Historia języka angielskiego

Historia języka angielskiego tak naprawdę rozpoczęła się wraz z przybyciem trzech plemion germańskich, które najechały Brytanię w V wieku naszej ery. Plemiona te, Anglowie, Sasi i Jutowie, przeprawiły się przez Morze Północne z terenów dzisiejszej Danii i północnych Niemiec. W tym czasie mieszkańcy Brytanii mówili językiem celtyckim. Jednak większość celtyckich mówców została zepchnięta na zachód i północ przez najeźdźców – głównie do dzisiejszej Walii, Szkocji i Irlandii. Anglowie pochodzili z „Englaland”, a ich język nazywano „Englisc” – od którego pochodzą słowa „England” i „English”.

Najeźdźcy germańscy wkroczyli do Brytanii na wschodnim i południowym wybrzeżu w V wieku

Stary angielski (450-1100 AD)

Najeźdźcze plemiona germańskie mówiły podobnymi językami, które w Wielkiej Brytanii rozwinęły się w to, co obecnie nazywamy staroangielskim. Staroangielski nie brzmiał ani nie wyglądał jak dzisiejszy angielski. Rdzenni użytkownicy języka angielskiego mieliby obecnie duże trudności ze zrozumieniem staroangielskiego. Niemniej jednak, około połowa najczęściej używanych słów we współczesnym angielskim ma staroangielskie korzenie. Słowa be, strong i water, na przykład, wywodzą się z języka staroangielskiego. Staroangielski był używany do około 1100 roku.

Część Beowulfa, poematu napisanego w języku staroangielskim (domena publiczna)

Średni angielski (1100-1500)

W 1066 roku Wilhelm Zdobywca, książę Normandii (część współczesnej Francji), najechał i podbił Anglię. Nowi zdobywcy (zwani Normanami) przywieźli ze sobą rodzaj francuskiego, który stał się językiem dworu królewskiego oraz klas rządzących i biznesowych. Przez pewien czas istniał rodzaj językowego podziału klasowego, gdzie niższe klasy mówiły po angielsku, a wyższe po francusku. W XIV wieku w Wielkiej Brytanii ponownie zaczął dominować język angielski, do którego jednak dodano wiele francuskich słów. Język ten nazywany jest Middle English. Był to język wielkiego poety Chaucera (ok. 1340-1400), ale dla rodowitych Anglików byłby on nadal trudny do zrozumienia w dzisiejszych czasach.

Przykład Middle English autorstwa Chaucera (domena publiczna)

Modern English

Early Modern English (1500-1800)

Pod koniec Middle English rozpoczęła się nagła i wyraźna zmiana w wymowie (the Great Vowel Shift), w której samogłoski były wymawiane coraz krócej. Od XVI wieku Brytyjczycy mieli kontakt z wieloma ludami z całego świata.

To, oraz renesans nauki klasycznej, oznaczało, że do języka weszło wiele nowych słów i zwrotów. Wynalazek druku oznaczał również, że istniał teraz wspólny język w druku. Książki stały się tańsze i więcej ludzi nauczyło się czytać. Druk przyniósł również standaryzację języka angielskiego. Pisownia i gramatyka stały się stałe, a dialekt londyński, gdzie znajdowała się większość wydawnictw, stał się standardem. W 1604 r. opublikowano pierwszy słownik języka angielskiego.

Linijki z Hamleta, napisane w języku angielskim Early Modern English przez Szekspira (domena publiczna)

Late Modern English (1800-obecnie)

Główną różnicą między Early Modern English a Late Modern English jest słownictwo. Late Modern English ma o wiele więcej słów, co wynika z dwóch głównych czynników: po pierwsze, rewolucja przemysłowa i technologia stworzyły zapotrzebowanie na nowe słowa; po drugie, Imperium Brytyjskie w swoim szczytowym okresie obejmowało jedną czwartą powierzchni Ziemi, a język angielski przyjął obce słowa z wielu krajów.

Odmiany języka angielskiego

Od około 1600 roku angielska kolonizacja Ameryki Północnej doprowadziła do powstania odrębnej amerykańskiej odmiany języka angielskiego. Niektóre angielskie wymowy i słowa „zamarzły”, gdy dotarły do Ameryki. Pod pewnymi względami, amerykański angielski jest bardziej podobny do angielskiego Szekspira niż współczesny angielski brytyjski. Niektóre wyrażenia, które Brytyjczycy nazywają „amerykanizmami”, są w rzeczywistości oryginalnymi brytyjskimi wyrażeniami, które zostały zachowane w koloniach, podczas gdy w Wielkiej Brytanii na pewien czas zostały utracone (na przykład trash dla śmieci, loan jako czasownik zamiast lend, i fall dla autumn; inny przykład, frame-up, został ponownie zaimportowany do Wielkiej Brytanii przez hollywoodzkie filmy gangsterskie). Hiszpański miał również wpływ na amerykański angielski (a następnie brytyjski), a słowa takie jak canyon, ranch, stampede i vigilante są przykładami hiszpańskich słów, które weszły do angielskiego dzięki osadnictwu na amerykańskim Zachodzie. Francuskie słowa (przez Luizjanę) i słowa zachodnioafrykańskie (przez handel niewolnikami) również wpłynęły na American English (i tak, do pewnego stopnia, British English).

Dzisiaj American English jest szczególnie wpływowy, ze względu na dominację USA w kinie, telewizji, muzyce popularnej, handlu i technologii (w tym Internecie). Ale na świecie istnieje wiele innych odmian języka angielskiego, w tym na przykład australijski angielski, nowozelandzki angielski, kanadyjski angielski, południowoafrykański angielski, indyjski angielski i karaibski angielski.

Germańska rodzina języków

Angielski jest członkiem germańskiej rodziny języków. Język germański jest gałęzią indoeuropejskiej rodziny językowej.

.

.

Wydawca: Josef Essberger

.