Door Russell Horton, referentie-archivaris
Van de Sterling W. Schallert Collection, WVM Mss 104
Toen duizenden soldaten uit Wisconsin, die deel uitmaakten van de 32e “Rode Pijl” Infanteriedivisie, in mei 1942 in Australië aankwamen, creëerden ze onbedoeld een gelegenheid voor Japanse propagandisten om het moreel van de Australische troepen aan te tasten en te proberen tweedracht en wantrouwen te zaaien onder de Geallieerde strijdkrachten in het Pacific Theater. Een kleurrijke verzameling Japanse propagandafolders, meegebracht door Sterling Schallert, veteraan uit Wisconsin in de Tweede Wereldoorlog, onthult een verrassend thema in dit fascinerende maar weinig bekende aspect van de oorlog in de Pacific.
Van de Sterling W. Schallert Collectie, WVM Mss 104
Tegen de tijd dat de Amerikaanse troepen begin 1942 in Australië begonnen aan te komen, waren de Aussies al meer dan twee jaar bij de oorlog betrokken. Aanvankelijk stuurden ze troepen om Groot-Brittannië in Europa, Noord-Afrika en de Middellandse Zee te steunen, maar sinds kort vochten ze ook dichter bij huis tegen de Japanners. Ze hadden al veel levens verloren en zagen de schijnbaar onstuitbare Japanse troepen steeds dichterbij komen. Deze door de oorlog vermoeide mensen zagen vervolgens tienduizenden Amerikaanse troepen, die cultureel vergelijkbaar waren, maar toch heel verschillend, in hun land aankomen. Hun interacties onder deze zeer stressvolle en emotionele situatie verliepen niet altijd soepel, zoals blijkt uit de oproerige “Slag om Brisbane” tussen Australische en Amerikaanse soldaten. Japanse propagandisten gebruikten deze unieke situatie om het moreel van de Australische troepen aan te tasten.
Effectieve propaganda op het slagveld kan gebruik maken van stereotypen, geruchten en halve waarheden om in te spelen op de hoop en de zorgen van de soldaten. Zo kan een folder met overdreven of verzonnen grote militaire overwinningen van de tegenpartij het soldatenmoreel ondermijnen. Folders met foto’s van krijgsgevangenen die goed worden behandeld en gevoed, vooral als ze worden gecombineerd met beelden van soldaten die lijden in het veld, kunnen de wens van een soldaat om door te vechten beïnvloeden.
Maar een van de heiligste dingen voor een soldaat in het veld is thuis. Mannen en vrouwen gaan in het leger om hun familie, vrienden en huizen te beschermen. Brieven geschreven vanuit het veld weerspiegelen dit en staan vol met vragen over zaken als gezondheid en geluk van familieleden, de staat van huizen en auto’s, en de status van banen en oogsten. Daarom kan propaganda die het concept van thuis aanroert en de veiligheid en het geluk van geliefden in twijfel trekt, bijzonder verwoestend zijn voor soldaten in het veld. De Japanners pikten dit idee op. Zij ontwikkelden een serie pamfletten gericht aan Australische soldaten die suggereerden dat hun thuis niet veilig was. Maar in een unieke wending was de bedreiging voor thuis niet Japan, maar de Verenigde Staten.
Een subthema richtte zich op de Amerikaanse aanwezigheid in Australië en trok hun motieven in twijfel, suggererend dat zij de Australische troepen lieten vechten en sterven terwijl zij veilig achter de linies bleven. Deze pamfletten stelden president Franklin Roosevelt vaak in een sinister daglicht en lieten doorschemeren dat hij ernaar streefde Australië voor de Verenigde Staten op te eisen, of dat hij de Australische troepen liet sterven om de Japanse strijdkrachten te “verzachten” om het de Amerikaanse troepen gemakkelijker te maken.
Van de Sterling W. Schallert Collection, WVM Mss 104
Een tweede subthema van de Japanse propaganda bouwde voort op de aanwezigheid van de Amerikaanse troepen, en suggereerde dat terwijl de Australische soldaten vochten en stierven, de Amerikanen hun vrouwen en liefjes naar huis achtervolgden. Veel van deze pamfletten waren tamelijk grafisch, maar de boodschap was eenvoudig: stop met vechten en ga naar huis om bij je meisje te zijn voordat ze je verlaat voor een Amerikaan of voordat een Amerikaan haar van je afneemt. Men kan zich voorstellen hoe de aanwezigheid van tienduizenden Amerikaanse troepen op eigen bodem kon bijdragen aan de effectiviteit van deze propagandalijnen.
Uiteindelijk mislukte deze Japanse propaganda, want Amerikaanse en Australische troepen vochten effectief samen van Buna naar het Japanse vasteland en wonnen de oorlog in de Pacific. Maar de unieke invalshoek van deze propagandacampagne, die een effect had op de manier waarop in Australië gestationeerde Wisconsin-soldaten werden waargenomen, is interessant. Propaganda in oorlogstijd is een fascinerend onderwerp, en een komende WVM-tentoonstelling in mei 2016 zal laten zien hoe de Verenigde Staten propagandaposters tijdens de Eerste Wereldoorlog gebruikten om de manier te beïnvloeden waarop mensen aan het thuisfront voelden over de oorlog, de “vijand”, en militaire dienst.