De keuze van de basisolie kan mineraal, semi-synthetisch of synthetisch zijn. Typisch off-road dieselmotoren gebruiken een minerale olie. Semi-synthetische en synthetische oliën worden gebruikt in benzinemotoren, zoals die in auto’s, waar langere onderhoudsintervallen en hogere bedrijfsomstandigheden een meer geraffineerde olie vereisen. Deze meer geraffineerde basisoliën brengen echter aanzienlijk hogere kosten met zich mee.
Het mengsel van additieven is de sleutel tot het verschil tussen het maken van een olie die voldoet aan de API-normen, en een die aanzienlijke prestatievoordelen biedt. Deze additieven verbeteren de chemische en fysische eigenschappen, om prestatievoordelen uit het smeermiddel te halen.
De additieven die in motoroliën worden gebruikt, zijn een complexe mix van 10 tot 15 verschillende soorten. Ze kunnen tot 25 procent van de formulering uitmaken, afhankelijk van de kwaliteit en de toepassing.
Zorgvuldig geselecteerd
Elk additief moet zorgvuldig worden geselecteerd om compatibel te zijn met de basisolie en ook met andere additieven, om ongewenste negatieve effecten te voorkomen. Zo kunnen detergenten die worden toegevoegd om het inwendige van de motor schoon te houden, schuimvorming in de hand werken, waardoor een goede oliefilm wordt voorkomen en de olie minder goed in omloop komt. De balans tussen detergenten en anti-schuimmiddelen is dus van groot belang.
Additieven hebben specifieke functies, waaronder;
- Detergenten houden alle interne delen van de motor schoon.
- Dispergeermiddelen houden ongewenste onzuiverheden in suspensie om te worden verwijderd bij het verversen van de olie of effectief te worden verwijderd door het oliefilter.
- Antislijtage additieven verhogen de smeereigenschappen van de basisoliën en creëren een beschermende film op bewegende onderdelen.
- Anticorrosie- en roestinhibitoren beschermen de motor tegen zwavel in de olie.
- Anti-oxidanten voorkomen de oxidatie van de olie, die verhoging van de viscositeit, slib- en sedimentvorming, afbraak van de basisolie en corrosie in de hand werken.
Werking bij temperaturen
Een viscositeitsverbeteraar is een belangrijk additief. Viscositeit bepaalt hoe de olie vloeit en verandert met de temperatuur: als de olie heter wordt, wordt ze dunner en vloeit ze beter. De uitdaging voor motorolie is om de juiste vloei-eigenschappen te behouden om de motor te beschermen wanneer hij koud wordt gestart en vervolgens tijdens het draaien. Viscositeitsverbeteraars helpen ervoor te zorgen dat de motorolie bij koud weer niet te dik is, omdat een te dikke olie bij het starten mogelijk niet goed circuleert, zodat de inwendige delen van de motor niet tegen slijtage worden beschermd. Ze zorgen er ook voor dat de oliefilm niet te dun is bij bedrijfstemperatuur in warme omstandigheden, wat ook tot slijtage kan leiden.
De SAE (Society of Automative Engineering) bepaalt de normen die de viscositeitsgraad van een olie bepalen. Hoe hoger het viscositeitsgetal, hoe dikker de olie, en hoe meer deze weerstand biedt tegen stroming.
Vele jaren geleden waren oliën mono-grade. Typisch moderne motoren gebruiken nu multigrades, die worden gedefinieerd door twee getallen verbonden door een W. Het eerste getal geeft de viscositeit in koude toestand aan en het tweede getal de viscositeit in warme toestand. Monograde oliën kunnen nog steeds worden gebruikt in specifieke toepassingen, zoals gasmotoren of waar de verschillen in koude en warme bedrijfstemperatuur klein zijn.
Perkins Diesel Engine Oil 15W-40 is een op maat gemaakte formulering van 12 additieven en drie basisoliën voor allround prestaties en bescherming. Deze olie – uniek voor Perkins – is speciaal ontwikkeld om te voldoen aan de behoeften van hard werkende off-road dieselmotoren.
“Elke olie wordt gemengd om te voldoen aan de vereiste smeerprestaties van de toepassing, of het nu gaat om een motor, transmissie of hydraulische olie.”
Julian Wood, product marketing manager, Service en onderhoudsproducten