Werknemers van een nucleaire afvalstortplaats in de staat Washington kregen onlangs te horen dat ze zich op hun plaats moesten houden nadat een tunnel in de nucleaire afwerkingsfabriek was ingestort, meldden nieuwsbronnen gisteren (9 mei).
Werknemers van de nucleaire stortplaats Hanford kregen te horen dat ze moesten evacueren of op hun plaats moesten schuilen en dat ze niets mochten eten of drinken nadat de tunnel was ingestort, aldus de Yakima Herald. Het Amerikaanse ministerie van Energie activeerde een Emergency Operations Center voor het omgaan met de ramp.
De tunnel maakte deel uit van de plutonium- en uraniumextractiefaciliteit (PUREX) waarvan wordt gezegd dat deze veel radioactief afval bevat, waaronder treinwagons die worden gebruikt om verbruikte splijtstofstaven te vervoeren, meldde persbureau AFP. Ten minste een deel van het radioactieve afval in de Hanford-faciliteit bevat radioactief plutonium en uranium, volgens de DOE, hoewel ten minste een deel ervan ook radioactief “slib” is dat bestaat uit een mengsel van radioactieve stoffen. Op dit moment hebben de autoriteiten niet onthuld of er radioactieve stoffen zijn vrijgekomen of dat mensen zijn blootgesteld aan een van deze verontreinigende stoffen.
Maar als mensen inderdaad zijn blootgesteld aan het radioactieve afval dat plutonium en uranium bevat, welke gezondheidsrisico’s lopen zij dan? En hoe kunnen mensen hun risico op blootstelling tot een minimum beperken?
Radioactief plutonium en uranium
Alle radioactieve stoffen kunnen, als ze vervallen, schade aanrichten. Wanneer onstabiele radioactieve isotopen, of versies van een element met een verschillend molecuulgewicht, vervallen tot iets stabielere versies, komt er energie vrij. Deze extra energie kan ofwel direct cellen doden of het DNA van een cel beschadigen, waardoor mutaties worden aangewakkerd die uiteindelijk tot kanker kunnen leiden.
Plutonium, een van de radioactieve stoffen die aanwezig kunnen zijn op de Hanford-locatie, heeft een halveringstijd van 24.000 jaar, wat betekent hoe lang het duurt voor de helft van het materiaal om te vervallen in stabielere stoffen. Als zodanig blijft het lang in het milieu, en in het lichaam, rondhangen.
Blootstelling aan plutonium kan zeer dodelijk zijn voor levende wezens. Uit een studie uit 2011 in het tijdschrift Nature Chemical Biology bleek dat bijniercellen van ratten plutonium in de cellen transporteerden; het plutonium kwam de lichaamscellen grotendeels binnen door de natuurlijke plaats van ijzer op receptoren in te nemen. Uit die studie bleek dat plutonium ook bij voorkeur in de lever en bloedcellen kan blijven hangen, waar het alfastraling (twee protonen en neutronen die aan elkaar zijn gebonden) uitlekt. Bij inademing kan plutonium ook longkanker veroorzaken.
Hoewel, omdat het menselijk lichaam voor zijn biologische processen nog steeds een lichte voorkeur heeft voor ijzer boven plutonium, zou die voorkeur mogelijk mogelijkheden kunnen bieden voor de behandeling van plutoniumblootstelling, door dergelijke receptoren te overspoelen en te voorkomen dat plutonium door de cellen wordt opgenomen, merkten de auteurs van de studie op.
Bovendien bleek uit een studie van 2005 in het tijdschrift Current Medicinal Chemistry dat er enkele kortetermijnbehandelingen zijn voor plutoniumblootstelling. Studies in de jaren zestig en zeventig identificeerden middelen, zoals diethyleentriaminepentaacetic, die het lichaam kunnen helpen plutonium sneller te verwijderen. Andere geneesmiddelen, zoals die welke worden gebruikt om ijzerverwerkende aandoeningen zoals beta-thalassemie te behandelen, of botversterkende geneesmiddelen die osteoporose behandelen, kunnen ook nuttig zijn bij plutoniumblootstelling, zo bleek uit de studie.
Uranium, een ander radioactief element dat in gevaarlijke concentraties in de PUREX-tunnel aanwezig kan zijn, kan ook schadelijke gevolgen hebben voor de menselijke gezondheid. Uraniumisotopen hebben een halveringstijd die varieert van 4,5 miljard jaar tot 25.000 jaar.
Het grootste gezondheidsrisico dat mensen lopen na blootstelling aan uranium is nierbeschadiging, volgens de Centers for Disease Control and Prevention. Mensen die aan uranium zijn blootgesteld, kunnen ook longproblemen krijgen, zoals littekenweefsel (fibrose) of emfyseem (grote luchtzakken in de longen). Bij hoge doses kan uranium direct de nieren en longen doen falen, aldus de CDC. Studies hebben echter uitgewezen dat mensen die bronwater drinken dat lage doses uranium bevat, geen duidelijke veranderingen in de nierfunctie vertonen.
Zoals plutonium zendt uranium alfastraling uit. Uranium kan ook vervallen in radon, dat in verschillende studies in verband is gebracht met een verhoogd kankerrisico, met name bij mijnwerkers die aan hogere niveaus van het gif zijn blootgesteld.
Het is niet duidelijk of er andere radioactieve stoffen in het gebied van de Hanford-site zijn, maar radioactieve vormen van jodium en cesium kunnen ook problemen veroorzaken, zoals schildklierkanker, Live Science eerder gemeld.
Stralingsziekte
Over het algemeen verhoogt straling van welke bron dan ook het risico op kanker, en het kankerrisico neemt toe met hogere blootstellingen. Extreem hoge doses radioactief afval kunnen een aandoening veroorzaken die bekend staat als stralingsziekte, waarbij het maag-darmkanaal letterlijk bloedt en de bekleding ervan afslijt. Tijdens de kernramp in Tsjernobyl stierven 28 hulpverleners direct aan stralingsvergiftiging in de drie maanden na de ramp, en het aantal gevallen van kanker in nabijgelegen bevolkingsgroepen steeg vier tot tien jaar na de ramp, meldde Live Science.
Echter, de blootstelling bij meer recente kernrampen, zoals de kernsmelting in de Fukushima Daiichi-centrale, is meestal niet hoog genoeg geweest om sterk verhoogde percentages kanker aan te tonen. Bijvoorbeeld, een Japanse werknemer die werd blootgesteld aan 10 rem (100 millisievert, of mSv), een meting van straling, kan een levenslang kankerrisico hebben dat verhoogd is met een half procent, vertelde Kathryn Higley, directeur van het Oregon State University Department of Nuclear Engineering and Radiation Health Physics, eerder aan Live Science. Die stralingsdosis komt neer op het niveau dat men ontvangt bij ongeveer vijf CT scans. De meeste mensen in de Verenigde Staten ontvangen 0,3 rem (3 mSv) straling per jaar uit natuurlijke bronnen, zoals de zon, Live Science eerder gemeld.
Bovendien hebben studies lagere percentages kanker gevonden bij werknemers van kerncentrales dan in de algemene bevolking, waarschijnlijk omdat deze werknemers over het algemeen gezonder zijn dan de mensen in de nabije bevolking, volgens een studie uit 2004 in het Franse tijdschrift Revue Epidemiological Sante Publique. Daarom zou het lastig kunnen zijn om een licht verhoogd risico op kanker door blootstelling aan straling te scheiden van een licht verlaagd risico door gezondere gewoonten, aldus de studie.
Oorspronkelijk gepubliceerd op Live Science.
Recent news