W świecie finansów, „Czarny Poniedziałek” odnosi się do poniedziałku, 19 października 1987 roku. Czarny poniedziałek był fatalnym dniem dla amerykańskich akcji, w którym Dow Jones Industrial Average (DJIA) i S&P 500 doświadczyły największych jednodniowych spadków w historii. W trakcie sesji DJIA zanotował ponad 22% stratę wartości, a S&P 500 spadł o 20,4%. Gwałtowna wyprzedaż amerykańskich akcji była wynikiem wielu czynników i częścią większej globalnej korekty na rynku akcji.
Czarny poniedziałek był historycznym wydarzeniem w amerykańskiej historii finansowej. Powszechnie określany jako „pierwszy nowoczesny krach na Wall Street”, był przedmiotem wielu książek i filmów, a także obszernych badań akademickich.
Właściwie istnieją dwa „czarne poniedziałki”. Pierwszy miał miejsce 28 października 1929 roku i był największym jednodniowym procentowym spadkiem indeksu DJIA aż do krachu z 1987 roku i nadal jest drugim co do wielkości w historii. W przeciwieństwie do krachu z 1987 r., którego konsekwencje gospodarcze były raczej łagodne, a rynek szybko się odbudował, krach z 1929 r. zapoczątkował Wielki Kryzys, który trwał 10 lat i doprowadził do upadku połowy amerykańskich banków oraz ogromnego bezrobocia. Od szczytu we wrześniu 1929 r. akcje spadłyby o 90% w ciągu następnych kilku lat i nie odzyskałyby pełnej wartości aż do 1954 r.
Kontekst historyczny
Od swoich początków w 1896 r. DJIA reprezentuje wyniki elitarnych amerykańskich spółek notowanych w obrocie publicznym. Jest on postrzegany jako jeden z wiodących indeksów globalnych i służy jako barometr dla całej gospodarki amerykańskiej. DJIA doświadczył wielu krachów w ciągu swojej historii, z dotkliwością Czarnego Poniedziałku plasującego się blisko szczytu listy:
Rozmiar i zakres strat poniesionych w Czarny Poniedziałek są oszałamiające. W porównaniu ze współczesnymi wycenami DJIA, spadek z 19 października 1987 r. równa się jednodniowemu deficytowi ponad 5000 punktów indeksu. Z dużym marginesem, Czarny Poniedziałek pozostaje jednym z najpoważniejszych krachów giełdowych w historii USA i świata.
Międzynarodowe skutki
Panika wywołana przez inwestorów podczas Czarnego Poniedziałku zadziałała jako prekursor katastrofy na rynkach międzynarodowych. Podczas sesji handlowych w dniach 19 i 20 października kilka wiodących międzynarodowych indeksów giełdowych poniosło ogromne straty:
Podczas gdy szkody na amerykańskich giełdach były rozległe, międzynarodowe rynki nie zostały zbagatelizowane przez handlowców i inwestorów. Czarny poniedziałek, nazywany również Czarnym wtorkiem w zależności od lokalizacji geograficznej, był prawdziwie globalnym fenomenem.
Czarny poniedziałek: Causes And Effects
Wydarzenia z 19 października 1987 r. zainspirowały ożywioną debatę i badania dotyczące stabilności istniejącego systemu finansowego. Od czasu jego wystąpienia, podstawowa przyczyna Czarnego Poniedziałku była gorąco dyskutowanym tematem wśród ekspertów branżowych, historyków i organów regulacyjnych.
Jednakże kilka teorii, które odnoszą się do przyczyn krachu są powszechnie uważane za istotne przez konsensus:
- Electronic Trading: Wzrost elektronicznych systemów wprowadzania zleceń znacznie zwiększył szybkość, z jaką handel był prowadzony. Duże zamówienia były w stanie być realizowane na rynku w krótkich okresach czasu, stosunkowo nowa zdolność, która przyczyniła się do dramatycznej wyprzedaży.
- Instrumenty pochodne: Kontrakty terminowe i opcje produktów indeksowych nie działać w synchronizacji z ich aktywów bazowych, akcje. Gdy akcje spadały, instrumenty pochodne spadały szybciej, pogłębiając krach.
- Ubezpieczenie portfela: Wielu inwestorów instytucjonalnych zaczęło stosować ubezpieczenie portfela, które miało chronić przed stratami, ale często zachęcało do podejmowania nadmiernego ryzyka. Ten nowy produkt „obejmował również szerokie wykorzystanie opcji i instrumentów pochodnych i przyspieszył tempo krachu, ponieważ początkowe straty doprowadziły do kolejnych rund sprzedaży”, według amerykańskiej Rezerwy Federalnej (Fed).
- Wyzwania związane z płynnością rynku: Na rynku działała niewystarczająca liczba kupujących, aby wchłonąć masową sprzedaż. W rezultacie handel wieloma notowanymi akcjami został ograniczony lub zakończony, co pogłębiło utratę wartości aktywów.
- Deficyt budżetowy USA: Wypowiedzi Sekretarza Skarbu USA Jamesa Bakera z 14 października dotyczące konieczności „spadku” wycen dolara amerykańskiego poprzedziły gwałtowny wzrost stóp procentowych. Obawy o pogłębiającą się nierównowagę handlową i rosnący dług publiczny skłoniły wielu inwestorów do zajęcia pozycji na rynkach obligacji.
Każdy z tych elementów prawdopodobnie odegrał indywidualną rolę w stworzeniu warunków do gwałtownego spadku wycen amerykańskich akcji. Chociaż wyodrębnienie jednej przyczyny może okazać się niemożliwe, historycy rynku uważają, że Czarny Poniedziałek był kulminacją wielu różnych czynników.
Wkrótce po zakończeniu Czarnego Poniedziałku utworzono prezydencką grupę zadaniową ds. mechanizmów rynkowych, znaną również jako Komisja Brady’ego. Grupa ta dogłębnie zbadała wydarzenia Czarnego Poniedziałku i sporządziła oficjalny raport ze swoich ustaleń. Raport zawierał kilka zaleceń mających na celu ograniczenie wpływu przyszłych wahań rynkowych i wyeliminowanie katastrofy finansowej:
- Utworzenie organu regulacyjnego rynku międzyrynkowego
- Ujednolicenie systemów rozliczania transakcji
- Standaryzacja wymogów dotyczących depozytów zabezpieczających
- Wdrożenie wyłączników automatycznych
- Utworzenie połączonych systemów informacyjnych
Wiele z zaleceń nakreślonych przez grupę zadaniową stało się funkcjonującymi częściami amerykańskiego systemu finansowego.S. systemu finansowego. Wyłączniki automatyczne, wymogi dotyczące depozytów zabezpieczających i standaryzowane rozliczenia zostały wdrożone we współczesnych finansach. Ponadto amerykańska Rezerwa Federalna (FED) prowadzi rozległy nadzór nad rynkiem, działając jako proponowany organ regulacyjny rynku międzyrynkowego.
Reakcja Fedu na Czarny Poniedziałek
Reakcje Fedu na oba krachy z okazji Czarnego Poniedziałku były bardzo różne i wyznaczyły scenę dla sposobu radzenia sobie z przyszłymi kryzysami. W 1929 roku Fed podniósł stopy procentowe, co według niektórych wywołało panikę wśród inwestorów. Utrudnił też bankom pożyczanie pieniędzy. Zmusiło to inwestorów do upłynnienia swoich udziałów, co zaostrzyło sprzedaż.
W 1987 roku Fed obniżył jednak stopy procentowe i „potwierdził swoją gotowość do służenia jako źródło płynności w celu wsparcia systemu gospodarczego i finansowego”, ogłosił przewodniczący Fed Alan Greenspan dzień po krachu, mając nadzieję na uspokojenie nerwów inwestorów.
Dodatkowo „za kulisami Fed zachęcał banki do dalszego udzielania pożyczek na zwykłych warunkach”, jak twierdzi Fed. Ben Bernanke, następca Greenspana na stanowisku prezesa Fed, napisał w 1990 roku, że 10 największych banków z Wall Street prawie podwoiło swoje pożyczki dla firm z branży papierów wartościowych w tygodniu krachu, co „było dobrą strategią dla zachowania systemu jako całości”, nawet jeśli banki mogły stracić pieniądze w tym procesie. Reakcja Fedu ustanowiła precedens dla jego użycia płynności w celu powstrzymania przyszłych kryzysów finansowych, taktyki, którą zastosował podczas kryzysu finansowego w 2008 roku i nadal stosuje.
Podsumowanie
Mimo że Czarny Poniedziałek był największą jednosesyjną stratą wartości amerykańskich akcji w historii, rynek okazał się odporny. Do końca października 1987 r. indeks DJIA wzrósł o 15% w stosunku do zamknięcia z 19 października. Nieco ponad dwa lata później DJIA osiągnął poziom sprzed krachu. Chociaż Czarny Poniedziałek był z pewnością druzgocącym wydarzeniem finansowym, przypisuje się mu zasługę rozpoczęcia wyraźnej hossy na amerykańskich akcjach.
Lekcje z Czarnego Poniedziałku wciąż pozostają w tle współczesnego krajobrazu finansowego. Od tego czasu wprowadzono wiele zmian na rynkach, aby zapewnić, że krachy zdarzają się rzadko. Chociaż od października 1987 r. stabilność amerykańskich i globalnych akcji nie była testowana w takim stopniu jak w Czarny Poniedziałek, tylko czas pokaże, czy te zabezpieczenia okazały się sukcesem.