Pierwszy etap: rozszerzenie
Wczesne skurcze macicy, lub bóle porodowe, występują w odstępach 20 do 30 minut i trwają około 40 sekund. Towarzyszy im wówczas lekki ból, odczuwany zwykle w dolnej części pleców.
W miarę postępu porodu skurcze te stają się coraz bardziej intensywne i stopniowo zwiększają swoją częstotliwość, aż pod koniec pierwszego etapu, kiedy rozwarcie jest całkowite, powracają co trzy minuty i są dość silne. Każdy skurcz wywołuje podwójny efekt, ułatwiający rozwieranie się szyjki macicy. Ponieważ macica jest narządem mięśniowym, zawierającym wypełniony płynem worek zwany błoną płodową (lub „workiem z wodami”), który mniej więcej otacza dziecko, skurcz mięśni jej ścian powinien zmniejszyć jej jamę i ucisnąć zawartość. Ponieważ jednak jej zawartość jest dość nieściśliwa, jest ona wypychana w kierunku najmniejszego oporu, czyli w kierunku cieśni, czyli górnego otworu szyjki macicy, i wbijana, jak klin, coraz dalej w ten otwór. Poza tym, że zawartość macicy kieruje się w stronę szyjki, skrócenie włókien mięśniowych, które są przyczepione do szyjki macicy, powoduje, że tkanki te podciągają się ku górze i oddalają od otworu, co przyczynia się do jego powiększenia. Przez to połączone działanie każdy skurcz macicy nie tylko zmusza błonę płodową i płód w dół przeciwko rozszerzającej się szyjce macicy, ale także pociąga oporne ściany tej ostatniej w górę nad posuwającą się błoną płodową, prezentując część dziecka.
Pomimo tego pozornie skutecznego mechanizmu, czas trwania pierwszej fazy porodu jest raczej wydłużony, szczególnie u kobiet, które rodzą po raz pierwszy. U takich kobiet średni czas potrzebny do zakończenia fazy rozwierania wynosi od 13 do 14 godzin, podczas gdy u kobiet, które wcześniej rodziły dzieci, wynosi on 8 do 9 godzin. Nie tylko poprzedni poród ma tendencję do skracania tego etapu, ale tendencja ta często wzrasta wraz z kolejnymi ciążami, w wyniku czego kobieta, która urodziła troje lub czworo dzieci, może mieć przy następnym porodzie pierwszy etap trwający godzinę lub krócej.
Pierwszy etap porodu jest szczególnie wydłużony u kobiet, które po raz pierwszy zaszły w ciążę po 35 roku życia, ponieważ szyjka macicy rozszerza się mniej łatwo. Podobnego opóźnienia należy się spodziewać w przypadkach, w których szyjka macicy jest mocno zbliznowaciała w wyniku poprzednich porodów, amputacji, głębokiej kauteryzacji lub innych zabiegów chirurgicznych na szyjce macicy. Nawet u kobiety, która urodziła kilkoro dzieci i której szyjka macicy powinna się łatwo rozszerzać, może dojść do przedłużenia pierwszego etapu, jeśli skurcze macicy są słabe i rzadkie lub jeśli dziecko leży w niewygodnej pozycji do porodu i w bezpośredniej konsekwencji nie może być wepchnięte do miednicy matki.
Z drugiej strony, wczesne pęknięcie owodni często zwiększa siłę i częstotliwość bólów porodowych, a tym samym skraca etap rozwarcia; czasami przedwczesna utrata płynu owodniowego prowadzi do uformowania macicy wokół dziecka, a tym samym opóźnia rozwarcie, uniemożliwiając normalne zejście dziecka do miednicy. Tak jak nieprawidłowe ułożenie dziecka i uformowanie macicy może uniemożliwić normalne zejście dziecka, tak samo nieprawidłowo duże dziecko lub nieprawidłowo mała miednica mogą zakłócić zejście dziecka i przedłużyć pierwszą fazę porodu.
.