goco-logo

Decentralisatie:

Lees onze gids over de voordelen en uitdagingen van decentralisatie

Wortels van decentralisatie

De dominante maatschappelijke instellingen – namelijk de regering, het leger en de kerk – hebben lange tijd een gecentraliseerde structuur gehad, dus het is niet meer dan logisch dat bedrijven dit voorbeeld hebben gevolgd door centralisatie als de norm te omarmen.

Naarmate de op teams gebaseerde benadering terrein won in de bedrijfswereld, hebben bedrijven gewerkt aan het creëren van meer egalitaire structuren die de waarden van teamwerk en individuele empowerment vormgeven.

De eigen bewegingen van het leger in de richting van decentralisatie van gevechtseenheden hebben ook lessen opgeleverd voor de bedrijfswereld. In de Irak-oorlog, toen Al-Qaeda strijdkrachten veldslagen aan het winnen waren, besloot het Amerikaanse leger om hoog opgeleide gevechtseenheden de bevoegdheid te geven om hun eigen beslissingen in real time te nemen. Hun toegenomen wendbaarheid wierp vruchten af, samen met hun verbinding met een gecentraliseerd informatieknooppunt.

Decentralisatie is echter nauwelijks een nieuw concept. Volgens BusinessNews Publishing hebben industrieën de neiging om heen en weer te bewegen tussen meer gecentraliseerd en meer gedecentraliseerd, afhankelijk van een reeks van maatschappelijke krachten.

Eerdere spoorwegmaatschappijen in de VS waren grotendeels gedecentraliseerd, en deze structuur werkte heel goed voor hen, legt Gerrit Broekstra uit in Building High-Performance, High-Trust Organizations. Toch duurde dit niet al te lang. Volgens Broekstra zou de focus van de banksector op een gecentraliseerde structuur tegen het einde van de negentiende eeuw decentralisatie grotendeels uitroeien uit de Amerikaanse industrie.

Visie en voordelen

Het nemen van stappen in de richting van decentralisatie kan grote resultaten opleveren wanneer een bedrijf het juiste niveau van decentralisatie voor zijn activiteiten bepaalt.

• Flexibiliteit: Gedecentraliseerde organisaties hebben een grote mate van flexibiliteit in vergelijking met gecentraliseerde organisaties. Zij kunnen zich aanpassen aan veranderingen of snel beslissingen nemen, in plaats van elke beslissing aan een strenge bureaucratische toetsing te onderwerpen. Tegenwoordig gaan veranderingen te snel voor hiërarchische organisaties om hierop te kunnen reageren.

• Informatieverwerkingsvermogen: Nieuwe en opkomende systemen verzamelen voortdurend enorme hoeveelheden gebruikersgegevens en informatie over de bedrijfsprestaties. Een gecentraliseerd management kan eenvoudigweg niet effectief en tijdig op dergelijke informatie reageren. Gespecialiseerde teams met kleine aandachtsgebieden zijn veel wendbaarder.

• Verhoogd moreel: Door te decentraliseren krijgen meer werknemers de kans om een leiderschapsrol te vervullen, waardoor ze een gevoel van empowerment krijgen. Op zijn beurt kan de organisatie profiteren van een overvloed aan mondige leiders in plaats van een select aantal.

• Ontwikkeling van deskundigheid: Als gevolg van deze smalle focus hebben managers in divisies van een gedecentraliseerd bedrijf expertise in het managen binnen een bepaald gebied van operaties.

• Foutbeperking: Volgens William Weldon, voormalig voorzitter en CEO van Johnson & Johnson, “is het probleem met centralisatie dat als één persoon één fout maakt, dit de hele organisatie kan verlammen.” In een gedecentraliseerd bedrijf, zo beweert hij, “hoef je je geen zorgen te maken over het maken van die ene grote fout.”

• Vermogen om sterke en zwakke punten aan te wijzen: Decentralisatie helpt bedrijven ook te bepalen waar zich fouten en successen voordoen. In 1999 schreef Forbes over een zeer succesvol gedecentraliseerd bedrijf, Illinois Tool Works. Het bedrijf was opgesplitst in een reeks eenheden die elk een andere functie behandelden, en het splitste de eenheden nog verder op als ze veel beter gingen presteren dan de concurrentie of juist achterop raakten. Dankzij decentralisatie kon het bedrijf precies bepalen wat werkte en wat niet, op basis van de successen en mislukkingen van bepaalde eenheden.

• Vertrouwen op lokaal inzicht: Decentralisatie is zinvol in een geglobaliseerde wereld omdat lokaal talent meer inzicht heeft in de manier waarop ze hun eigen mensen kunnen benaderen en managen. In Japan worden de activiteiten van Johnson & Johnson om deze reden geleid door lokale zakenmensen.

• Vermogen om tegenslagen het hoofd te bieden: Gedecentraliseerde bedrijven zijn meer “recessiebestendig”, volgens een recente studie. In plaats van dat een gecentraliseerde CEO op agressieve wijze banen schrapt en fabrieken sluit, zet het lokale personeel zich schrap en vindt manieren om de productiviteit op te voeren.

Uitdagingen van decentralisatie

Bedrijven die willen decentraliseren, moeten de volgende uitdagingen het hoofd bieden:

• Veranderingen doorvoeren: Het doorvoeren van organisatorische veranderingen in een gedecentraliseerd bedrijf kan veel tijd in beslag nemen, omdat er wellicht geen snel, duidelijk of geaccepteerd systeem is om dergelijke veranderingen door te voeren.

• Coördinatie tussen teams: Dit vormt een primaire uitdaging voor gedecentraliseerde organisaties. In dergelijke bedrijven kunnen teams informatiesilo’s worden. De oplossing is het ontwikkelen van het vermogen van individuen om over teams heen samen te werken.

• Overlapping van rollen: Bovendien kan decentralisatie leiden tot redundantie van rollen in verschillende divisies. Er kunnen verschillende verkoopmedewerkers of klantenservicemedewerkers worden ingehuurd voor verschillende divisies, in plaats van één groep medewerkers die deze functie vervult. Dat is niet noodzakelijk een probleem als zij effectiever zijn dan één gecentraliseerde groep medewerkers, maar een bedrijf moet wel evalueren of het vermijden van een dergelijke overlapping voordelig is.

• Sociale gevolgen: Ferrell, Fraedrich, en Ferrell wijzen op de mogelijke gevolgen van decentralisatie voor de sociale verantwoordelijkheid van bedrijven. Het is mogelijk dat teams op lager niveau die beslissingen mogen nemen over iets wat gevolgen heeft voor de gemeenschap, niet de meest ethische of weloverwogen beslissingen nemen, wat gevolgen heeft voor de reputatie van het hele bedrijf. Oversight op dergelijke beslissingen of mensen met de relevante expertise in dergelijke teams kan dit probleem mogelijk verhelpen.

Gedecentraliseerde autonome organisaties

Decentralisatie kan nog een stap verder gaan: gedecentraliseerde autonome organisaties. Zo’n organisatie is een enorm systeem (of een systeem met de potentie om enorm te worden) dat zich aanpast aan de behoeften van de gebruiker, uitgaven en voorkeuren bijhoudt, en winsten uitkeert zonder de noodzaak van gecentraliseerd toezicht.

In dergelijke organisaties maakt iets dat “blockchain-technologie” wordt genoemd het mogelijk dat het systeem volledig functioneert zonder gecentraliseerd beheer. Het systeem heeft een mechanisme voor het genereren van feedback loops over gebruikersvoorkeuren, zodat het producten, diensten of zelfs systeemregels kan aanpassen aan hun behoeften.

Blockchain-technologieën hebben ook de mogelijkheid om de privacy van gebruikers te waarborgen, omdat geen gecentraliseerde autoriteit over hun informatie hoeft te beschikken.

Deze technologieën houden een elektronisch register bij van gebruikersgegevens en transacties waarvoor geen gecentraliseerde boekhouding nodig is. Bitcoin is een van de beste voorbeelden. De munt functioneert geheel zonder een gecentraliseerde bank, en houdt automatisch bij wat alle gebruikers verzenden en ontvangen.

Dergelijke organisaties kunnen winsten verdelen onder gebruikers in het hele netwerk in plaats van naar een gecentraliseerde hub, zoals Forbes stelt.

Deze systemen bevinden zich nog in de experimentele stadia, maar sommige bedrijven volgen gedeeltelijk een dergelijk kader – Uber is een voorbeeld.

Evolutionaire theorie kan worden beschouwd als de basis van deze organisaties. Door de selectie van leden evolueert een product of dienst in de tijd; het wordt nooit als “af” gezien.”