Wanneer u slaapt, ondergaat uw lichaam een reeks veranderingen die de rust mogelijk maken die van vitaal belang is voor uw algehele gezondheid. Slaap stelt de hersenen en het lichaam in staat te vertragen en herstelprocessen uit te voeren, wat de volgende dag en op de lange termijn betere lichamelijke en geestelijke prestaties bevordert.
Wat er gebeurt als u niet slaapt, is dat deze fundamentele processen worden kortgesloten, wat van invloed is op het denken, de concentratie, het energieniveau en de stemming. Als gevolg hiervan is het krijgen van de slaap die je nodig hebt – zeven tot negen uur voor volwassenen en zelfs meer voor kinderen en tieners – van cruciaal belang.
Wat er tijdens de slaap gebeurt, met inbegrip van hoe de verschillende stadia van de slaap zich ontvouwen, toont de complexiteit van de slaap en het belang ervan voor ons welzijn.
Hoe verandert de slaap tijdens de nacht?
Tijdens een normale slaapperiode doorloopt u vier tot vijf slaapcycli. Elke slaapcyclus bestaat uit vier afzonderlijke slaapfasen.
De vier slaapfasen worden verder onderverdeeld in twee categorieën: rapid eye movement (REM) en non-REM slaap. Deze categorieën zijn belangrijk omdat wat er gebeurt tijdens de REM-slaap dramatisch verschilt van wat er gebeurt tijdens de niet-REM-fasen.
De eerste drie stadia van de slaap bestaan uit niet-REM-activiteit. Stadium 1 is kort en vertegenwoordigt de handeling van het wegdommelen en de overgang naar de slaap. In fase 2 vertragen lichaam en geest terwijl u zich in de slaap nestelt. Het is het gemakkelijkst om in deze eerste twee fasen wakker te worden.
In fase 3, ook bekend als diepe slaap, bevindt het lichaam zich in de herstelmodus, waarbij het nog langzamer gaat. Tegelijkertijd vertraagt de hersenactiviteit en vertoont een patroon van activiteitspulsen die ongewenst ontwaken zouden helpen voorkomen.
Het vierde stadium is de REM-slaap. Tijdens de REM-perioden schiet de hersenactiviteit weer omhoog naar niveaus die vergelijkbaar zijn met wanneer je wakker bent – wat verklaart waarom REM wordt geassocieerd met de meest intense dromen. Terwijl de ademhaling en de hartslag toenemen tijdens de REM-slaap, zijn de meeste spieren verlamd, wat ons ervan weerhoudt om die levendige dromen uit te voeren.
Elke slaapcyclus duurt tussen 70 en 120 minuten. In de eerste slaapcycli van de nacht wordt meer tijd doorgebracht in de niet-REM-slaap. Het grootste deel van de REM-slaap vindt plaats tijdens de tweede helft van de nacht. De opeenvolging van slaapfasen en -cycli in één slaapperiode staat bekend als slaaparchitectuur.
Wat gebeurt er met uw hersenen en lichaam tijdens de slaap?
Virtueel elk deel van het lichaam ondergaat opmerkelijke veranderingen tijdens de slaap. Bij het inslapen schakelen duizenden neuronen in de hersenen over van de waaktoestand naar de slaaptoestand, waarbij signalen door het hele lichaam worden uitgezonden.
Hoewel de biologische rol van slaap nog steeds niet volledig wordt begrepen, toont onderzoek aan dat het het cardiovasculaire systeem en het immuunsysteem versterkt en de stofwisseling helpt reguleren. Wat er tijdens de slaap gebeurt, kan worden gezien in opmerkelijke veranderingen in de belangrijkste lichaamsprocessen.
Ademhaling
De ademhaling vertraagt tijdens de niet-REM-slaap, waarbij de ademhaling haar laagste snelheid bereikt tijdens de derde fase van de diepe slaap. De ademhaling versnelt en kan onregelmatig worden tijdens de REM-slaap.
Hartslag
Zoals de ademhaling, begint de hartslag te vertragen tijdens stadium 1 en bereikt zijn traagste tempo tijdens stadium 3. Anderzijds versnelt de hartslag tijdens de REM-slaap tot bijna hetzelfde tempo als wanneer men wakker is.
Spiertonus
De spieren ontspannen zich geleidelijk tijdens elk stadium van de niet-REM-slaap, en het totale energieverbruik van het lichaam daalt. Tijdens de REM-fase zijn de meeste spieren verlamd in een toestand die atonie wordt genoemd. Dit voorkomt dat de benen en armen gaan zwaaien als reactie op de inhoud van de droom. De ademhalings- en oogspieren blijven echter actief, en het knipperen van de ogen achter gesloten oogleden is de inspiratie voor de naam rapid eye movement sleep.
Hersenactiviteit
Wanneer hersengolven tijdens de slaap worden gemeten, vertonen ze duidelijke patronen die bij elk slaapstadium horen. In de eerste delen van de niet-REM-slaap vertragen de hersengolven aanzienlijk; in stadium 2 en stadium 3 zijn er echter talrijke snelle uitbarstingen van hersenactiviteit.
In de REM-slaap versnelt de hersenactiviteit, waarbij duidelijk andere soorten hersengolven te zien zijn. De verhoogde hersenactiviteit is de reden waarom de REM-slaap bekend staat als het stadium dat het meest wordt geassocieerd met levendig dromen.
REM-slaap wordt verondersteld kritieke cognitieve vaardigheden mogelijk te maken, waaronder geheugenconsolidatie, maar niet-REM-slaap, zelfs met verminderde hersenactiviteit, wordt ook verondersteld een rol te spelen bij het vergemakkelijken van een goede hersenfunctie terwijl men wakker is.
Dromen
Dromen komt het meest voor en is het meest intens tijdens de REM-slaap, maar het kan tijdens elk slaapstadium voorkomen. Dat gezegd hebbende, dromen die gebeuren tijdens de niet-REM en de REM slaap hebben de neiging om verschillende patronen te vertonen, waarbij REM dromen vaak fantasierijker, meeslepender, of bizarder zijn.
Hormoonspiegels
Slaap en de interne klok van het lichaam, of circadiaans ritme, spelen een belangrijke rol bij het reguleren van de productie van talrijke hormonen, waaronder:
- Melatonine, dat de slaap helpt bevorderen
- Groeihormoon, dat de bot- en spierontwikkeling ondersteunt, evenals de stofwisseling
- Cortisol, dat deel uitmaakt van het stressreactiesysteem van het lichaam
- Leptine en ghreline, die helpen de eetlust te beheersen
Hormoonniveaus schommelen tijdens verschillende slaapfasen, en de kwaliteit van de slaap kan ook van invloed zijn op de hormoonproductie overdag.
Wat gebeurt er wanneer u slaapproblemen hebt?
Wanneer u slaapproblemen hebt, is het mogelijk dat u niet de herstellende voordelen krijgt die voortvloeien uit wat normaal tijdens de slaap gebeurt. De specifieke effecten hangen af van het soort slaapprobleem en de oorzaak ervan.
Wat gebeurt er als u slapeloosheid hebt?
Mensen met slapeloosheid hebben moeite om in slaap te vallen of om zo lang in slaap te blijven als ze willen, wat betekent dat ze onvoldoende totale slaap krijgen. Als gevolg hiervan kunnen ze niet genoeg slaapcycli doorlopen om de juiste rust te krijgen, wat leidt tot slaperigheid overdag en negatieve effecten op stemming en denken.
Slaapdeprivatie, die vaak optreedt bij slapeloosheid, kan het evenwicht van de slaaparchitectuur verstoren. Bijvoorbeeld, na het gaan zonder genoeg slaap, ervaren mensen vaak een REM-slaaprebound, waarbij ze een onevenredig grote hoeveelheid tijd in de REM-slaap doorbrengen. Dit kan te veel hersenactiviteit veroorzaken, waardoor je je op zijn beurt prikkelbaar voelt en psychische problemen zoals angst en depressie kunnen verergeren.
Wat gebeurt er tijdens de slaap als je een slaapstoornis hebt?
Slaapstoornissen kunnen een negatieve invloed hebben op wat er gebeurt als je slaapt. Zo kunnen bijvoorbeeld het rustelozebenensyndroom of een verstoorde ademhaling door slaapapneu frequente ontwaakkingen veroorzaken die de normale slaapcyclus onderbreken, waardoor de herstellende slaap wordt verminderd. Circadiane ritme slaap-waakstoornissen kunnen leiden tot onvoldoende slaap of een abnormale slaaparchitectuur.
Wat gebeurt er als je te veel slaapt?
Hypersomnia is een aandoening die wordt gekenmerkt door te veel slapen. Mensen met hypersomnie zijn overdag vaak overmatig slaperig en hebben moeite om wakker te blijven als dat nodig is. Uit studies blijkt dat hypersomnie gepaard gaat met veranderingen in de slaaparchitectuur, zoals een vermindering van de diepe slaap en een toename van de NREM-slaap, wat de algehele slaapkwaliteit kan beïnvloeden.
- Was dit artikel nuttig?
- JaNee