Door Lucy Cavendish
4 mei 2017
We horen veel over vrouwen en echtscheiding: de vrouw eindigt alleen – meestal met de kinderen. Ze heeft weinig geld. Ze verliest sociale status. Ze vindt het moeilijk om te socialiseren (ze heeft de kinderen). Ze verliest zelfvertrouwen, verliest economische zekerheid, vindt moeilijk werk (ze heeft de kinderen). En zo gaat het maar door… Ik heb een scheiding meegemaakt en merkte dat deze verhalen me allemaal aanspraken.
Hoewel ik ook ben gaan luisteren naar de echtscheidingsverhalen van mannen en van vrouwen. Vroeger dacht ik dat mannen er beter uitkwamen dan vrouwen; dat ze zich sneller herpakten; dat ze met het verlies van hun kinderen omgingen op een manier die voor de meeste vrouwen bijna schokkend is; dat ze verder gingen met een nieuw leven, nieuwe vrouwen, nieuwe kinderen.
Dat leek voor mij, elf jaar oud, zeker het geval te zijn toen mijn eigen ouders scheidden. De volgende keer dat ik mijn vader een paar weken later zag, had hij de stationcar van de familie ingeruild voor een splinternieuwe, sportieve tweezitter. Ik zal nooit vergeten hoe geschokt en gekwetst mijn moeder keek toen hij naar de voordeur reed.
Ik heb heel wat momenten gehad dat ik in een stoel was neergezakt en me afvroeg wat ik in hemelsnaam had gedaan. Ik stond dan in de keuken en voelde me absoluut verschrikkelijk.
Maar uit de gesprekken met de mannen voor dit artikel is gebleken dat de verschillen tussen de seksen niet zo rechtlijnig zijn als ik me had voorgesteld. Je hoeft maar naar Brad Pitt te kijken om dat te beseffen. De acteur heeft een interview gegeven waarin hij het “emotionele trauma” van zijn aanstaande scheiding van Angelina Jolie bespreekt, en onthult dat hij na zijn scheiding van Angelina Jolie zes weken bij een vriend op de vloer heeft geslapen omdat het “te triest” was om naar huis terug te keren.
Vanuit het oogpunt van een vrouw weet ik hoe zwaar een scheiding is, maar hoe zit het met mannen? Hoe gaan zij met echtscheiding om? Wat is hun verhaal?
Ik ontmoet Tom Evans in een restaurant in Londen. Hij woont niet in de hoofdstad. Hij is jaren geleden verhuisd naar een groot huis in Lewes – groot genoeg voor hem, zijn Amerikaanse vrouw, Liz, en zijn twee jonge kinderen, Peter en Amanda.
Maar de idylle duurde niet lang. Vlak na de geboorte van Amanda, gingen hij en zijn vrouw uit elkaar, op aandringen van Evans. “Ik voelde me ellendig,” herinnert hij zich. “Ik voelde me niet geliefd of gesteund. Ik werkte alleen maar de hele tijd. Ik was een goede kostwinner. Is dat niet wat een echtgenoot doet? Maar er was geen warmte in mijn leven. Ik had het gevoel dat ik geen andere keuze had dan mijn huwelijk te beëindigen.”
Hij zegt dat zijn vrouw geschokt was door zijn beslissing. “Ik denk dat ze niet wilde dat het huwelijk eindigde, maar het werkte beter voor haar dan voor mij.” Hij vertelt me dat hij sindsdien, ondanks de verlokkingen van Londen en de aantrekkingskracht van een sociaal leven, etentjes, opera en theater, er nog steeds voor kiest om in Sussex te blijven. “Ik ben een huismus, echt waar,” geeft hij toe.
Na de scheiding verhuisde zijn vrouw met de kinderen terug naar Amerika. “Dat had ik niet verwacht,” zegt hij. “Ik vond het niet erg dat ze terugging voor lange bezoeken, maar ik wist niet dat ze daar zou blijven en de kinderen niet mee terug zou nemen. Het is verschrikkelijk. Ik heb heel weinig toegang tot mijn kinderen. Elke keer als ik hoor dat Peter bij een voetbalwedstrijd is en ik ben er niet om hem te steunen, doet dat echt pijn. Ik ben zijn vader. Ik zou er moeten zijn.”
Hij beschrijft zijn levensstijl voor zijn huwelijk. “Ik was een beetje een playboy. Ik had al het speelgoed, een mooie flat, een geweldig leven, auto’s, vrouwen, dure kleren, vakanties. In mijn werk als internationaal advocaat reisde ik de hele wereld over. Maar ik voelde me altijd een Dickens-figuur, iemand met zijn neus tegen het glas, kijkend naar het gelukkige gezinsleven van anderen.”
Toen hij Liz ontmoette, was er een vonk. Hij nodigde haar uit naar Italië. Hij vroeg haar ten huwelijk. Ze trouwden in 2004. Twee kinderen volgden snel. “Ik dacht dat we het allemaal zouden hebben,” merkt hij op. “Maar we waren totaal niet compatibel. We zijn wel naar counseling geweest. We hebben wel een verzoening geprobeerd. Het werkte niet.”
Het scheiden was echter niet zo eenvoudig als het op zijn emoties aankwam. “Nadat Liz weg was, heb ik veel momenten gehad dat ik in een stoel wegzakte en me afvroeg wat ik in vredesnaam had gedaan. Ik stond dan in de keuken en voelde me absoluut verschrikkelijk.”
Hij is duidelijk erg gekwetst. Ik wil erop wijzen dat zijn angst voor zijn huwelijk al langer duurt dan zijn feitelijke verbintenis met zijn vrouw. Ik weet niet zeker waar dit over gaat. Hij lijkt onevenredig boos op haar, alsof zijn boosheid zijn identiteit is geworden en hij zich daar misschien aan vastklampt in plaats van onder ogen te zien wat hij is geworden: een alleenstaande man met een van hem vervreemde vrouw en kinderen die aan de andere kant van de Atlantische Oceaan wonen.
Evans heeft, naar hij zelf toegeeft, zich verre gehouden van andere belangrijke relaties – en toch is hij een lange, donkerharige, aantrekkelijke, goed opgeleide, solvabele man, nog geen 50, met zijn eigen tanden en haar. Waarom niet gewoon doorgaan, een nieuwe identiteit vinden?
Hij zucht. “Ik hoop het, het is gewoon dat ik me verloren voel. Ik geloof niet dat ik iets heb. Zelfs de wet lijkt tegen me. Als je een vrouw bent en je hebt de kinderen van een man, dan krijg je alles wat je wilt.”
Dit is natuurlijk niet helemaal waar. Veel vrouwen voelen zich na een scheiding net zo financieel benadeeld als mannen. Het lijkt er echter op dat geld een kwestie is waar vooral mannen zich op vastbijten. Jim Parton, een voormalig voorzitter van Families Need Fathers, die zelf 20 jaar geleden een scheiding meemaakte, is het daarmee eens.
“Het lijkt te zijn wat iedereen focust en verdeelt. Het wordt het strijdtoneel. Het is gemakkelijker voor mannen om te vechten over harde cash dan op een emotioneel niveau. Mannen doen niet aan emoties. Het is te psychobabbelig voor ons, dus geld wordt het containerbegrip voor alles wat mannen voelen en alle woede die ze hebben over hoe slecht ze zich behandeld voelen door hun ex-vrouwen, de rechtbank enzovoort.”
Mijn vriend Andrew, die al vele jaren gescheiden is, vertelt me: “Het komt voor een man het dichtst bij verkrachting.” Ik googel naar hem, geschokt. Ik kan een echtscheiding niet vergelijken met verkrachting. Het lijkt een totaal ongepaste vergelijking, veel te extreem. Hoe kan een scheiding nou voelen als zo’n schending?”
“Omdat het zo hard kan zijn,” zegt hij, “en het gaat nooit weg – en op dezelfde manier als vrouwen zich machteloos voelen en zich vaak gemeden en niet erkend voelen door de rechter, geldt dat ook voor mannen als het op scheiden aankomt.”
Meer dan twee jaar na een scheiding was 41 procent van de mannen nog steeds verdrietig over het mislukken van hun huwelijk
In zijn geval had hij geluk. “Mijn ex-vrouw en ik zijn volwassen mensen met gevoel,” zegt hij. “We zijn niet naar advocaten gegaan. We hebben geen ruzie gemaakt over geld. We hebben afgesproken om de zorg voor onze zoon te verdelen. We weigerden gewoon om met elkaar te vechten.” Hij kent echter wel mannelijke vrienden die zich verscheurd voelen door hun scheidingen.
“Ze hebben schijnbaar weinig rechten om over hun kinderen te waken. Ze zijn financieel geruïneerd. Het leven dat ze zo zorgvuldig hebben opgebouwd, wordt verscheurd, vooral in de rechtbank. Het kan jaren duren voordat ze er overheen zijn. Soms komen ze er helemaal niet overheen.”