Entertainment
By Michael Riedel
April 24, 2017 | 10:41am
Nauwelijks 50 jaar nadat Frank Serpico endemische corruptie bij de New York City Police Department aan het licht bracht, verdeelt zijn naam nog steeds mensen.
Voor sommigen, vooral die aan de linkerzijde, Serpico is een klokkenluider – een dappere eenling die nam het op tegen een sinister systeem. Voor de ordehandhavers en vele ex-agenten is hij een rat die, omwille van “een paar rotte appels”, de mannen en vrouwen verraadde die hun leven riskeerden om New Yorkers te beschermen tegen de stedelijke chaos van de jaren ’60 en ’70.
En voor filmliefhebbers is hij de inspiratiebron voor “Serpico,” Sidney Lumet’s harde film uit 1973 die Al Pacino een ster maakte.
Dus wat betekent de naam “Serpico” voor de man zelf?
Op zijn 81ste is hij daar nog steeds mee bezig.
“Mensen weten niet wie Serpico was,” zegt hij in “Frank Serpico,” een documentaire die zondag zijn NYC-première beleeft op het Tribeca Film Festival. “Lange tijd wist ik dat ook niet. Mensen zeggen: ‘Bel Serpico – hij regelt het wel!’ Nou, los het zelf maar op.”
Geschreven en geregisseerd door Antonino D’Ambrosio, is “Frank Serpico” een meeslepende psychologische studie over een rechercheur in burger die, toen hij in de openbaarheid kwam met beschuldigingen van corruptie, de beroemdste politieman ter wereld werd. En dan, op een nacht in februari 1971, eindigde zijn carrière toen hij in het gezicht werd geschoten tijdens een drugsvangst. Of zijn collega-agenten hem erin geluisd hebben blijft een mysterieuze mogelijkheid, en de film trekt het officiële vervolgonderzoek in twijfel.
Maar zoals D’Ambrosio zegt: “Neergeschoten worden was niet het ergste van wat Frank overkwam. Het was het leven met de vijf jaar van terreur en paranoia die aan de schietpartij voorafgingen. Hij zette zijn hoofd op het spel. Hij stond voor integriteit en eer. Maar heeft het echt iets veranderd? Hij denkt daar de hele tijd aan. Het verleden is altijd aanwezig voor hem.”
Serpico is een heerlijk excentriek personage. De film volgt hem terwijl hij rondneust op zijn oude plekken in de West Village, waar hij in de jaren ’60 woonde toen de buurt “nog niet eens op het net lag”, zoals een van zijn oude vrienden in de film zegt.
Terwijl de meeste agenten naar huis gingen naar hun vrouwen en kinderen in de buitenwijken, gaf Serpico de voorkeur aan het gezelschap van aspirant-kunstenaars, schrijvers, acteurs, dansers en modellen. Hij hield van ballet en opera, en van koffietentjes in de Village waar hij boeken over filosofie besprak. Veel van zijn vrienden hadden geen idee dat hij een politieman was, totdat zijn naam in de kranten begon te verschijnen toen de Knapp-commissie zijn aanklachten begon te onderzoeken.
In een gedenkwaardige scène in de documentaire bezoekt Serpico zijn oude appartement op de begane grond in Perry Street. Het is leeg, en als hij ronddwaalt lijkt hij terug te gaan in de tijd.
“Dat was een geweldig moment,” zegt D’Ambrosio. “Het is Serpico die de Serpico speelt die hij 45 jaar geleden was.” Hij lacht en voegt eraan toe: “Frank is niet cameraschuw.”
Het lezen van Peter Maas’ bestseller “Serpico,” die Lumet’s film inspireerde, D’Ambrosio kwam voor het eerst in aanraking met de agent in de jaren 1990 toen hij hem hoorde spreken op een gemeenteraadsvergadering over burgemeester Guiliani’s controversiële politiebeleid. D’Ambrosio schreef in zijn dagboek: “Ooit zal ik de film over Frank Serpico maken.”
Twintig jaar later stuurde hij Serpico een korte e-mail en ontving hij een uitnodiging om de ex-politieman te bezoeken op zijn boerderij in het noorden van New York.
“Hij was een nogal teruggetrokken man,” zegt D’Ambrosio. “Hij had in de loop der jaren aanbiedingen om andere films te maken afgeslagen, waaronder een aanbod van de Weinsteins. Maar het was 40 jaar geleden sinds de originele film, en ik dacht gewoon dat hij een heel ander leven had geleefd dat de moeite waard was om te onderzoeken.”
Hoewel het grootste deel van “Frank Serpico” zich in het heden afspeelt, gebruikt D’Ambrosio Lumet’s film vakkundig als een soort home movie uit een ander tijdperk.
“De film is een meesterwerk,” zegt D’Ambrosio. “En ik vind dat Al Pacino elk jaar een prijs zou moeten krijgen voor zijn rol in Serpico. Het is ongelofelijk hoe goed hij hem heeft vastgelegd.”
Serpico zelf is ambivalent over de Hollywood-versie van zijn leven. Zoals hij in de documentaire vertelt, kwam hij op een dag op de set toen Lumet een scène aan het filmen was waarin een agent het hoofd van een verdachte in een toilet stak.
Serpico heeft zoiets tijdens het werk nooit gezien en riep: “Cut.”
Toen hij zijn bezwaren kenbaar maakte, werd hij door Lumet van de set geweerd.
“Frank Serpico” draait op 23, 24, 26 en 29 april op het Tribeca Film Festival.