Lezersvraag: Wat zijn de voordelen van het kapitalisme?
Kapitalisme is een economie die gebaseerd is op vrije markten waar middelen en bedrijven in particulier bezit zijn. In de praktijk gaat dit meestal gepaard met enige staatsbemoeienis om privé-bezit te beschermen en bepaalde aspecten van de economie te reguleren. De meesten zullen beweren dat het VK en de VS in wezen kapitalistisch zijn, ondanks het feit dat de overheid tussen 35 en 40% van het BBP uitgeeft.
Voordelen van het kapitalisme
1. Wat is het alternatief?
Het citaat van Churchill over democratie schiet me te binnen.
“Er is gezegd dat democratie de slechtste regeringsvorm is, behalve alle andere die zijn uitgeprobeerd.”
Hetzelfde kan worden gezegd van het kapitalisme. Als regeringen proberen de economie te beheersen. We krijgen problemen als:
- Corruptie
- Onvoldoende prikkels
- Beperkte informatie
2. Efficiënte toewijzing van middelen
In theorie zorgt het kapitalisme of de “onzichtbare hand van de markt” ervoor dat de middelen worden verdeeld volgens de voorkeuren van de consument. Bedrijven worden niet beloond voor het produceren van goederen die mensen niet willen hebben.
3. Efficiënte productie
In een marktsysteem hebben bedrijven prikkels om productief efficiënt te zijn – kosten besparen om het concurrentievermogen en de productiviteit te verbeteren. Als bedrijven niet productief en efficiënt blijven, zullen zij failliet gaan.
4. Dynamische efficiëntie
Dit is efficiëntie in de tijd. Ondernemingen in een kapitalistisch systeem moeten inspelen op veranderingen in consumentenvoorkeuren en inspelen op nieuwe consumententrends.
5. Financiële prikkels
Er zijn bewijzen dat mensen het hardst werken wanneer er een persoonlijke financiële prikkel is. Ondernemers nemen bijvoorbeeld alleen risico’s bij het opzetten van een bedrijf vanwege de mogelijkheid van een grote financiële beloning. Als deze ruimte voor particuliere winst ontbreekt, zullen er geen nieuwe bedrijven worden opgericht.
6. Creatieve destructie
J. Schumpeter stelde dat een krachtige invloed in het kapitalisme het idee van ‘creatieve vernietiging’ was. Als bedrijven inefficiënt en verouderd worden, gaan ze failliet. Dit leidt tot kortetermijnproblemen – werkloosheid. Maar het stelt middelen – kapitaal en arbeid – in staat zich te verplaatsen naar nieuwe, meer innovatieve en efficiënte industrieën.
7. Economische vrijheid helpt politieke vrijheid
Voor een denker als Milton Friedman of Joseph Hayek gaat economische vrijheid van het kapitalisme samen met politieke vrijheid. Een staat die het recht van individuen beperkt om een bedrijf op te zetten of te kiezen waar ze willen werken, krijgt steevast te maken met meer politieke bemoeienis.
“De geschiedenis wijst uit dat kapitalisme een noodzakelijke voorwaarde is voor politieke vrijheid. Het is duidelijk geen voldoende voorwaarde.” Milton Friedman
Nadat hij getuige was geweest van politieke onderdrukking in plaatsen als Chili, gaf Friedman echter toe dat economische vrijheid niet voldoende was om politieke vrijheid te garanderen, maar het was wel een uitgangspunt.
8. Mechanisme om discriminatie te overwinnen en mensen samen te brengen
Kapitalisme moedigt handel tussen verschillende naties en verschillende mensen aan. Deze economische stimulans werkt barrières weg en overstijgt sektarische verschillen
“De grote verdienste van een vrijemarktsysteem is dat het niet uitmaakt welke kleur mensen hebben; het maakt niet uit wat hun godsdienst is; het maakt alleen uit of ze iets kunnen produceren wat jij wilt kopen. Het is het meest effectieve systeem dat we hebben ontdekt om mensen die elkaar haten in staat te stellen met elkaar om te gaan en elkaar te helpen.”
– Milton Friedman
Gary Becker maakte een soortgelijk punt dat winstbejag de bedrijven en individuen die rassendiscriminatie toepasten zou bestraffen.
9. Verschillende vormen van kapitalisme
Het kapitalisme is geëvolueerd om aspecten van sociaal-democratie en overheidsinterventie te omvatten. Zelfs de meest “kapitalistische samenlevingen” kennen een zekere mate van overheidsbemoeienis – bijvoorbeeld overheidsvoorzieningen op het gebied van infrastructuur, onderwijs, gezondheidszorg en pensioenen. Maar ondanks overheidsingrijpen om de extremen van de kapitalistische ongelijkheid te temperen, wordt de industrie nog steeds gerund volgens grotendeels vrije-marktprincipes.
10. Stijgende levensstandaard.
Het kapitalisme heeft bijgedragen tot de stijging van de levensstandaard en de daling van de absolute armoede. Sinds China en andere landen in Zuidoost-Azië meer ‘kapitalistisch en vrijemarktgericht’ zijn geworden, zijn hun economieën gegroeid, hetgeen heeft geleid tot een stijging van de levensstandaard en een daling van de armoedeniveaus.
