Na enkele weken van onbeantwoorde berichten aan een oude vriend besloot Andrew, 53, uiteindelijk de politie te bellen. Jimmy, zijn vriend van 40 jaar, had geen contact meer opgenomen sinds Andrew een bericht had gestuurd om te zeggen dat hij niet in staat was Jimmy’s verjaardag met hem door te brengen vanwege werkverplichtingen. Andrew had eerst niet veel aan de radiostilte gedacht, maar toen drong het tot hem door dat er misschien iets aan de hand was.
“Ik dacht: ‘Dit is een beetje vreemd,'” vertelt Andrew me, terwijl hij zijn hoofd schudt. “Toen was ik bang dat er iets met hem gebeurd was, dat hij gestorven was of in een vreselijk zwart gat zat. Er was niemand anders die ik kon bellen om te zeggen: ‘Heb je hem gezien?’ Hij was verhuisd naar een nieuwe stad waar hij niemand kende.
“Uiteindelijk heb ik hem gemaild en gezegd: ‘Kijk, als je me uit je leven hebt gezet, begrijp ik dat, en eerlijk is eerlijk, dat is jouw keuze, maar ik ben executeur-testamentair, je moet me laten weten of je in orde bent of ik zal de politie moeten bellen. Ik weet niet hoe ik je moet vinden. Je zou in een greppel kunnen liggen. En ik zei: ‘Ik hou van je, ik geef om je.'”
Andrew vertelde Jimmy dat de politie al overbelast was, zonder te zoeken naar “domme sukkels” zoals hij, en vroeg om slechts één woord van hem om te zeggen dat hij in orde was. Niets. Dus belde Andrew de politie, uit angst voor het ergste. Maar toen ze naar zijn huis gingen, was Jimmy in orde. Hij had gewoon besloten Andrew uit zijn leven te bannen. “We hadden samen zoveel meegemaakt,” zegt Andrew. “Alle puntjes op de i van het leven: getuige op mijn bruiloft, we hebben elkaars ouders doodskist gedragen. We waren er voor elkaars liefdesverdriet. We zijn vrienden geweest in de puberteit, eerste relaties, gezakte examens, universiteit. Om dat van de ene op de andere dag te verliezen voelt als een ledemaat dat wordt afgesneden.”
Ik heb Andrew gevraagd naar zijn vriendschapsbreuk , of friend dumping (frumping, misschien? We hebben nog geen taal voor de ervaring), omdat mij onlangs hetzelfde is overkomen. Een vriendin van bijna tien jaar besloot vorig jaar met me te breken. Ze zei dat ze “tijd nodig had” na een domme ruzie op WhatsApp die, naar mijn mening, niet de moeite waard was om uit te vallen, en weigerde al mijn pogingen om in contact te komen, evenals een verontschuldiging (niet wederzijds). Toen ze me eindelijk antwoordde, zei ze dat we toch niet zo close waren geweest. Toen ik tevergeefs probeerde de vriendschap te redden en besefte dat het voorbij was, was ik stomverbaasd over hoeveel pijn dat deed. Waarom praten mensen hier niet over?
“Ik was er kapot van,” zegt Patricia, 61, die het “uitmaakte” met een vriend van 17 jaar na een ruzie op Patricia’s verjaardag zes jaar geleden. “Ze zeggen dat je niet moet huilen op je verjaardag, en het is waar: je verjaardag is het moment waarop mensen aardig tegen je zouden moeten zijn. Haar boosheid op mij kwam uit het niets.” De vriendin was nors en afstandelijk geweest. “Ik zei tegen haar: ‘Ik waardeer je vriendschap. Waarom behandel je me zo?’ En zij zei: ‘Je vrienden vinden je een harde werker.’ Wat vreselijk was. Als ze had gezegd: ‘Ik vind je hard werken’, had ik er nog mee om kunnen gaan, maar ineens andere mensen erbij halen en impliceren dat ze over mij hadden gepraat was zo kwetsend. Ik was vreselijk overstuur. Ik ging een eindje wandelen. Het sneeuwde en ik huilde. Ik huilde gewoon.”
Een Fins onderzoek uit 2016 wees uit dat mannen en vrouwen steeds meer vrienden maken tot de leeftijd van 25 jaar, wanneer de aantallen snel beginnen te dalen en blijven dalen gedurende de rest van iemands leven. Factoren zoals verhuizen of verliefd worden kunnen als katalysator werken – uit een studie in Oxford bleek dat verliefdheid je twee goede vrienden kan kosten. Het hebben van hechte vriendschappen wordt consequent in verband gebracht met een betere lichamelijke en geestelijke gezondheid, maar volgens Relate heeft een op de acht volwassenen helemaal geen hechte vrienden. Vriendschappen eindigen vaak – De Utrechtse socioloog Gerald Mollenhorst vroeg 604 volwassenen naar hun vriendschappen en kwam zeven jaar later terug om hen te ondervragen. De meesten hadden de helft van hun vrienden vervangen, en slechts 30% van de goede vrienden van de proefpersonen bleven goede vrienden. We weten dat je niet je hele leven lang dezelfde vrienden kunt houden, of hetzelfde aantal vriendschappen kunt onderhouden als zaken als werk en kinderen in de weg staan, maar toch kan het verliezen van een vriend een schok zijn.
“Als een seksuele relatie stukloopt, staat daar een punt achter”, zegt Andrew. “Dat is een volledige stop. Je stopt met seks, je stopt met samenwonen, als dat is wat je hebt gedaan. Er is al dit protocol, hoe pijnlijk het ook is. Maar er is niets van dat alles als vriendschappen stoppen, omdat er niets te ontwarren valt. Dus je blijft alleen achter, en je moet de gaten zelf opvullen, al die gesprekken die je hebt gehad herbeleven. Dingen die je misschien hebt gedaan of gezegd die als een belediging op deze persoon zijn overgekomen. Of waren er tekenen?”
Technologie heeft het nog makkelijker gemaakt om vrienden te dumpen. “Ghosting” – gewoon stoppen met communiceren met een persoon zonder uit te leggen waarom – stelt mensen in staat om moeilijke gesprekken te vermijden en gewoon een vriend uit hun leven te faseren.
“Ik denk dat het veel te maken heeft met hoe we nu communiceren,” zegt Marianne, 46. “Face-to-face schreeuwende ruzies hebben niet de neiging om te gebeuren. Het is heel makkelijk om via sms uit elkaar te gaan, en dat is wat er met mij is gebeurd. We waren al 20 jaar bevriend.”
Marianne was op dat moment werkloos en, naar ze zelf toegeeft, wispelturig (net als alle andere mensen met wie ik spreek, heeft ze lang lopen piekeren over wat ze misschien verkeerd had gedaan). Haar vriendin had een zeer hoog inkomen, terwijl Marianne door een zeer lage periode ging na het verlies van haar baan. “Ze stuurde me een platitudineus sms’je. Ik stuurde haar een heel dwarse sms – dit had zich duidelijk opgebouwd – waarin ik zei: ‘Ik denk niet dat je de situatie echt begrijpt.’ Ik was echt gevoelig. Ik zei: ‘Is het een status ding, omdat al je vrienden echt succesvol zijn?’
“Ze zei: ‘Het spijt me dat je je zo voelt.’ En ik zei: ‘Kunnen we erover praten?’ Niets. En ik stuurde sms’jes, misschien een e-mail, de volgende paar maanden, en… Dit is het meest kleinzielige ding, ze ontvolgde me op LinkedIn.” Het einde van de vriendschap maakte Marianne kapot. “Ik droomde over haar. Nog steeds, soms,” lacht ze verdrietig. “Naarmate de jaren verstrijken, denk ik aan haar op mijn verjaardag, op haar verjaardag. Toen mijn moeder stierf. Dat zijn de ergste momenten.
“Ik stuurde haar in juli 2015 op de tiende verjaardag van 7/7 een sms’je, omdat we iemand hadden gekend die was overleden, gewoon om te zeggen: ‘Ik dacht vandaag aan je.’ En ik kreeg een ‘bedankt’. Dat was het.”
“Als het om het verbreken van vriendschappen gaat, denk ik dat er emotioneel gezien geen echt verschil is met het verbreken van een serieuze relatie, of mogelijk zelfs het overlijden van iemand”, zegt Dave, 32, die twee vrienden heeft verloren, een van tien jaar, een andere van vijftien jaar. “Voor mij is de emotionele impact hetzelfde geweest. Het is het verdriet om te weten dat je die persoon niet meer zult zien of spreken; de aanpassing aan een nieuwe realiteit waarin die persoon niet langer deel uitmaakt van je leven.”
Het is geen wonder dat het zo’n pijn doet. “We kiezen in de eerste plaats onze vrienden, terwijl we ze bij familie niet kunnen kiezen,” zegt de adviescolumniste Annalisa Barbieri van Weekend, aan wie ik het hele zielige verhaal van mijn frumping vertel (het zal toch niet aanslaan, hè?). “Omdat we ze kiezen, hebben we de neiging om te gaan voor dingen die we echt leuk vinden in mensen, of die we nodig hebben. En daarom, als ze eindigen, is het meer catastrofaal.”
Het is al erg genoeg om een vriendschap te laten eindigen na al die jaren, zeg ik, maar als je gedumpt wordt en er wordt geen echte reden gegeven, kan het nog erger zijn. “Het is het niet weten,” beaamt ze. “Het is net als wanneer een vriendje je niet belt. De pijn is makkelijker te verwerken als je niet eindeloos hoeft te analyseren.”
Dave vindt het verlies van de ene vriend makkelijker te begrijpen dan het verlies van de andere. “De persoon in kwestie had het moeilijk en had besloten dat ik geen goede vriend voor hem was. Dat had te maken met psychische problemen, wat het in sommige opzichten makkelijker maakte – je kunt iemand niet iets kwalijk nemen als hij er geen controle over heeft – maar dat maakte het niet minder pijnlijk. De andere was iemand die verkering had met een wederzijdse vriend, en toen ze uit elkaar gingen besloot dat hij de vrienden die beide betrokkenen kenden niet meer wilde zien. Daar was ik minder van onder de indruk.”
***
Liz Pryor is de auteur van What Did I Do Wrong? What to Do When You Don’t Know Why the Friendship Is Over. Ze legt de nadruk op vrouwelijke vriendschappen, die volgens haar het meest getroffen worden door dit fenomeen, hoewel ze schat dat ongeveer 10% van de mannen er ook mee te maken krijgt. “Het is verwoestend om een historische vriendschap te verliezen – alles langer dan twee jaar, waarin je echt emotioneel op elkaar vertrouwde,” zegt ze. “Er is de ontvanger en er is de dumper. De twee standpunten staan zo ongelooflijk tegenover elkaar. Het meisje dat gedumpt is zegt: ‘Het kwam uit het niets, ik had geen idee.’ Maar als je met de persoon aan de andere kant praat, zegt die persoon meestal dat ze dingen hebben opgestapeld die hen in de loop van de tijd dwarszaten.”
Vaak lijkt de reden die wordt aangehaald voor het beëindigen van een vriendschap triviaal. “Wat je leert is dat het natuurlijk nooit die ene gebeurtenis is,” zegt Pryor. “Die strohalm is gewoon de laatste strohalm voor de ene persoon, en de eerste strohalm voor de arme persoon die wordt gedumpt, omdat ze geen idee hebben.”
Langlopende vriendschappen zijn zo veelgelaagd en complex dat het inkoken ervan tot één factor voor de breuk vrijwel onmogelijk is. Misschien is dat de reden waarom sommige mensen ervoor kiezen om gewoon te stoppen en weg te lopen, in plaats van het allemaal te ontwarren. Pryor zegt dat vrouwen de neiging hebben om hun vrienden niet uit te schelden voor de dingen die hen dwarszitten, terwijl wanneer het een partner is die ons op de een of andere manier pijn doet of kwaad maakt, we niet aarzelen. Dit is zeker waar voor mijn ervaring met mijn vriendin. Ik heb nooit rechtstreeks met haar gesproken over de dingen die ze deed die me kwetsten, en ik vermoed dat ze hetzelfde met mij deed.
“De dumper beweert dat het het vriendelijker is om je aan te doen, wat echt verdraaid is,” voegt Pryor eraan toe. “Dat is wreed verwoestend. We verwachten gedumpt te worden door minnaars – de maatschappij bereidt ons voor – maar niet door onze vrienden.”
Naast het liefdesverdriet is er ook de schaamte. Ik vraag Marianne waarom ze denkt dat er niet meer over gepraat wordt, en haar antwoord klinkt aanstekelijk: “Ik vertel het aan niemand die me niet goed kent. Mijn vriend weet het niet. Het gaat erom dat ik mensen niet wil afschrikken.”
“Het is een stigma,” zegt Patricia. “Je bent bang dat andere mensen denken dat er iets mis is met je. Als je vrienden gaten in je prikken, denk je niet: ‘Misschien ligt het aan mijn vriendenkeuze dat dit gebeurt.’ Je begint te denken: ‘Misschien betekent dit dat ik een verschrikkelijk persoon ben.'”
Patricia realiseert zich nu dat dit in feite helemaal niet het geval was. “Andere vrienden zijn echt steunend geweest. Ze kunnen een heel sterke rol spelen. Het kan je dichter bij elkaar brengen.”
Er volgt vaak een hoop twijfel en zelfkritiek. Wekenlang heb ik me zorgen gemaakt dat ik een slechte vriendin was, en ik ben getroffen door de manier waarop de mensen met wie ik spreek, zich op hun eigen fouten concentreren. Patricia noemt zichzelf tactloos, Marianne verwijtend. Andrew vraagt zich af of hij er stiekem van genoot de emotioneel weerbare in de vriendschap te zijn, er om advies te geven, terwijl zijn vriend het moeilijk had. “Ik denk dat het heel belangrijk is om een beetje verantwoordelijkheid te nemen,” zegt hij. “Je kunt niet gewoon zeggen: ‘Het is hun schuld, want ik ben perfect’. Het is echt invaliderend om geen verantwoordelijkheid voor iets op te eisen.”
Van mijn kant heb ik zeker gemerkt dat erover praten me heeft geholpen in het reine te komen met het einde van mijn vriendschap. “Aan het eind van de dag komt alle interactie met mensen neer op communicatie,” zegt Barbieri. “Als je niet met ze kunt communiceren, kun je alleen maar je steentje bijdragen. Stel je voor dat je iemand in de gevangenis gaat bezoeken en er zit dat zware glas tussen jullie in. Je kunt alleen maar tot het glas gaan. Dat is het enige stukje waar je controle over hebt. Achter het glas is hun 50%.”
Ik troost me met het feit dat ik mijn uiterste best heb gedaan om dingen goed te maken – ik ben tot aan het glas gegaan. Ik ben vastbesloten me te concentreren op de goede vriendschappen die ik heb, en beloof dat ik zelf nooit zo tegen iemand zal zijn. “Het is nooit goed om iemand van wie je hebt gehouden en om wie je hebt gegeven, voor de rest van zijn leven te laten afvragen wat er is gebeurd,” zegt Pryor. “We hebben de plicht om de ongelooflijke impact en waarde van onze vriendschappen te eren. Ik zeg hetzelfde over vriendschap als over het huwelijk. Het beste wat je kunt doen is je richten op het soort vrouw dat je wilt zijn, in tegenstelling tot het soort echtgenoot dat je zou willen zijn.”
“Ik denk dat we een beetje aardiger voor elkaar moeten zijn,” zegt Marianne, verdrietig. “We zijn erg op onszelf gericht. Het feit dat we mensen blijven kwetsen laat zien dat we denken dat het leven eeuwig zal duren. Maar wat als de wereld vergaat? Waarom een vriendschap weggooien?”
Wanneer vriendschappen eindigen: hoe de pijn te minimaliseren
Kijk naar het grote plaatje
Probeer te begrijpen wat er is gebeurd, inclusief kijken naar je eigen gedrag, maar daal niet af in zelfverachting. “Overweeg de mogelijkheid dat er een reden is die niets met jou te maken heeft,” zegt levensadviesdeskundige Liz Pryor. Ze noemt voorbeelden van mensen die er jaren later achter kwamen dat er iets totaal onbekends aan de hand was in het leven van hun vriend op dat moment, dat van invloed was op de breuk.
Bespreek het
Overweeg therapie als je het moeilijk hebt om ermee om te gaan. Erover praten kan echt helpen. De British Association for Counselling and Psychotherapy kan adviseurs aanbevelen.
Probeer de situatie onder controle te krijgen
Als u degene bent die gedumpt is, en u het gevoel heeft dat u niets meer kunt doen om de vriendschap te redden, kan het helpen om er zelf een punt achter te zetten. Annalisa Barbieri stelt voor om te zeggen: “Dit is de laatste e-mail die ik je stuur”, omdat het je het gevoel kan geven dat je alles onder controle hebt. Als ze niet willen communiceren, kun je ze niet dwingen.
Focus op acceptatie
Soms gaan mensen verder, en historische vriendschappen kunnen onverenigbaar worden. Misschien herinnert u uw ex-vriend aan een vorig leven waarvan hij zich probeert te distantiëren. Wees eerlijk tegen jezelf, en vraag je af waarom je überhaupt bevriend was met die persoon. Wat heeft het u opgeleverd? Was het allemaal op hun voorwaarden?
Ben open
Als je de dumping doet, wees dan meer openhartiger. “Ik kan je niet vertellen hoeveel gekwetste gevoelens het geeft als je niets zegt. Ik weet dat het ongemakkelijk is,” zegt Pryor, “maar je moet accepteren dat je iets beëindigt waar een ander deel van uitmaakt.”
– Sommige namen zijn veranderd.
Commentaar op dit stuk? Als u wilt dat uw commentaar in aanmerking komt voor opname op de brievenpagina van Weekend magazine in print, stuur dan een e-mail naar [email protected], inclusief uw naam en adres (niet voor publicatie).
Dit artikel bevat affiliate links, wat betekent dat we een kleine commissie kunnen verdienen als een lezer doorklikt en een aankoop doet. Al onze journalistiek is onafhankelijk en wordt op geen enkele manier beïnvloed door adverteerders of commerciële initiatieven. Door op een affiliate link te klikken, accepteert u dat er cookies van derden worden geplaatst. Meer informatie.
{{topLeft}}
{{bottomLeft}}
{{topRight}}
{{bottomRight}}
{{/goalExceededMarkerPercentage}}
{{/ticker}}
{{heading}}
{{#paragraphs}}
{{.}}
{{/paragraphs}}{highlightedText}}
- Gezondheid &welzijn
- features
- Deel op Facebook
- Deel op Twitter
- Delen via e-mail
- Delen op LinkedIn
- Delen op Pinterest
- Delen op WhatsApp
- Delen op Messenger