door ataxie, bewustzijnsverandering, en ophthalmoplegie samen met anterograde amnesie. De anterograde amnesie die bij Wernicke’s encefalopathie wordt gezien, wijst op de betrokkenheid van de fornix bij deze ziekte.
De beeldvormende studies hebben de betrokkenheid van de fornix bevestigd in twee gevallen van Wernicke’s encephalopathie die tot nu toe zijn bestudeerd.
Conclusie/Samenvatting
De fornix is het belangrijkste uitgangskanaal van het limbisch systeem dat hoofdzakelijk de aan beide zijden aanwezige hippocampusformaties verbindt met de thalamus.
De structuur van de fornix is verdeeld in 4 delen; de crura,
lichaam, commissuur en de kolommen.
De crura van de fornix beginnen aan elke zijde als een voortzetting van de fimbria. Zij buigen zich over de hypothalamus en voegen zich in de middellijn samen om het lichaam van de fornix te vormen.
Nauwelijks voor de vereniging van de crura verbindt de commissuur van de
fornix hen met elkaar. De commissuur bestaat uit transversale vezels en dient
om de twee hippocampale uitgangen met elkaar te verbinden.
Het lichaam van de fornix zet zich voort in de middellijn, vlak onder het corpus callosum, ervan gescheiden via septum pellucidum.
Het lichaam splitst zich dan in twee voorste kolommen die
naar beneden buigen, door de laterale wand van het derde ventrikel gaan en
eindigen in de mammillaire lichaampjes.
De fornix is een voortzetting van fimbria die
uit de alveus van de hippocampus ontspringen. De fornix gaat
voorwaarts verder als de mammillothalamische tractus die uitgaat van de mammillaire lichaampjes en
eindigt in de voorste kern van de thalamus.
Wat de fysiologie van de fornix betreft, is er geen specifieke functie verbonden aan deze structuur. Hij helpt echter bij de functies van het limbisch systeem, zoals geheugen, gedrag en leren.
De klinische condities waarbij de fornix betrokken kan zijn
zijn onder meer;
- Tumoren
- Multiple sclerose
- Wernicke’s encephalopathie
- Infecties