Organisatiestructuur

Wat is een organisatiestructuur?

Voor alles moeten we bedenken dat een organisatiestructuur een resultaat is van het organisatieproces. De organisatiestructuur bestaat uit de verschillende functies, afdelingen en verantwoordelijkheden in de onderneming, gekoppeld aan de definitie van de mate van controle, beheer en gezag.

Zij bestaat ook uit de relaties tussen de verschillende leden van de onderneming. Al met al is een organisatiestructuur een kader waarbinnen leidinggevende en uitvoerende taken worden uitgevoerd. Zij bepaalt immers de omvang van het management of de “span of management”.

Browse more Topics under Organising

• Intro to Organisation and its Importance
• Types of Organisation
• Delegation
• Decentralisation

Met andere woorden, het specificeert gezag door duidelijk aan te geven wie ondergeschikt is aan een superieur en aan wie de superieur zelf een ondergeschikte is. Hierdoor worden de managementniveaus in een onderneming duidelijk en wordt correlatie en coördinatie tussen individuen mogelijk.

Over het belang van een organisatiestructuur gesproken, deze vergemakkelijkt groei en veranderingen binnen een onderneming. Een onderneming met een statische structuur en dus weerstand tegen verandering kan in de dynamische zakenwereld namelijk snel uit de mode raken. Het is dus belangrijk te beseffen dat een onderneming behoefte heeft aan een verandering van de organisatiestructuur wanneer zij zich uitbreidt en complexer wordt

Ook vergemakkelijkt een efficiënte organisatiestructuur een vlotte bedrijfsvoering. Tenslotte vergemakkelijkt zij ook de coördinatie en de regeling van de verantwoordelijkheden binnen de onderneming. Bijgevolg kan de onderneming hierdoor als een geïntegreerde eenheid functioneren.

Typen organisatiestructuur

Op basis van de aard van de verrichte activiteiten wordt de organisatiestructuur in tweeën gesplitst:

• Functionele structuur
• Divisiestructuur

Functionele structuur

Zoals de naam al aangeeft, wordt in een functionele structuur de groepering gebaseerd op functies. Dit betekent dat gelijksoortige functies worden geïntegreerd in functies en dat de belangrijkste functies verder worden ingedeeld in afdelingen, die worden geleid door coördinerende hoofden. Deze afdelingen kunnen verder bestaan uit secties. Merk op dat de functionele structuur een elementaire en eenvoudige organisatiestructuur is.

Voordelen

• Omdat de functionele structuur draait om functies, is de indeling zodanig dat een werknemer een specifieke reeks taken uitvoert als onderdeel van zijn routine. Dit schept effectief ruimte voor functiespecialisatie en een efficiënt gebruik van mankracht.
• Ook omdat soortgelijke taken in een functie worden gegroepeerd en de nadruk op specifieke functies wordt gelegd, vergemakkelijkt deze structuur de coördinatie en controle.
• In een functionele structuur houden we soortgelijke taken bij elkaar en verschillende taken uit elkaar. Dit houdt in dat er geen ruimte is voor doublures. Effectief verlaagt dit de kosten.
• Omdat de aandacht vooral uitgaat naar een specifiek en beperkt scala van vaardigheden, wordt het opleiden van werknemers gemakkelijker.
• Dit leidt ook tot een toename van de efficiëntie van het management, wat op zijn beurt de winstmarges verhoogt.
• Ten slotte zorgt het ervoor dat alle uiteenlopende taken een behoorlijke hoeveelheid aandacht krijgen.

Nadelen

• Een groot nadeel van de functionele structuur ligt in haar definitie zelf. Zoals reeds gezegd, legt zij de nadruk op de verdeling op basis van de functies van een onderneming. Aangezien zij de nadruk legt op de verschillende functies, leidt zij in het algemeen tot een grotere aandacht voor de belangen van de afdelingen in plaats van voor de belangen van de organisatie als geheel. Technisch gezien kan dit leiden tot het ontstaan van functionele rijken en zelfs tot een afnemende mate van zorg voor de organisatiedoelstellingen.
• Wederom, omdat de afdelingen in hun operaties volledig van elkaar verschillen, is er een grote barrière voor communicatie tussen hen.
• Er kan een belangenconflict ontstaan tussen deze afdelingen die overvloedig op zoek zijn om de individuele afdelingsbelangen te vervullen. Dergelijke conflicten kunnen de groei van een onderneming belemmeren. Verder kunnen dergelijke conflicten ontstaan bij afwezigheid van een duidelijke scheiding van verantwoordelijkheden.
• Wanneer individuen zich steeds met specifieke taken bezighouden, vernauwt hun waarneming zich en waarderen zij de verschillende gezichtspunten niet. Bijgevolg blijven zij gefixeerd op specifieke ideeën en slagen zij er niet in zich als individu te ontwikkelen. Al met al leidt dit tot inflexibiliteit.

In het licht van bovenstaande feiten kunnen we constateren dat de functionele structuur geschikt is voor een onderneming die groot is, een groot aantal activiteiten te verrichten heeft en een hoge mate van specialisatie nastreeft.

Divisionele Structuur

Divisionele structuur, zoals de naam al aangeeft, ziet een onderneming als de integratie van onafhankelijke divisies. Een dergelijke structuur wordt toegepast in grote en complexe ondernemingen die verschillende produkten verwerken. Dit komt omdat een organisatie weliswaar een homogene reeks produkten produceert, maar toch een grote verscheidenheid aan gedifferentieerde produkten kan verhandelen. Ook dit doet de organisatie om met de complexiteit om te gaan.

We moeten niet vergeten dat in een dergelijke structuur de organisatie is verdeeld in afzonderlijke bedrijfseenheden of divisies die enigszins onafhankelijk en multifunctioneel zijn in hun activiteiten. Elke eenheid heeft een divisiemanager aan de top die zorg draagt voor alle operaties binnen een divisie.

Daarnaast voert elke divisie de meeste functies uit zoals productie, financiën enz. om een gemeenschappelijk doel te bereiken. In een notendop is elke onderneming verdeeld in verschillende divisies die de functionele structuur verder aanpassen. Bijvoorbeeld, de Reliance groep heeft verschillende productlijnen zoals kleding, communicatie, elektronica enz.

Voordelen

• Hier zorgt elk divisiehoofd voor alle aspecten van de divisie die onder zijn verantwoordelijkheid vallen. Als gevolg hiervan, in plaats van fixatie op specialisatie ontwikkelt het afdelingshoofd verschillende vaardigheden die hem uiteindelijk een geschikte kandidaat maken voor hogere functies.
• Ook hier is elke divisie de volledige verantwoordelijkheid van het afdelingshoofd. Bijgevolg ziet het divisiehoofd toe op alle operaties binnen de divisie. Dit helpt bij het meten van de prestaties. Bovendien is het divisiehoofd verantwoordelijk voor de slechte prestaties van een divisie. Dit vergemakkelijkt ook snelle corrigerende maatregelen.
• Elke divisie functioneert als een zelfstandige en autonome eenheid. Bijgevolg bevordert zij flexibiliteit, initiatief en snellere besluitvorming.
• Een opmerkelijk voordeel van de divisiestructuur is dat zij expansie bevordert. Het is duidelijk dat als een onderneming een nieuw product op de markt wil brengen, zij dit eenvoudig kan doen door een nieuwe divisie voor die productlijn toe te voegen zonder de bestaande structuur te verstoren.

Nadelen

• De divisiestructuur bevordert het ontstaan van autonome divisies binnen een onderneming. Bijgevolg kan een divisie proberen met andere divisies te concurreren om haar winst te maximaliseren en zo de groei van de grotere entiteit die de organisatie is, belemmeren.
• Gelijksoortige reeksen functies worden in alle eenheden uitgevoerd. In dat geval is er sprake van duplicatie van functies, hetgeen leidt tot een algehele stijging van de uitgaven.
• Ten slotte geeft deze structuur veel macht aan een divisiemanager. Dit kan leiden tot de opkomst van een onafhankelijke manager die de belangen van de divisie hoger in het vaandel zou kunnen hebben dan de organisatiebelangen.

Een opgelost voorbeeld voor u

Q: Beschrijf kort de twee soorten organisatiestructuren.

Ans: Organisatiestructuren zijn er in twee soorten:

• Functionele Structuur: In dit type structuur worden de gelijksoortige reeks activiteiten gegroepeerd in een functie en de belangrijkste functies worden afdelingen genoemd.
• Divisionele Structuur: In de divisiestructuur verdeelt de organisatie zich in autonome divisies die zelf een functionele structuur vertonen.