1995-2004: Vroege carrièreEdit
McAvoy’s acteerdebuut kwam op 15-jarige leeftijd in The Near Room (1995). Hij gaf later toe dat hij niet erg geïnteresseerd was in acteren toen hij aan de film meedeed, maar werd geïnspireerd om acteren te studeren nadat hij gevoelens kreeg voor zijn tegenspeelster, Alana Brady. Hij bleef acteren toen hij nog lid was van PACE Youth Theatre. McAvoy studeerde in 2000 af aan de Royal Scottish Academy of Music and Drama. In het begin van de jaren 2000 maakte hij gastoptredens in televisieprogramma’s en begon hij in films te werken. In 2001 maakte McAvoy’s optreden als een homohustler in het toneelstuk Out in the Open zoveel indruk op regisseur Joe Wright dat Wright McAvoy rollen in zijn films begon aan te bieden. McAvoy bleef echter weigeren, en pas zes jaar later werkten de twee samen.
Hij speelde in Privates on Parade in het Donmar Warehouse, en trok dit keer de aandacht van Sam Mendes. In 2001 was de acteur te zien als soldaat James W. Miller in Band of Brothers, een elf uur durende miniserie over de Tweede Wereldoorlog van uitvoerend producenten Steven Spielberg en Tom Hanks. In 2002 trok hij de aandacht van critici in White Teeth, een vierdelige verfilming van een televisiedrama gebaseerd op de gelijknamige roman van Zadie Smith.
In 2003 was McAvoy te zien in de Sci Fi Channel miniserie Frank Herbert’s Children of Dune, een bewerking van Frank Herbert’s romans. Het is een van de best gewaardeerde programma’s die op de zender zijn uitgezonden. Meer werk kwam er voor hem toen hij de rol aannam van een gewetenloze reporter in State of Play uit 2003. De goed ontvangen zesdelige Britse dramaserie vertelt het verhaal van het onderzoek van een krant naar de dood van een jonge vrouw en werd uitgezonden op BBC One. De Chicago Tribune noemde het programma een “must-see” en beval State of Play aan vanwege de prestaties van de cast. In 2002 nam McAvoy scènes op voor Bollywood Queen, omschreven als West Side Story meets Romeo and Juliet met bindi’s. De film gaat over ster-gekruiste geliefden die gevangen zitten tussen botsende culturen; de film werd vertoond als speciale presentatie op het Sundance Film Festival van 2003 en ging op 17 oktober in première in de Britse bioscopen.
In 2004 speelde hij in de romantische komedie Wimbledon, met ook Kirsten Dunst en Paul Bettany in de hoofdrollen. Zijn volgende project was de stem van een personage genaamd Hal in de Engelse versie van 2004 van Strings, een mythische fantasy film. Een andere film die hij in 2004 uitbracht was Inside I’m Dancing, een Ierse productie geregisseerd door Damien O’Donnell met in de hoofdrol zijn landgenoot Steven Robertson. De acteur werd gecast als een van de twee hoofdpersonages: een buitenbeentje met duchenne spierdystrofie. McAvoy sloot 2004 af met een rol in de eerste twee seizoenen van Shameless als Steve McBride, de morele held van het BAFTA-winnende Channel 4-programma.
2005-2007: Kritisch succesEdit
Zijn publieke profiel werd in 2005 verhoogd met de release van Walt Disney Pictures’s The Chronicles of Narnia: The Lion, the Witch and the Wardrobe. McAvoy speelde in de fantasy-avonturenfilm van Andrew Adamson, gebaseerd op de kinderroman van C. S. Lewis, als Tumnus, een faun die bevriend raakt met Lucy Pevensie (gespeeld door Georgie Henley) en zich aansluit bij de troepen van Aslan (Liam Neeson). De film kreeg een UK release op 9 december. Aan de Britse kassa’s opende de film op nummer één, met een opbrengst van ongeveer £8,7 miljoen in 498 bioscopen tijdens het weekend. Wereldwijd bracht Narnia 463 miljoen pond op, waarmee het de 41ste best verdienende film aller tijden werd. Dat daaropvolgende jaar aanvaardde hij ook de hoofdrol van Brian Jackson, een sullige universiteitsstudent die midden jaren tachtig een plaats in een University Challenge-quizteam wint, in Starter for 10. Hij werd geregisseerd door David Nicholls, die het scenario van de film bewerkte naar zijn eigen boek. De Brits-Amerikaanse productie kreeg op 10 november distributie in het Verenigd Koninkrijk. Ondanks de positieve buzz flopte de film aan de kassa en kon hij de productiekosten van 5,7 miljoen pond niet terugverdienen.
Forest Whitaker had McAvoy voorgesteld aan regisseur Kevin Macdonald voor de rol van Nicholas Garrigan in het met een Academy Award bekroonde low-budget The Last King of Scotland uit 2006. McAvoy portretteerde een Schotse arts die de persoonlijke arts wordt van dictator Idi Amin (gespeeld door Whitaker) terwijl hij in Oeganda verblijft. Hoewel de film gebaseerd is op feitelijke gebeurtenissen van Amin’s bewind, zijn de details van het verhaal en het personage dat McAvoy speelde fictief en aangepast aan Giles Foden’s roman uit 1998. McAvoy beoordeelde zijn personage als een “volslagen egoïstische lul”. Een overweldigde McAvoy viel flauw tijdens zijn eerste take van wat de moeilijkste scène voor hem zou zijn om te filmen, de marteling van Nicholas. McAvoy werd uitgeroepen tot Beste Acteur van het jaar door Schotland’s eigen BAFTA Awards, waar de film de belangrijkste categorieën veegde, en ontving een nominatie voor de BAFTA Award voor Beste Acteur in een Bijrol. De film kreeg drie prijzen, waaronder de Outstanding British Film of the Year. Dit ging gepaard met lof voor McAvoy’s prestatie.
Daarna speelde hij de Ierse advocaat Tom Lefroy en love-interest van Jane Austen in Becoming Jane, een historische film uit 2007, geïnspireerd op het vroege leven van de schrijfster. De volgende was Penelope, die in 2006 in première ging op het Toronto International Film Festival. Ook deze film, met Christina Ricci in de hoofdrol, kreeg veel gemengde kritieken. De doorbraak in McAvoy’s carrière kwam in Atonement, Joe Wrights bewerking van Ian McEwans gelijknamige roman uit 2007. In deze romantische oorlogsfilm worden de levens van geliefden Cecilia en Robbie (Keira Knightley en McAvoy) verscheurd nadat haar jaloerse jongere zus Briony (Saoirse Ronan) hem valselijk beschuldigt van verkrachting. Bij het lezen van het script zei McAvoy dat hij dacht: “Als ik de rol niet krijg, lees ik het boek niet, want het zal verwoestend zijn. Het is een geweldige rol en ik wilde hem echt.” McAvoy heeft de film “ongelooflijk triest” genoemd, maar beschouwt het als een opbeurende ervaring. Hij zei ook dat hij hoopte dat de kijkers “absoluut verwoest en ontdaan” zouden worden achtergelaten. Atonement werd in 2007 vertoond op het Toronto International Film Festival, waar de film een van de meest geprezen films was, en op het filmfestival van Venetië. Atonement was een grote kanshebber voor prijzen; de film werd genomineerd voor veertien BAFTA’s en zeven Academy Awards. Zowel McAvoy als Knightley werden genomineerd voor hun prestaties bij respectievelijk de 65e Golden Globe Awards. Daarnaast werd de film geprezen door critici, met een Metacritic waardering van 85. The Hollywood Reporter schrijver Ray Bennett zei dat het duo “meeslepende en charismatische prestaties” gaf.
2008-heden: Wanted, X-Men en daaropvolgend werkEdit
Zijn volgende rol zag McAvoy met Angelina Jolie en Morgan Freeman in Wanted (2008), een actiefilm waarin hij Wesley Gibson portretteerde, een jonge Amerikaanse slacker die leert dat hij erfgenaam is van een erfenis van huurmoordenaars. Toen McAvoy screentestte voor de rol, werd hij aanvankelijk afgewezen omdat de studio op zoek was naar een acteur met een conventioneel Hollywood leading-man uiterlijk en lichaamsbouw. Hij herinnerde zich later dat hij werd beschouwd als het “ondergeschoven kindje” van degenen die testten, maar uiteindelijk kreeg hij de rol eind 2006 omdat de studio “een nerd wilde”. Tijdens de opnames van actiescènes voor Wanted liep hij verschillende verwondingen op, waaronder een verzwikte enkel en een geblesseerde knie. Desondanks zei de acteur dat hij een “goede tijd” had in de film. McAvoy had dit genre nog nooit gedaan en zag Wanted als een kans om veelzijdiger te zijn.
Losjes gebaseerd op de gelijknamige comic miniserie van Mark Millar, werd in juni 2008 wereldwijd uitgebracht. De film kreeg lovende kritieken van de pers, die het over het algemeen goed vond dat er vaart in zat. Aan de kassa was Wanted een succes, met een omzet van 341 miljoen dollar tegen een productiebudget van 75 miljoen dollar. Daarna volgde The Last Station (2009), een biopic over de laatste maanden van de beroemde schrijver Leo Tolstoj, met in de hoofdrol Anne-Marie Duff, McAvoy’s toenmalige vrouw. Het werd vertoond op een beperkt aantal schermen in de VS. Hoewel de meeste kritieken aandacht besteedden aan co-sterren Helen Mirren en Christopher Plummer, nomineerden de Satellite Awards McAvoy voor Beste Bijrol. In 2009 speelde McAvoy de stem van Angelina’s vader, Maurice Mouseling, in de televisieserie Angelina Ballerina: The Next Steps.
Hij was in 2009 ook op het toneel te zien in Apollo Theatre’s Three Days of Rain. Hij sprak de stem in van het mannelijke hoofdpersonage in de film Gnomeo & Juliet (2011), een animatiefilm gebaseerd op William Shakespeare’s toneelstuk Romeo and Juliet. In Robert Redford’s historische Amerikaanse drama The Conspirator, speelde McAvoy de rol van een idealistische oorlogsheld die met tegenzin mede-samenzweerster Mary Surratt (Robin Wright) verdedigt die aangeklaagd is voor de moord op Abraham Lincoln. De film ging in première op het Toronto International Film Festival 2010. Hoewel deze film een gemengde ontvangst kreeg, loofden critici de acteur voor zijn werk. In Owen Gleiberman’s beoordeling van The Conspirator, vond hij het “stijfjes” en eentonig, maar beschouwde McAvoy als “een gretige aanwezigheid”.
Midden 2010 werd McAvoy gecast als telepathische superheld Professor X, leider en oprichter van de X-Men, in X-Men: First Class. Hij voegde zich bij een ensemble dat bestond uit Michael Fassbender, Jennifer Lawrence en Nicholas Hoult. Gebaseerd op de Marvel Comics en een prequel op de filmreeks, concentreert de film zich op de relatie tussen Professor X en Magneto en de oorsprong van hun groepen. McAvoy las als kind geen comics, maar was een fan van de tekenfilmserie X-Men. First Class werd op 1 juni in het Verenigd Koninkrijk uitgebracht en haalde in het openingsweekend de hoogste kassa’s met een kaartverkoop van ongeveer 5 miljoen pond. First Class werd positief ontvangen en McAvoy’s prestatie werd alom geprezen. In 2011 begon hij met de opnames van de rol van Max Lewinsky in de Britse thriller Welcome to the Punch. Datzelfde jaar sprak McAvoy de stem in van het titelpersonage in de geanimeerde vakantiefilm Arthur Christmas. Ook speelde hij de hoofdrol in de Danny Boyle-film Trance.
In 2012 werd McAvoy gecast als Bruce Robertson in Filth, een bewerking van de gelijknamige roman van Irvine Welsh. De ensemble cast van de film bestaat uit McAvoy’s voormalige klasgenoot Shauna Macdonald als zijn vrouw, evenals Jamie Bell, Jim Broadbent, Eddie Marsan en Imogen Poots. Voor zijn rol won McAvoy in december 2013 de prijs voor Beste Acteur op de British Independent Film Awards. Ook werd aangekondigd dat hij samen met Jessica Chastain zou schitteren in een dubbelfilmproject, The Disappearance of Eleanor Rigby. Hij vertolkte de mannelijke hoofdrol in de hoorspelbewerking van Neverwhere geschreven door Neil Gaiman. In oktober 2016 speelde McAvoy het personage Richard in de BBC Radio 4 productie van Neil Gaiman’s korte verhaal ‘How The Marquis Got His Coat Back’. Gaiman speelde de rol van de Bootsman.
McAvoy speelde begin 2013 de hoofdrol in Shakespeare’s Macbeth op het Londense West End. Macbeth was de eerste voorstelling in de Trafalgar Transformed, die liep van 9 februari tot 27 april. De productie werd geregisseerd door Jamie Lloyd, die McAvoy ook regisseerde in zijn laatste stint op het podium in Three Days of Rain uit 2009. In 2015 won McAvoy de prijs voor Beste Acteur bij de Londense Evening Standard Theater Awards voor zijn vertolking van Jack Gurney in The Ruling Class, een revival van het Peter Barnes toneelstuk geregisseerd door Jamie Lloyd. Het liep in Trafalgar Studios van 16 januari tot 11 april 2015.
McAvoy hernam zijn rol als Professor X in X-Men: Days of Future Past (2014), die wereldwijd 747,9 miljoen dollar bruto opbracht en daarmee de op zes na best verdienende film van het jaar 2014 en de op een na best verdienende film in de X-Men-franchise was en in 2016 X-Men: Apocalypse. In 2016 speelde hij de hoofdrol in de M. Night Shyamalan thriller Split als Kevin Wendell Crumb, een dissociatieve identiteitsstoornis lijder met gevaarlijke capaciteiten. Zijn optreden werd door critici geprezen, sommigen roemden het als de beste uit zijn carrière. McAvoy speelde Hazel in de miniserieversie van Watership Down. In 2019 herhaalde hij zijn rol als Crumb in Glass en keerde vervolgens terug als Professor X in de film Dark Phoenix.
McAvoy speelde de volwassen Bill Denbrough in de horrorfilm It Chapter Two, het vervolg op It (2017), die op 6 september 2019 in première ging en 473 miljoen dollar aan de kassa’s opbracht. Ook in 2019 speelde McAvoy de hoofdrol als Lord Asriel in de televisiebewerking van His Dark Materials.
Op 4 maart 2020 werd aangekondigd dat Audible de veelgeprezen stripreeks The Sandman van Neil Gaiman zou aanpassen tot een meerdelig audiodrama, met McAvoy als stem van het personage Dream.