Tijdens het tellen van de stemmen in de belangrijkste slagveldstaten van de Amerikaanse verkiezingen kwam Joe Biden dichter bij het Witte Huis, terwijl Donald Trump meerdere rechtszaken aanspande. Wat de einduitslag ook is, de Democraten hebben niet de verpletterende aardverschuiving tegen de Republikeinen behaald waarop velen van hen hadden gehoopt. Thomas Gift, universitair hoofddocent en directeur van het Centre on US Politics aan de UCL, bekeek wat de krappe marge van de race betekent voor beide partijen.
Q: Wat het uiteindelijke stemmenaantal ook is, wat betekent de krappe race voor de dynamiek binnen de Democratische Partij en het gezag van Biden’s leiderschap daarvan?
Als het op regeren aankomt, zijn mandaten van belang. Zelfs als Biden wint, zal hij het Witte Huis betreden wetende dat bijna de helft van alle Amerikaanse kiezers een andere kandidaat steunde. Dat verzwakt zeker Biden’s onderhandelingspositie met de Republikeinen op Capitol Hill. Minder gewaardeerd, echter, is dat het ook de kracht van Biden binnen zijn eigen partij zou kunnen verminderen.
Als er één conclusie uit het voorverkiezingsseizoen kan worden getrokken, dan is het wel dat de Democratische Partij wordt verscheurd door grote politieke tegenstellingen tussen gematigden en progressieven. Hoewel sommige van die tegenstellingen in de aanloop naar de verkiezingsdag werden onderdrukt, zijn ze niet verdwenen.
Als de overwinning van Biden als minder dan doorslaggevend wordt gezien, zouden progressieve Democraten kunnen proberen dat resultaat uit te buiten om Biden’s pogingen om vanuit het midden te regeren te ondermijnen. Biden zegt dat hij zich zal verzetten tegen de uiterst linkse flank van zijn partij. Maar de druk om concessies te doen zou wel eens groter kunnen zijn dan wanneer hij met een aardverschuiving had gewonnen.
Q: Wat betekent de nipte uitslag voor de positie van Trump binnen de Republikeinse partij?
Zelfs als Trump niet kan winnen, wijst de nipte uitslag op een duidelijke conclusie: de steun voor Trump binnen de Republikeinse partij blijft groot. Dat maakt het voor critici moeilijk om het succes van Trump in 2016 af te schrijven als een toevalstreffer. Het betekent ook dat, ongeacht de toekomst van de Republikeinse Partij, het waarschijnlijk een aantal niet-triviale “Trumpiaanse” elementen zal behouden.
Veel conservatieve “nooit-Trumpers” hoopten dat een eclatant verlies van Trump de partij zou dwingen haar huidige traject te heroverwegen. Dat eclatante verlies is niet gebeurd. Dus, terwijl het mogelijk is dat de Republikeinse Partij terug zou kunnen vallen op zijn vroegere zelf en “Trump wie?” zou vragen zodra de president het Oval Office verlaat, lijkt dat vooruitzicht nu minder waarschijnlijk.
Trumps aantrekkingskracht, en met name zijn vermogen om de Republikeinse basis op te winden, kan niet worden genegeerd door Republikeinen – inclusief veel leden van het Congres die net zijn herkozen door op pro-Trump-platforms te lopen.
Q: De opkomst bij de verkiezingen van 2020 heeft records gebroken. Maar wat zegt het verschil in populariteit tussen beide kandidaten over hoe verdeeld Amerika nog steeds is?
Amerika is verdeeld. Zoveel is duidelijk. Het is niet alleen verdeeld over onderwerpen – over hoe de klimaatverandering moet worden aangepakt, wat de marginale belastingtarieven moeten zijn, en welk standpunt de regering moet innemen over de handel tussen de VS en China. Het is verdeeld over de betekenis van Amerika zelf.
De recordopkomst die we hebben gezien, is waarschijnlijk een bewijs dat beide partijen het standpunt onderschrijven dat 2020 de meest belangrijke verkiezing van ons leven is. Aan de linkerkant zagen de kiezers Trump niet alleen als iemand met een verkeerd beleid, maar ook als een existentiële bedreiging voor de instellingen van de natie. Aan de rechterkant zagen kiezers Biden niet alleen als misplaatst over kwesties, maar ook als emblematisch voor een afglijden naar socialisme.
Een lichtpuntje van 2020 is dat het meer Amerikanen heeft geattendeerd op de waarde van burgerbetrokkenheid. Maar het is moeilijk om niet te denken dat – op zijn minst op een bepaald niveau – de record hoge opkomst symptomatisch is voor veel burgers die gewoon aanvoelen dat er iets mis is met de Amerikaanse democratie.
Q: Het ziet er naar uit dat wie er ook gekozen wordt, niet zowel het Huis als de Senaat zal controleren. Hoe moeilijk zal het voor hem zijn om te regeren?
Verdeling van de regering betekent altijd een patstelling. Maar dat betekent niet dat de beleidsvorming in Washington volledig tot stilstand komt. Presidenten worden over het algemeen minder ingeperkt door het Congres in buitenlands beleid dan in binnenlands beleid. Als Biden wordt verkozen, kan hij bijvoorbeeld de VS opnieuw betrekken bij het klimaatakkoord van Parijs, zich opnieuw aansluiten bij het nucleaire akkoord met Iran of de handelsoorlog met China terugdraaien.
Presidenten hebben ook steeds vaker gebruik gemaakt van uitvoerende orders om hun agenda door te drukken als het Congres zich ertegen verzette. Tijdens zijn ambtstermijn heeft Trump een aantal uitvoerende orders ondertekend om hervormingen door te voeren op het gebied van binnenlandse veiligheid, gezondheidszorg, het milieu en andere kwesties.
Hoewel uitvoerende orders gemakkelijker ongedaan te maken zijn, kunnen hun effecten aanzienlijk zijn. Biden, bijvoorbeeld, heeft gezegd dat hij een uitvoerend bevel zou gebruiken om een nationaal maskermandaat te implementeren te midden van COVID-19.