Zebulon M. Pike, begin 1800
Op bevel van het Ministerie van Oorlog vertrok luitenant Zebulon Montgomery Pike, met twee luitenants, een chirurg, een sergeant, twee korporaals, 16 soldaten en een tolk, in twee boten vanuit Belle Fontaine, bij St. Louis, Missouri, op 15 juli 1806, met als doel “het verkennen van de binnenlandse delen van Louisiana.”
Bij hem waren opperhoofden en hoofdmannen van de Osage en Pawnee Indianen, door welke volken de expeditie zou moeten gaan. Hij nam ook een aantal vrouwen en kinderen mee die terugkeerden naar hun naties uit gevangenschap onder de Pottawatomie, die bevrijd waren door de regering van de Verenigde Staten. La Charette werd op 21 juli bereikt, waar Pike luitenant James B. Wilkinson, dr. John H. Robinson en een andere tolk op zich wachtte, die allen eerder waren vertrokken.
Op 6 september kwam de compagnie aan in de buurt van de huidige stad Harding, Kansas, en passeerde de scheidslijn die de Osage scheidt van de Neosho Vallei. Op 10 september bereikte hij de scheidslijn tussen de Neosho en de Verdigris rivieren en op 11 september sloeg hij zijn kamp op aan de laatstgenoemde stroom, niet ver van wat nu de stad Bazaar is, in Chase County, Kansas.
De prachtige prairies, bedekt met wilde bloemen en vol met wild, wekten de warmste lof op van Pike. Op 12 september schreef hij dat hij vanaf de top van een heuvel in één oogopslag op de bebloemde vlakte beneden, buffels, elanden, herten, antilopen en panters zag. Dit was het jachtgebied van de Kanza of Kaw Indianen, en de dieren begonnen bijna in groten getale te verschijnen. Op de 14e trok de expeditie de hele dag door een eindeloze kudde buffels, die slechts de gelederen openden om de indringers door te laten en dan weer sloten alsof er niets gebeurd was. Op de 15e passeerde men een groot onbewoond kampement van de Kanza-indianen, en Pike zag in de verte de buffels rennen, wat duidde op de aanwezigheid van Indianen of blanken. Op deze dag sloeg hij zijn kamp op in de buurt van het huidige Tampa in Marion County. Twee dagen later bereikte hij de Smoky Hill rivier, waarna het wild schaarser begon te worden. Hij vervolgde zijn reis naar de monding van de Saline River, die hij op 18 september bereikte. Vanaf dat punt ging hij bijna direct naar het noorden en op de 25e bereikte hij het Pawnee dorp, vlakbij de plaats waar nu de stad Scandia ligt, in Republic County. Pike bevond zich nu op de Republikeinse tak van de Kansas rivier, nadat hij de Grote Saline, de Kleine Saline en Salomon’s Fork had overgestoken.
Pawnee mannen
Tijd voordat Pike St. Louis, Missouri verliet werd nieuws over zijn voorgenomen expeditie overgebracht aan de gouverneur van Nieuw Spanje (Mexico), en een groep van meer dan 300 Spaanse troepen, onder luitenant Malgares, werd erop uitgestuurd om hem te onderscheppen. Tussen de monding van de Saline en de Republikeinse Rivieren kruiste Pike het spoor van deze groep, maar hij had het geluk dat hij op dat moment niet in contact kwam met de Spanjaarden. Malgares was in het Pawnee dorp geweest voordat Pike daar aankwam, en had geprobeerd de geest van de Indianen tegen de Amerikanen te vergiftigen. Hij was daar ook gedeeltelijk in geslaagd, want toen Pike op 29 september een grote raad met de stam hield, merkte hij dat de Pawnee opperhoofden de neiging vertoonden om minachtend te kijken naar zijn kleine troepenmacht van 20 blanke soldaten, die zeker een veel minder imposante verschijning was dan de grote Spaanse troepenmacht van Malgares. Van deze raad geeft Pike het volgende expliciete verslag in zijn dagboek van de expeditie:
“De aantekeningen die ik maakte tijdens de grote raad die met de Pawnee Natie werd gehouden, werden door de Spaanse regering in beslag genomen, samen met al mijn toespraken tot de verschillende naties. Maar het kan interessant zijn om hier op te merken, voor het geval ze nooit zouden worden teruggegeven, dat de Spanjaarden verscheidene van hun vlaggen in dit dorp hadden achtergelaten, waarvan er één werd ontplooid voor de deur van het opperhoofd op de dag van de grote raad; en onder verschillende eisen en aanklachten die ik hen gaf, was dat de genoemde vlag aan mij moest worden overhandigd, en dat een van de vlaggen van de Verenigde Staten moest worden ontvangen en gehesen in de plaats ervan. Dit ging waarschijnlijk een beetje te ver in de trots der naties, aangezien er de laatste tijd een grote troepenmacht van Spaanse cavalerie in het dorp was geweest, die op de geesten van de jonge mannen een grote indruk had gemaakt wat betreft hun macht, consequentie, enz. die mijn verschijning met 20 infanterie geenszins kon wegnemen. Nadat de stamhoofden op verschillende delen van mijn betoog hadden geantwoord, maar zwegen over de vlag, herhaalde ik opnieuw de eis voor de vlag, eraan toevoegend dat het onmogelijk was voor het volk om twee vaders te hebben; dat zij ofwel kinderen van de Spanjaarden moesten zijn, ofwel hun Amerikaanse vader moesten erkennen.
Na een stilte van enige tijd stond een oude man op, ging naar de deur, haalde de Spaanse vlag naar beneden, bracht die en legde hem aan mijn voeten, en ontving toen de Amerikaanse vlag, en hees die op de staf die onlangs de standaard van zijn Katholieke Majesteit had gedragen. Dit gaf een grote voldoening aan de Osage en de Kaw, die beiden beslist verklaarden onder Amerikaanse bescherming te staan. Toen ik merkte dat ieder gezicht in de raad met droefheid was vervuld, alsof hen een grote nationale ramp te wachten stond, nam ik de betwiste kleuren over en vertelde hen ‘dat, aangezien zij zich nu plichtsgetrouwe kinderen hadden getoond door hun grote Amerikaanse vader te erkennen, ik hen niet in verlegenheid wilde brengen met de Spanjaarden, want het was de wens van de Amerikanen dat hun rode broeders vreedzaam rond hun eigen vuren zouden blijven draaien, en zich niet zouden mengen in enig geschil tussen de blanken; En dat ik, uit vrees dat de Spanjaarden daar misschien weer in groten getale zouden terugkeren, hun hun vlag teruggaf, maar met het bevel dat die tijdens ons verblijf nooit meer gehesen mocht worden.’ Hierop klonk een algemeen applaus, en de aanklacht werd bijzonder opgevolgd.”
Pike Expeditie in Kansas Kaart
Dus werd op 29 september 1806 voor het eerst de vlag van de Verenigde Staten gehesen in wat nu de staat Kansas is.
Hij had paarden van de Indianen verkregen en Pike verliet het Pawnee dorp op 7 oktober, waarbij hij een koers volgde een beetje ten westen van het zuiden. Op de 8e kwam hij weer op het Spaanse spoor, en bij een van de kampen telde hij 59 vuren, wat met zes man per vuur neerkwam op een troepenmacht van 354 cavaleristen. Solomon’s Fork werd op de 9e weer overgestoken, veel verder naar het westen, en hier werd weer een Spaans kamp gevonden. Op de 13e bereikte de groep de Smoky Hill Fork, niet ver van de grenslijn tussen de graafschappen Russell en Ellsworth, en de volgende dag kwamen ze aan bij de scheidslijn tussen de Arkansas en de Kansas rivieren. Hier raakte Pike met een kleine groep verdwaald op de prairie en dook enkele dagen lang niet meer op. De expeditie ging intussen verder naar de Arkansas rivier, waar de verdwaalde groep onder Pike hen inhaalde. De rivier werd op de 19e overgestoken.
Hier werd de expeditie gesplitst, een deel keerde terug langs de Arkansas rivier en het andere deel ging verder de bergen in met het doel de bovenloop van de Rode Rivier te ontdekken en die onbekende stroom af te dalen – onbekend voor de Amerikanen. Er werden kano’s gemaakt van buffel- en hertenhuiden over een houten frame gespannen, gevuld met proviand, wapens en munitie, en in deze boten scheepte luitenant Wilkinson zich met zes van de soldaten en twee Osage Indianen in naar Fort Adams aan de Mississippi-rivier onder Natchez, Mississippi. Op 8 januari 1807 bereikten zij Arkansas Post, bij de monding van de Arkansas-rivier, na zware ontberingen en vele gevaren van vijandige Indianen te hebben doorstaan. Pike vorderde snel op de Arkansas rivier en zag op 31 oktober veel kristallijn zout aan de oppervlakte van de grond. Op dat moment was hij niet ver van de huidige stad Kinsley, Edwards County, Kansas.
Op 9 november was hij in de buurt van de plaats waar Hartland in Kearny County, Kansas ooit stond. Hier, bij een van de Spaanse kampementen, telde hij 96 vuren, wat aangeeft dat de troepenmacht was uitgebreid tot 600 tot 700 manschappen.
Comanche krijgers
Een paar dagen later stak hij over naar wat nu de staat Colorado is, en op de 15e bereikte hij de Vagevuur Rivier, een zijtak van de Arkansas. Zijn doel was een ontmoeting met de Comanche-indianen bij de bovenloop van de Arkansas-rivier, om vervolgens het land over te steken naar de monding van de Red River, en volgens het oorspronkelijke plan af te dalen naar Natchitoches.
Tot dusver had Pike de bronnen van de Little Osage en de Neosho-rivieren ontdekt, was hij rond de monding van de Kansas-rivier getrokken, en had hij de bovenloop van de South Platte-rivier ontdekt. Hij was nu van plan de bovenloop van de Rode Rivier te vinden. Wat Pike de derde splitsing noemde werd op 23 november bereikt en hij schreef: “Omdat de rivier zich in vele kleine vertakkingen scheen te verdelen en natuurlijk dicht bij de uiterste bron moest zijn, besloot ik de groep in een verdedigbare positie te brengen; en dan de noordelijke splitsing te beklimmen tot het hoge punt van de blauwe berg, waarvan wij dachten dat het een dagmars zou zijn, om vanaf de top in staat te zijn de verschillende vertakkingen en posities van het land vast te stellen.”
De “derde splitsing” was de St. Charles rivier, en Pike’s kampement werd opgeslagen bij wat hij de “grote splitsingen” noemde, of bij de splitsing van de Fontein rivier met de Arkansas rivier. Het hoge punt waar hij naar verwees, zou later Pike’s Peak worden genoemd. Zijn mannen hakten de volgende dag de nodige boomstammen en bouwden een sterke borstwering, vijf voet hoog aan drie zijden, met de andere opening op de zuidelijke oever van de Arkansas Rivier. Pike, Robinson, Miller en Brown lieten alle anderen in dit fort achter en trokken de bergen in. Op de 26e waren ze zo hoog geklommen dat ze neerkeken op de wolken die over de vlakte naar het oosten rolden. De volgende dag bereikten zij de top, na een zeer moeilijke tijd, waarbij zij vaak tot hun middel in de sneeuw moesten waden. Toen ze terugkeerden, bereikten ze het fort op de 29e, waarna het omringende land in alle richtingen kilometers lang werd verkend in een vergeefse zoektocht naar de bron van de Rode Rivier.
Zebulon Pike entering Santa Fe, New Mexico door Frederic Remington
Toen Pike in zijn kamp was aan de Rio del Norte rivier, in wat nu New Mexico is, werden hij en zijn groep gevangen genomen door een detachement van de Spaanse cavalerie en naar Santa Fe gevoerd. Dit was in februari 1807. Hij werd goed behandeld en nadat hij naar Chihuahua was gebracht, waar zijn papieren in beslag werden genomen, werd hij naar het oosten gevoerd door wat nu Texas is en tenslotte bevrijd in de buurt van Natchitoches, Louisiana.
Hiermee was het project om de Rode Rivier te verkennen mislukt en een van de doelen van de expeditie was niet bereikt. De Spaanse gouverneur vermoedde dat Pike samenspande met Aaron Burr om een deel van het Spaanse grondgebied los te weken. Maar omdat er geen enkel spoor werd gevonden dat hem met de “Burr samenzwering” in verband bracht, behandelden de Spanjaarden Pike en zijn mannen als respectabele Amerikanen, schonken hem 1000 dollar op krediet van de Verenigde Staten en begeleidden hem naar Natchitoches, een stad die tot het Amerikaanse domein werd verklaard. De bovenloop van de Rode Rivier werd door Spanje opgeëist, en Pike toestemming geven om die te verkennen zou gelijk hebben gestaan aan een erkenning dat het Amerikaanse grondgebied zich tot die rivier uitstrekte. Drie jaar later werd Pike’s dagboek gepubliceerd en werden de prachtige mogelijkheden van Kansas aan de Engelssprekende naties bekend gemaakt.
Samengesteld en bewerkt door Kathy Weiser/Legends of Kansas, bijgewerkt in juli 2020.
Over het artikel: Het grootste deel van deze historische tekst is gepubliceerd in Kansas: A Cyclopedia of State History, Volume I; uitgegeven door Frank W. Blackmar, A.M. Ph. D.; Standard Publishing Company, Chicago, IL 1912. De tekst op deze pagina is echter niet woordelijk, omdat er aanvullingen, bijwerkingen en bewerkingen hebben plaatsgevonden.
Zie ook:
Ontdekking en Verkenning van Amerika
Explorers & Frontiersmen
Trappers, Traders & Pathfinders