Pecking, smooching, French kissing, and playing tonsil-hockey – er zijn evenveel benamingen voor zoenen als manieren om het te doen. Of we het nu gebruiken als een informele groet of een intens romantisch gebaar, zoenen is een van die ingewortelde menselijke gedragingen die lijken te tarten verklaring.
Zijn vele doeleinden – een klap en een pik voor geluk bij het dobbelen, lippen op de grond na een woelige boottocht, kussen in de lucht aan een kennis, en de lange langzame smooches van Hollywood – hebben verschillende betekenissen maar zijn vergelijkbaar van aard.
Waarom houden we ervan om te pucker up? Waarom kussen we überhaupt?
Zoenen is meer dan alleen het tonen van genegenheid.
Philematologen, de wetenschappers die het zoenen bestuderen, weten niet precies waarom de mens überhaupt is begonnen met het sluiten van de lippen. De meest waarschijnlijke theorie is dat het afkomstig is van primatenmoeders die gekauwd voedsel doorgaven aan hun tandeloze baby’s.
Het lip-aan-lip contact kan door de evolutie zijn doorgegeven, niet alleen als een noodzakelijk middel om te overleven, maar ook als een algemene manier om sociale binding te bevorderen en als een uiting van liefde.
Maar er is duidelijk iets gebeurd met zoenen sinds de tijd van het kauwen van voedsel voorbij is. Nu gelooft men dat zoenen helpt bij de overdracht van kritieke informatie, in plaats van alleen stukjes vlees.
Het zoenen dat we associëren met romantische hofmakerij kan ons helpen bij het kiezen van een goede partner, het verzenden van chemische signalen, en het bevorderen van langdurige relaties. Dit alles is belangrijk voor het uiteindelijke doel van de evolutie – succesvolle voortplanting.
Zoenen stelt ons in staat om dicht genoeg bij een partner te komen om essentiële kenmerken van hen te beoordelen, waarvan we niets bewust verwerken. Een deel van deze informatie-uitwisseling wordt waarschijnlijk vergemakkelijkt door feromonen, chemische signalen die tussen dieren worden doorgegeven om te helpen berichten te verzenden.
We weten dat dieren feromonen gebruiken om hun soortgenoten te waarschuwen voor zaken als paring, voedselbronnen en gevaar, en onderzoekers veronderstellen dat feromonen ook een rol kunnen spelen in het menselijk gedrag.
Hoewel de vomeronasale organen, die verantwoordelijk zijn voor feromoondetectie en hersenfunctie bij dieren, worden verondersteld vestigiaal en inactief te zijn bij mensen, wijst onderzoek erop dat we wel communiceren met chemicaliën.
De eerste studie die erop wees dat chemische signalen een rol spelen bij aantrekkingskracht werd uitgevoerd door Claud Wedekind, meer dan een decennium geleden. Vrouwen snuffelden aan de gedragen t-shirts van mannen en gaven aan welke shirts voor hen het lekkerst roken.
Door het DNA van de vrouwen en de mannen te vergelijken, ontdekten onderzoekers dat vrouwen hun favoriete geur niet zomaar willekeurig kozen. Ze gaven de voorkeur aan de geur van de man wiens major histo-compatibility complex (MHC) – een reeks genen betrokken bij ons immuunsysteem – verschilde van hun eigen.
Het hebben van een ander MHC betekent minder immuunoverlap en een grotere kans op gezonde, robuuste nakomelingen.
Kussen kan een subtiele manier zijn voor vrouwen om de immuuncompatibiliteit van een partner te beoordelen, voordat ze te veel tijd en energie in hem investeert. Misschien betekent een slechte eerste kus meer dan kriebels op de eerste date – het zou ook een echt gebrek aan chemie kunnen betekenen.
Mannen zijn slordig en vrouwen zijn kieskeurig als het op zoenen aankomt.
Gedragsonderzoek ondersteunt deze biologische redenering. In 2007 bestudeerden onderzoekers van de Universiteit van Albany 1.041 universiteitsstudenten en vonden significante verschillen in hoe mannen en vrouwen zoenen percipieerden.
Hoewel het gebruikelijk is in de hofmakerij, hechten vrouwen meer belang aan zoenen, en de meesten zouden nooit seks hebben zonder eerst te zoenen. Mannen, daarentegen, zouden seks hebben zonder eerst te zoenen; zij zouden ook seks hebben met iemand die geen goede zoener was.
Omdat vrouwtjes bij alle soorten vaak de kieskeurigste zijn als het op paren selecteren aankomt, zijn deze verschillen in zoengedrag logisch.
Mannen zijn ook meer geneigd om te beginnen met tongzoenen, en onderzoekers veronderstellen dat dit komt omdat speeksel testosteron bevat, dat het libido kan verhogen.
Inschrijven op onze nieuwsbrief.
Onderzoekers denken ook dat mannen in staat zouden kunnen zijn om het niveau van oestrogeen van een vrouw op te pikken, wat een voorspeller is van vruchtbaarheid.
Waarom zoenen mensen? Het is meer dan alleen biologische redenen.
Maar zoenen is niet alleen paringspraktisch – het voelt ook goed. Dat komt omdat zoenen een groot aantal feel-good chemicaliën ontketent, die helpen om stress te verminderen en sociale binding te vergroten.
Onderzoeker Wendy Hill en collega’s van het Lafayette College keken hoe oxytocine, dat betrokken is bij paarbinding en hechting, en cortisol, een stresshormoon, veranderden nadat mensen hadden gekust.
Gebruikmakend van een kleine steekproef van college koppels die in een langdurige relatie zaten, ontdekten ze dat cortisol niveaus daalden na zoenen.
Hoe langer de koppels in een relatie waren, hoe verder hun niveaus daalden. Cortisolniveaus daalden ook voor de controlegroep – paren die alleen elkaars hand vasthielden – wat erop wijst dat sociale gehechtheid, in het algemeen, stressniveaus kan verlagen, niet alleen zoenen.
Kijkend naar oxytocineniveaus, ontdekten de onderzoekers dat deze alleen bij de mannen toenamen, terwijl de onderzoekers dachten dat het bij beide geslachten zou toenemen.
Trending op YourTango:
Ze veronderstelden dat het zou kunnen zijn dat vrouwen meer nodig hebben dan een kus om gehechtheid en binding te stimuleren, of dat de steriele omgeving van het onderzoekslaboratorium niet bevorderlijk was voor het creëren van een gevoel van gehechtheid.
Kussen speelt dus niet alleen een rol bij de parenkeuze, maar ook bij de hechting.
Op een bijeenkomst van de Association for the Advancement of Science over de wetenschap van het kussen, stelt Helen Fischer, een evolutiebiologe, meerdere redenen voor het op elkaar houden van de lippen. Zij gelooft dat zoenen betrokken is bij de drie belangrijkste soorten aantrekkingskracht die mensen hebben: geslachtsdrift, die wordt beheerst door testosteron; romantische liefde, die wordt beheerst door dopamine en andere feel-good hormonen; en hechting, waarbij bindingschemicaliën zoals oxytocine betrokken zijn.
Zoenen, zo stelt zij, is geëvolueerd om op alle drie de fronten te helpen.
Saliva, uitgewisseld tijdens romantische kussen, heeft testosteron in zich; feel-good chemicaliën worden verspreid wanneer we kussen die helpen bij het aanwakkeren van romantiek; en zoenen helpt ook chemicaliën vrij te maken die binding bevorderen, wat zorgt voor langdurige gehechtheid, nodig voor het grootbrengen van nakomelingen.
Nee, niet alle mensen (of soorten) doen aan zoenen.
Sommige zoogdieren hebben nauw contact met elkaars gezicht via likken, verzorgen en snuiven, wat de nodige informatie kan overbrengen. En hoewel chimpansees voedsel van moeder op kind kunnen doorgeven, zijn de beruchte promiscue bonobo’s blijkbaar de enige primaten die echt kussen.
En terwijl wordt gedacht dat 90 procent van de menselijke bevolking kust, is er nog steeds de 10 procent die dat niet doet.
Dus, het lijkt erop dat zo veel als we kussen gebruiken om genetische en compatibiliteitsinformatie te verzamelen, onze voorliefde voor kussen ook te maken heeft met onze culturele overtuigingen eromheen.
Of we nu leven in een plaats waar zoenen is voorbehouden aan goede bekenden, of ergens waar een terloopse begroeting een één, twee, of drie cheeker betekent, één ding blijft zeer consistent: de kant waarnaar mensen draaien tijdens het zoenen.
Het is bijna altijd naar rechts. Een studie uit 2003 gepubliceerd in Nature ontdekte dat twee keer zoveel volwassenen hun hoofd naar rechts draaien in plaats van naar links bij het zoenen. Deze gedragsasymmetrie wordt verondersteld voort te komen uit dezelfde voorkeur voor het draaien van het hoofd tijdens de laatste weken van de zwangerschap en tijdens de kindertijd.
Een van de beste dingen aan zoenen, echter, is dat we hier niet over na hoeven te denken. Gewoon de ogen dicht, tegen elkaar aankruipen, en de natuur zijn gang laten gaan!