Tastbare overblijfselen van het Inca-rijk
De regio Cusco trekt jaarlijks meer dan vier miljoen bezoekers, waaronder een op de drie buitenlandse bezoekers aan Peru, op weg naar Machu Picchu. De iconische koninklijke retraite is het bekendste tastbare overblijfsel van het Incarijk, dat ontstond uit het Andesplateau bij Cusco en uitgroeide tot het grootste deel van het Andesgebergte en de Pacifische kust van Zuid-Amerika. De vallei van de Urubamba rivier, ook bekend als de Heilige Vallei van de Inca’s, ontvouwt zich tussen Cusco en Machu Picchu. Tussen flankerende bergtoppen ligt een vruchtbaar agrarisch landschap, doorspekt met kleine dorpjes van Quechua-sprekende gemeenschappen, en bezaaid met de overblijfselen van grote Incafamilies.
De plannen voor een nieuwe luchthaven bedreigen de vallei
Sinds het eerste voorstel in de jaren zeventig heeft het visioen van een nieuwe, moderne luchthaven die internationale vluchten uit Europa en Noord-Amerika zou verwelkomen, velen in de regionale hoofdstad geprikkeld. Een nieuwe luchthaven in de Heilige Vallei zou een einde maken aan de beperkingen van de huidige luchthaven van Cusco en zou het voor internationale toeristen mogelijk maken de regio te bezoeken zonder een noodzakelijke tussenstop in Lima, de nationale hoofdstad. Na verschillende valse starts is het project thans aan de gang.
Terwijl de materiële voordelen van een nieuwe luchthaven vaak zijn aangeprezen, is er weinig moeite gedaan om rekening te houden met de sociale kosten ervan. De gekozen locatie voor de luchthaven is een stuk land in de vlakte buiten Chinchero, een Andes-marktstadje van 10.000 dat een inheemse cultuur onderhoudt, te midden van vijftiende-eeuwse Inca-ruïnes, waaronder Inca-heerser Topa Inca Yupanqui’s persoonlijke koninklijke landgoed en een zestiende-eeuwse koloniale kerk. Een deel van het land voor de luchthaven werd door de regionale overheid gekocht van de drie boerengemeenschappen van Chinchero (Yanacona, Ayllopongo en Rachchi Ayllo) en in 2013 overgedragen aan het Peruaanse ministerie van Transport en Communicatie in een deal die ervoor zou zorgen dat geïnformeerde besluitvorming door de inheemse bevolking werd omzeild. De heropleving van het project heeft de grondspeculatie en de ongereguleerde groei van hotels, bedrijven en infrastructuur aangewakkerd, waardoor het gemeenschapsbezit van land dat eeuwenlang de overhand had in de Andes werd verstoord en de nauwe band tussen landschap en lokale identiteit die het leven in de Heilige Vallei lange tijd heeft gekenmerkt, onvermijdelijk is gaan rafelen.
2020 World Monuments Watch
Door de Heilige Vallei op te nemen in de 2020 World Monuments Watch voegt WMF haar stem toe aan de vele zorgen die zijn geuit over het Chinchero vliegveld, en over de rechtvaardige verdeling van de beloningen van op toerisme gebaseerde ontwikkeling rond wereldwijde erfgoedbestemmingen. Via de Watch willen we blijven zoeken naar inclusieve en rechtvaardige oplossingen voor de ontwikkeling van de Heilige Vallei.
In oktober en november 2020 heeft WMF samengewerkt met het Regionaal Bureau voor Cultuur van Cusco om een lezing te organiseren over cultureel erfgoedbeheer en collectieve inheemse gemeenschapsrechten, evenals een virtueel forum over cultureel erfgoed, toerisme, en duurzaamheid. Beide evenementen droegen bij aan de bewustwording van de bedreigingen voor de Heilige Vallei en moedigden de bewoners aan tot collectieve actie om het toerisme in het gebied nieuw leven in te blazen en de roep om ingrijpende herziening van de plannen voor het Chinchero vliegveld kracht bij te zetten.
Laatst bijgewerkt: februari 2021.