Osiris – Egyptische god van de onderwereld

Wie was Osiris?

Osiris was de oude Egyptische god van de doden, de onderwereld en het hiernamaals. Hij wordt meestal afgebeeld als een man met een groene huid en een baard die geassocieerd wordt met de farao. Hij draagt een kroon met twee grote struisvogelveren, en benen die gedeeltelijk zijn ingepakt als een mummie. In zijn handen houdt hij een vlegel en een symbolische kromstaf.

Zijn namen

Osiris is een Latijns woord. In Egyptische hiërogliefen is de traditionele weergave van de naam Wsjr. Sommige Egyptologen verwijzen naar de godheid als Aser, Ausar, Asar, Asari, Ausir, Ausare, Usire, Usir, Wser, of Wesir. De Engelse vertaling van de naam is Almighty of The Powerful.

Zo werd hij onder de oude Egyptenaren waargenomen en zijn naam werd duizenden jaren lang met veel gebed en rituele activiteit gevierd. Hij werd ook vereerd als de herdersgod. Archeologen wijzen erop dat hij wordt afgebeeld met de herdersstaf als bewijs van deze benaming.

Titels van Osiris

Zijn naam duikt op tijdens de Vijfde Dynastie van Egypte, hoewel men zegt dat hij al sinds de Eerste Dynastie werd vereerd. Hij wordt ook genoemd in latere Egyptische documenten, waaronder de Contendent van Horus en Seth, de Shabaka Steen en de geschriften van oude Griekse auteurs.

Osiris kreeg vele titels. Hij wordt soms aangeduid als “Koning der Levenden” en “Voorste der Westerlingen”. Beide titels werden hem gegeven omdat hij de heerser over de doden was, die de oude Egyptenaren Westerlingen of De Levenden noemden.

Osiris wordt beschouwd als een barmhartige rechter over de mensen in het hiernamaals, en wordt ook gecrediteerd voor de vruchtbare overstroming van de Nijl, de ontkieming van de vegetatie, en het schenken van alle leven. Enkele van zijn andere titels en attributen zijn de Heer van de Stilte, de Heer van de Liefde en Hij die permanent goedaardig en jeugdig is.

Zijn Verschijning

Op oude schilderijen van Osiris is hij vaak groen of zwart gekleurd. Groen zou de kleur zijn die de oude Egyptenaren associeerden met wedergeboorte. Zwart was de kleur die geassocieerd werd met vruchtbaarheid: het was de kleur van de rijke, vruchtbare grond die zich elk jaar over de vlakten uitstrekte, wanneer de rivier de Nijl overstroomde, en die een grote rol speelde in de welvaart van Egypte.

In enkele zeldzame gevallen werd Osiris afgebeeld met een kroon waarin een afbeelding van de maan was verwerkt. Dit heeft sommige onderzoekers ertoe gebracht te veronderstellen dat hij werd geassocieerd met de maan of de nacht.

Geschiedenis van Osiris

Osiris zou een van de vijf kinderen zijn die werden geboren uit de god van de aarde en de godin van de hemel, respectievelijk Geb en Nut. Via deze stamboom was hij ook een achterkleinzoon van een van de populairste Egyptische goden, Ra. Osiris had vier jongere broers en zusters die ook een belangrijke rol in zijn verhaal zouden spelen: zijn broer Seth en twee zusters bekend als Isis en Nephthys.

Als eerstgeboren kind en zoon van Geb en Nut, was het aan Osiris om de troon van Egypte te erven. Seth trouwde met Nephthys en Osiris trouwde met Isis. Samen leken Isis en Osiris over talrijke krachten te beschikken. Hun huwelijk was echter niet voorbestemd om gelukkig te zijn.

Op een gegeven moment schijnt Nephthys op magische wijze de gedaante van Isis te hebben aangenomen en zich aan Osiris als zijn vrouw te hebben voorgesteld. Osiris werd verleid door Nephthys en zij werd zwanger en baarde Anubis.

Later ontwikkelde Seth een vendetta tegen zijn zeer populaire broer, mogelijk omdat Osiris de troon had geërfd of omdat hij Seth’s vrouw zwanger had gemaakt. In ieder geval probeerde Seth hem te doden door hem in een doodskist te lokken en hem in de Nijl te verdrinken. De jaarlijkse overstroming van de Nijl wordt nog steeds gezien als een herinnering aan deze gebeurtenis.

Isis slaagde erin het lichaam van haar man terug te vinden; Seth was echter zeer heimelijk en ging er met het lichaam vandoor. Nadat hij het lichaam van de Egyptische god van de onderwereld in stukken had gesneden, verborg Seth de stukken overal in de Egyptische woestijn.

De band tussen Isis en Osiris was zo sterk dat de Egyptische godin een aantal jaren naar de verminkte lichaamsdelen van haar echtgenoot zocht. Uiteindelijk slaagde zij erin alle delen op één na te vinden, en men gelooft dat zij haar magische krachten gebruikte om het lichaam van haar man te herstellen.

Hoewel er verschillende versies bestaan van dit deel van het verhaal, schijnt het dat Isis zwanger werd, vermoedelijk van Osiris, en beviel van een zoon, Horus. Osiris stierf opnieuw en daalde af om zijn taken als Egyptische god van de onderwereld volledig op zich te nemen.

Sommige versies van de geschiedenis van Osiris stellen dat hij, toen hij in de onderwereld afdaalde, verschillende belangrijke rollen en taken als Egyptische god van de onderwereld overnam van Anubis, waarvan werd aangenomen dat hij zijn zoon was. Andere verhalen beweren dat hij met recht de belangrijke rol van Egyptische god van de onderwereld kreeg omdat hij de eerste god was die gestorven was. Hoe hij die rol ook kreeg, het werd de verantwoordelijkheid van Osiris om over de zielen van de doden te oordelen.

Vruchtbaarheid, Wederopstanding en Eeuwig Leven

Er wordt gezegd dat de dode koningen van Egypte met Osiris zouden opstaan en het eeuwige leven zouden beërven. In het Nieuwe Rijk van Egypte werd gezegd dat niet alleen de dode koningen met hem uit de dood zouden opstaan, maar elke Egyptenaar die de juiste rituelen uitvoerde, zou dat ook doen. Dit geloof dat Osiris verantwoordelijk is voor nieuw leven na de dood zorgde ervoor dat hij geassocieerd werd met het nieuwe jaar en de cycli van de natuur.

De verering van Osiris bleef populair tot de opkomst van het Christendom. In die tijd begonnen de Romeinen de Egyptische godsdienst te onderdrukken en het christendom actief te bevorderen. Zelfs toen de Romeinen de Egyptische godsdienst actief onderdrukten, bleven veel mensen, Egyptenaren en anderen, hem honderden jaren lang in het geheim vereren, offeren en vereren.

De betekenis van de verrijzenis

Voor de oude Egyptenaren staat de verrijzenis van Osiris, nadat hij door zijn kwade broer Set is gedood, voor het nieuwe begin van het goede nadat het het kwade heeft verslagen. Voor hen werd het verhaal gesymboliseerd door de zon die elke nacht naar de wereld van de doden ging en met elke nieuwe dag herboren werd.

Zo werd hij geïdentificeerd als de scheppergod die koning is van de onderwereld en het hiernamaals en die het leven, de dood, de wedergeboorte en de wederopstanding beheerst. Een zuil van continuïteit, die de door Isis geschapen fallus voorstelt, werd een symbool van de Ba of de macht van Osiris en werd gebruikt bij zijn verering.

Een bekend verhaal

Het is niet verwonderlijk als het verhaal van Osiris bekend klinkt. Veel van de elementen van zijn verhaal lijken op de dood en verrijzenis van Jezus. Waarin hun verhalen sterk verschillen, is wat er na hun dood met de mensen zou gebeuren.

De oude Egyptenaren geloofden dat de goden Anubis, Ammut, Henefer, Ma’at, Osiris en Thoth de persoon in het hiernamaals zouden begroeten en de ceremonie van het wegen van het hart zouden uitvoeren. Het hart van de persoon werd gewogen tegen de veer van Ma’at. Als het lichter was dan de veer, had de persoon een goed, waarheidsgetrouw leven geleid en zou hij voor eeuwig in het koninkrijk van Osiris verblijven.

Verering

In het oude Egypte was de verering van Osiris een belangrijk onderdeel van hun dagelijks leven. Het verhaal van zijn dood door toedoen van Seth en zijn 72 handlangers werd elk jaar opnieuw verteld als onderdeel van hun eredienst. Het was een verhaal van regeneratie en wedergeboorte dat zij elk jaar zagen uitspelen met de cyclus van de overstroming van de Nijl.

Egypte was een zeer vruchtbaar land, een van de graanschuren van de Oude Wereld. De oude Egyptenaren schreven dit voor een groot deel toe aan Osiris en zij hielden vele ceremonies om zijn naam, daden en eigenschappen te prijzen.

Gezien als de eerste koning van Egypte werden zijn symbolen, de vlegel en de herdersstaf, belangrijke symbolen voor de farao’s die na hem kwamen. Zijn heerschappij werd gezien als het ideaal dat opvolgende Egyptische heersers trachtten te evenaren. Voor zijn volgelingen vertegenwoordigde hij een tijd van vrede, eenheid en vruchtbaarheid.

Osiris was de goede herder die geliefd was bij zijn volk en men was van mening dat eerbetoon en verering van hem Egypte en de Egyptenaren zou helpen om succesvol te zijn. Men geloofde dat verering van Osiris voor altijd zou zorgen voor vruchtbaarheid, voorspoed en overvloedige oogsten aan de oevers van de Nijl.

Feesten

De feesten gewijd aan Osiris, waaronder het Grote Mysteriefeest en een vijfdaags religieus ritueel, werden elke lente gevierd. Ze bestonden uit toneelstukken, verhalen vertellen, religieuze diensten, feesten en plezier. Bij sommige vieringen werd zijn leven herdacht door graan, bevochtigd met water uit de Nijl, in tuinen in de vorm van Osiris te planten. De daaropvolgende ontkieming en groei van het graan symboliseerde zijn dood en verrijzenis.

De Egyptenaren geloofden dat het ontkiemende graan zijn onwankelbare vitaliteit en kracht symboliseerde. Het volk prees Osiris als ‘Degene die uit de hemel kwam en het brood was dat het leven van de mensheid in stand hield’. Hij werd ‘Degene die volmaakt blijft’ genoemd. Deze vieringen werden gehouden in de laatste maand van de inundatie van de Nijl.

Osiris Feiten

• Osiris was een van de belangrijkste godheden van Egypte.
• Zijn exacte oorsprong is onduidelijk, maar men weet dat hij een plaatselijke god was in Busiris, een stad in Neder-Egypte.
• Hij werd vereerd in de tempel te Abydos.
• Hij werd later vereerd als de Hellenistische god Serapis.
• Grieks-Romeinse schrijvers associeerden hem met Dionysus.
• Vele moderne mensen verwijzen abusievelijk naar het Oog van Horus als het Oog van Osiris.
• Onlangs werd een 3.200 jaar oude replica van de graftombe van Osiris ontdekt in Sheikh Abd el-Qurna op de Westoever van Thebe.