T.M. Detwiler
Stel dat u een droomvakantie naar een ver land aan het plannen bent en een luchtvaartmaatschappij waar u nog nooit van hebt gehoord, biedt een geweldige prijs. Maar hoe zit het met de zitplaatsen, het entertainment aan boord en vooral de veiligheid?
Om te beginnen is het belangrijk om te weten dat de commerciële luchtvaart statistisch gezien erg veilig is. Het in Nederland gevestigde Aviation Safety Network meldde vorig jaar 15 dodelijke ongevallen met 556 dodelijke slachtoffers, maar telde 2018 nog steeds als “een van de veiligste jaren ooit voor de commerciële luchtvaart.” In 2017 zag de luchtvaartsector zijn veiligste jaar tot nu toe, toen ongeveer 4,1 miljard passagiers vlogen op 41,8 miljoen geplande vluchten, volgens de International Air Transport Association (IATA).
Natuurlijk, wat passagiers aan het eind van de dag echt willen weten, is of de luchtvaartmaatschappij waarmee ze vliegen veilig is, punt. Het is mogelijk om via de database van het Aviation Safety Network rapporten over ongevallen op te zoeken en de website van de National Transportation Safety Board (NTSB) te scannen op Amerikaanse incidenten. Maar zijn statistieken alleen voldoende om te zeggen of een luchtvaartmaatschappij veilig wordt geacht? Arnold Barnett, George Eastman Professor of Management Science en hoogleraar Statistiek aan MIT’s Sloan School of Management, zegt dat er meer aan de hand is.
“Soms vertelt de manier waarop een ongunstige gebeurtenis wordt afgehandeld ons meer over de veiligheid van een luchtvaartmaatschappij dan het gebrek aan veiligheid,” zegt Barnett, die al tientallen jaren de risico’s van dodelijke luchtvaartongevallen bestudeert. Hij geeft het voorbeeld van een incident in 1983 waarbij een 767-vlucht van Air Canada zonder brandstof kwam te zitten door een probleem met de metrische conversie, en veilig landde dankzij de deskundigheid van de piloten. Aan de ene kant kun je het incident interpreteren als een smet op het luchtvaartverleden van de luchtvaartmaatschappij die vraagtekens zet bij de veiligheid, of je kunt het positief bekijken omdat de getrainde piloten een probleem in een situatie van hoge druk met succes hebben afgehandeld.
Hoewel het onderwerp luchtvaartveiligheid ingewikkeld kan zijn, zijn er enkele hulpmiddelen om te meten of een luchtvaartmaatschappij voldoet aan internationaal erkende veiligheidsnormen.
Kijk naar het land
De meesten van ons denken aan specifieke luchtvaartmaatschappijen met hun eigen identiteit. Barnett zegt echter dat het voor de veiligheid van de luchtvaart belangrijk is om rekening te houden met het land van herkomst van de luchtvaartmaatschappij. Immers, het luchtvaartagentschap van elk land houdt toezicht op en regelt zaken zoals opleidingsprocedures en luchtwaardigheid van vliegtuigen: Dat is de Federal Aviation Administration (FAA) in de VS, het Europees Agentschap voor de veiligheid van de luchtvaart voor in de EU gevestigde luchtvaartmaatschappijen, en de Civil Aviation Administration of China (CAAC) voor Chinese luchtvaartmaatschappijen. Deze agentschappen zijn uiteindelijk verantwoordelijk voor het toezicht op de luchtvaartveiligheid in hun eigen land, maar kijken naar internationale veiligheidsnormen om ervoor te zorgen dat ze op dezelfde pagina met elkaar.
Dat is waar de Internationale Burgerluchtvaartorganisatie (ICAO) van de Verenigde Naties binnenkomt. Zij controleert onder meer hoe goed landen hun luchtvaartmaatschappijen en de luchtvaart controleren. (U kunt de prestaties van landen vergelijken met behulp van deze tool.)
Landen kunnen ook beperkingen opleggen aan welke luchtvaartmaatschappijen in hun luchtruim mogen vliegen. De VS, bijvoorbeeld, doet dit via de FAA’s International Aviation Safety Assessment Program (IASA). Het agentschap deelt andere landen in twee groepen in: Categorie 1 voor landen die acceptabel luchtvaarttoezicht hebben, en Categorie 2 voor landen die dat niet hebben. Met ingang van augustus 2018 omvatten de categorie 2-landen Bangladesh, Curaçao, Ghana, Sint Maarten en Thailand. Een categorie 2-classificatie betekent dat luchtvaartmaatschappijen uit deze landen geen nieuwe Amerikaanse diensten kunnen toevoegen totdat ze corrigerende maatregelen nemen, terwijl categorie 1-landen geen beperkingen hebben. Hoewel de lijst informatief is, is het geen allesomvattende manier om de luchtvaartveiligheid in de gaten te houden, aangezien landen na vier jaar van de lijst verdwijnen als ze niet van plan zijn naar de VS te vliegen of codesharing met Amerikaanse luchtvaartmaatschappijen toe te passen.
Op basis van gegevens over fatale luchtvaartincidenten van 2008-2017 categoriseert Barnett landen in groepen met drie risiconiveaus – die allemaal laag zijn in het relatieve schema van de dingen. Volgens één metriek is de kans om bij een vliegtuigongeluk om het leven te komen in landen als de VS, de Europese Unie en China ongeveer 1 op 33 miljoen. (Met andere woorden, je zou elke dag van het jaar een vlucht kunnen nemen en gedurende gemiddeld ongeveer 90.000 jaar niet bij een dodelijk ongeluk betrokken zijn, merkt hij op). Het risico voor landen van niveau twee, zoals Brazilië, India en Thailand, is ongeveer 1 op 7 miljoen. Landen met het hoogste risico, zoals Oeganda en Cambodja, zouden stijgen tot ongeveer 1 op 1,3 miljoen.
Check for EU’s Banned Airlines
De Europese Unie heeft een meer op luchtvaartmaatschappijen gerichte aanpak voor de manier waarop zij bepaalt of aan de internationale veiligheidsnormen wordt voldaan. Deze worden uiteengezet in haar EU-luchtveiligheidslijst; de laatste versie werd bijgewerkt op 28 november 2018.
Technisch gezien zijn er twee lijsten: Bijlage A, die luchtvaartmaatschappijen bevat die in Europa verboden zijn, en bijlage B, die luchtvaartmaatschappijen bevat die enkele exploitatiebeperkingen hebben. Iran Air, bijvoorbeeld, staat op de “B”-lijst omdat het niet met Fokker F100 en Boeing 747’s in het Europese luchtruim mag vliegen, waarschijnlijk vanwege zorgen over de leeftijd en luchtwaardigheid van de vliegtuigen. U kunt de lijsten downloaden als PDF-document, of per land zoeken via een interactief hulpmiddel.
Hoewel de lijst specifieke luchtvaartmaatschappijen noemt, verbiedt de EU alle luchtvaartmaatschappijen uit een bepaald land als zij van mening is dat dat land niet aan een bepaalde veiligheidsnorm voldoet. Het gaat onder meer om: Democratische Republiek Congo, Republiek Congo, Djibouti, Equatoriaal-Guinea, Eritrea, Afghanistan, Kirgizische Republiek, Liberia, Libië, Nepal, Soedan, Sao Tomé en Principe, en Sierra Leone. Sommige landen hebben alleen specifieke luchtvaartmaatschappijen verboden, zoals Suriname’s Blue Wing Airlines en Venezuela’s Avior Airlines.
Zien of de luchtvaartmaatschappij een veiligheidsaudit heeft gedaan
Een internationaal erkende veiligheidsmaatregel voor luchtvaartmaatschappijen is de Operational Safety Audit (IOSA) van de International Air Transport Association. Deze controleert luchtvaartmaatschappijen om ervoor te zorgen dat zij voldoen aan de internationale operationele veiligheidseisen of deze overtreffen, en kijkt naar de veiligheid van een luchtvaartmaatschappij op gebieden zoals vluchtuitvoering, grondafhandeling, veiligheidsbeheer en onderhoud. Een luchtvaartmaatschappij die geregistreerd staat als IOSA-compliant moet deze status om de twee jaar vernieuwen. Per december 2018 waren er 432 luchtvaartmaatschappijen in het register, en IATA zegt dat het elk jaar meer dan 150 audits uitvoert. Op de website is te zien welke luchtvaartmaatschappijen de audit hebben ondergaan, evenals de vervaldatum. IATA zegt dat luchtvaartmaatschappijen die de audit hebben voltooid een bijna vier keer beter all-accident rate hadden dan degenen die dat niet deden in 2017.
Look Into Alliances
De Oneworld-alliantie (die American Airlines, British Airways en Cathay Pacific omvat) vereist dat “Oneworld Connect” -partners de IOSA-audit handhaven, en Star Alliance (die United Airlines, Lufthansa en Air Canada omvat) vereist hetzelfde voor zijn “Connecting Partner” -luchtvaartmaatschappijen. Dit zijn luchtvaartmaatschappijen die niet officieel tot de allianties behoren, maar wel bepaalde voordelen kunnen delen. Fiji Airways werkt bijvoorbeeld volgens dit model samen met Oneworld en biedt de leden van de alliantie voordelen zoals voorrang bij het inchecken of instappen, afhankelijk van hun niveau.
Lees de “Rankings”
AirlineRatings.com gebruikt verschillende informatiebronnen, waaronder de hierboven genoemde tools, om luchtvaartmaatschappijen op basis van hun eigen methodologie te beoordelen op veiligheid. Het rangschikte Qantas in januari als de veiligste luchtvaartmaatschappij voor 2018. Zijn zevensterrenclassificatie houdt rekening met factoren, waarbij veel belang wordt gehecht aan de IOSA- en ICAO-audits, evenals andere factoren, zoals de leeftijd van de vloot en het ongevallenrecord van een luchtvaartmaatschappij.
Dus, hoe serieus moeten passagiers deze ratings onder de loep nemen?
“Onze veiligheidsclassificatie is een zeer goede gids voor welke luchtvaartmaatschappijen het veiligst zijn,” zegt Airline Ratings ‘Editor-in-Chief Geoffrey Thomas, eraan toevoegend dat geen enkel classificatiesysteem perfect is. “Dat wil niet zeggen dat luchtvaartmaatschappijen die geen IOSA hebben gedaan niet veilig zijn. Ons standpunt is dat er geen twijfel over bestaat dat een luchtvaartmaatschappij met zeven sterren veiliger is dan een luchtvaartmaatschappij die minder sterren heeft.”
Maar sommige brancheorganisaties, waaronder IATA en de luchtvaartmaatschappijbeoordelingswebsite Skytrax, zijn geen voorstander van individuele veiligheidsclassificaties van luchtvaartmaatschappijen, en maken zich zorgen over het vermogen om nauwkeurige classificaties te geven op basis van beschikbare gegevens.
De bottom line? Hoewel er onlangs een aantal high-profile ongevallen zijn geweest, wordt vliegen nog steeds beschouwd als zeer veilig. Wanneer of waar u ook vliegt, het land waar u vliegt en de resultaten van de audits kunnen u enig houvast bieden.