Why wages might be sticky downward
Als een arbeidsmarktmodel met flexibele lonen de werkloosheid niet erg goed beschrijft omdat het voorspelt dat iedereen die bereid is te werken tegen het gangbare loon altijd een baan kan vinden, dan kan het nuttig blijken economische modellen te overwegen waarin de lonen niet flexibel zijn of zich slechts zeer langzaam aanpassen. Met name loonsverhogingen kunnen betrekkelijk gemakkelijk plaatsvinden, maar loonsverlagingen komen slechts zelden voor.
Een van de redenen waarom de lonen “kleverig naar beneden” kunnen zijn, zoals economen het noemen, heeft te maken met economische wetten en instellingen. Voor laaggeschoolde arbeiders die het minimumloon ontvangen, is het illegaal om hun lonen te verlagen. Voor vakbondsleden die een meerjarig contract met een bedrijf hebben, kunnen loonsverlagingen een schending van het contract betekenen en tot een arbeidsconflict of een staking leiden. Minimumlonen en vakbondscontracten zijn echter geen voldoende reden om de lonen voor de Amerikaanse economie als geheel naar beneden te drukken. Immers, van de ongeveer 150 miljoen werkenden in de Amerikaanse economie ontvangen slechts ongeveer 2,6 miljoen – minder dan 2% van het totaal – geen beloning boven het minimumloon. Evenzo vertegenwoordigen de vakbonden slechts ongeveer 11% van de Amerikaanse loon- en salarisarbeiders. In andere landen met hoge inkomens worden de lonen van meer werknemers door vakbonden bepaald of wordt het minimumloon vastgesteld op een niveau dat voor een groter deel van de werknemers geldt. In de Verenigde Staten hebben deze twee factoren samen echter slechts betrekking op ongeveer 15% of minder van de beroepsbevolking.
Economen die op zoek zijn naar redenen waarom de lonen neerwaarts zouden kunnen kleven, hebben zich geconcentreerd op factoren die kenmerkend kunnen zijn voor de meeste arbeidsverhoudingen in de economie, en niet slechts voor enkele. Velen hebben een aantal verschillende theorieën voorgesteld, maar zij hebben een gemeenschappelijke teneur.
Een van de argumenten is dat zelfs werknemers die geen lid zijn van een vakbond vaak werken onder een impliciet contract, namelijk dat de werkgever zal proberen de lonen niet te laten dalen wanneer de economie zwak is of het bedrijf problemen heeft, en dat de werknemer geen enorme loonsverhogingen zal verwachten wanneer de economie of het bedrijf sterk is. Dit loonvormingsgedrag werkt als een vorm van verzekering: de werknemer heeft enige bescherming tegen loondalingen in slechte tijden, maar betaalt voor die bescherming met lagere lonen in goede tijden. Het is duidelijk dat dit soort impliciete overeenkomst inhoudt dat ondernemingen zullen aarzelen om de lonen te verlagen, omdat de werknemers zich anders verraden zullen voelen en minder hard zullen gaan werken of zelfs het bedrijf zullen verlaten.
De theorie van de efficiëntielonen stelt dat de productiviteit van de werknemers afhangt van hun loon, en dat de werkgevers het dus vaak de moeite waard zullen vinden om hun werknemers iets meer te betalen dan de marktomstandigheden zouden voorschrijven. Een van de redenen is dat werknemers die beter worden betaald dan anderen, productiever zullen zijn, omdat zij beseffen dat hun salaris zou dalen als zij hun huidige baan zouden verliezen. Als gevolg daarvan zijn zij gemotiveerd om harder te werken en bij de huidige werkgever te blijven. Bovendien weten de werkgevers dat het duur en tijdrovend is om nieuwe werknemers aan te werven en op te leiden, dus betalen zij hun werknemers liever nu wat extra dan dat zij hen verliezen en nieuwe werknemers moeten aanwerven en opleiden. Door loonsverlagingen te vermijden, minimaliseert de werkgever dus de kosten van opleiding en aanwerving van nieuwe werknemers, en plukt hij de vruchten van goed gemotiveerde werknemers.
Het argument van de nadelige selectie van loonsverlagingen wijst erop dat indien een werkgever op slechte bedrijfsomstandigheden reageert door de lonen voor alle werknemers te verlagen, de beste werknemers, die de beste arbeidsalternatieven bij andere ondernemingen hebben, het meest geneigd zullen zijn te vertrekken. De minst aantrekkelijke werknemers, met minder arbeidsalternatieven, zullen eerder blijven. Bijgevolg zullen bedrijven eerder kiezen welke werknemers moeten vertrekken, door middel van ontslagen en afvloeiingen, in plaats van de lonen over de hele linie te verlagen. Soms kunnen bedrijven die moeilijke tijden doormaken hun werknemers overhalen om op korte termijn een loonsverlaging te aanvaarden, en toch de meeste werknemers van het bedrijf te behouden. Het is echter veel gebruikelijker voor bedrijven om enkele werknemers te ontslaan, dan om de lonen voor iedereen te verlagen.
Het insider-outsider-model van de beroepsbevolking stelt, eenvoudig gezegd, dat degenen die reeds voor bedrijven werken “insiders” zijn, terwijl nieuwe werknemers, althans voor een bepaalde tijd, “outsiders” zijn. Een bedrijf is afhankelijk van zijn insiders om de organisatie draaiende te houden, vertrouwd te zijn met routineprocedures, en nieuwe werknemers op te leiden. Loonsverlagingen zullen de insiders echter van zich vervreemden en de productiviteit en vooruitzichten van de onderneming schaden.
Ten slotte wijst het argument van de relatieve looncoördinatie erop dat zelfs indien de meeste werknemers hypothetisch bereid zouden zijn hun eigen lonen te zien dalen in slechte economische tijden, zolang alle anderen ook een dergelijke daling ervaren, er voor een gedecentraliseerde economie geen voor de hand liggende manier is om een dergelijk plan uit te voeren. In plaats daarvan zullen werknemers die met de mogelijkheid van een loonsverlaging worden geconfronteerd, zich zorgen maken dat andere werknemers niet met een dergelijke loonsverlaging te maken zullen krijgen, en dus betekent een loonsverlaging dat zij zowel in absolute termen als relatief ten opzichte van anderen slechter af zijn. Als gevolg daarvan vechten de werknemers hard tegen loonsverlagingen.
Deze theorieën over de reden waarom de lonen de neiging hebben niet te dalen, verschillen in logica en implicaties, en het uitzoeken van de sterke en zwakke punten van elke theorie is een voortdurend onderwerp van onderzoek en controverse onder economen. Alle impliceren dat de lonen slechts zeer langzaam of helemaal niet zullen dalen, zelfs wanneer de economie of een bedrijf moeilijke tijden doormaakt. Wanneer de lonen inflexibel zijn en waarschijnlijk niet zullen dalen, kan dit zowel op korte als op lange termijn tot werkloosheid leiden.
Deze analyse helpt de beperkte gevallen te compenseren waarin wij hebben waargenomen dat kapitalistische economieën uit zichzelf in de richting van een evenwicht met volledige werkgelegenheid evolueren. In wezen beweren orthodoxe economen dat volledige werkgelegenheid wordt gegarandeerd door flexibele lonen; en als volledige werkgelegenheid niet lijkt te gebeuren, moet dat wel komen doordat de lonen niet flexibel zijn.