Ik hoop dat dit niet al te veel een verrassing is. U verwacht misschien het zoveelste courgetterecept – of in ieder geval een recept over eten – en waar wil ik over schrijven: oksels. Leuk. Nou ja, ik ga het niet over oksels op zich hebben, maar over het ‘beheer’ van de oksels. En wel om twee redenen: 1) veel vrouwen maken zich zorgen over het gebruik van antiperspirant-deodorants (ik zal ze vanaf nu gewoon deodorants noemen, ook al zijn ze verschillend) die aluminium bevatten; en 2) ik ben behoorlijk allergisch voor alle ‘fatsoenlijke’ deodorants.
Om mijn verhaal af te ronden moet ik zeggen dat ik, net als sommige volwassenen die geen voorgeschiedenis van allergieën hebben, van de ene dag op de andere zeer gevoelig werd voor iets, in dit geval deodorant. Het was een normale ochtend ongeveer vijf jaar geleden, ik maakte me klaar zoals gewoonlijk en deed mijn gebruikelijke (aluminium bevattende) deodorant op. Na het laatste veegje, BAM, zwollen mijn oksels alarmerend op en werden rood, pijnlijk en jeukten enorm. Het gebied was zo gezwollen dat ik mijn armen niet naast mijn zij kon houden. IJs, antihistamine, ibuprofen – niets hielp. Deze vreemde en afschuwelijke reactie is pas na twee weken volledig verdwenen. U leest het goed, twee weken.
Dus, denkend ‘wow, dat was verschrikkelijk dus ik moet een niet-aluminium deodorant gebruiken’, rolde ik voorzichtig een van die geruststellend dure eco-merken op (ik had al een reeks die ik af en toe gebruikte). BAM, dezelfde reactie – maar deze keer drie weken lang. Ellendig, slapeloos en verbijsterd (en niet te vergeten een beetje suf) probeerde ik erachter te komen waarom ik zo’n extreme reactie had op iets dat ik al sinds mijn late jeugd gebruikte. Ik kreeg geen antwoorden van dokters, alleen schouderophalend en het aanbod om een patch test te doen – nee dank u! Ook het internet hielp niet veel, behalve dat ik veel informatie vond over het zelf maken van deodorant. De latente scheikundige in mij was geïntrigeerd.
Na verloop van tijd heb ik mijn eigen mengsel van spray-on deodorant ontwikkeld – met ook een mannelijke versie. Als je durft verder te lezen geef ik je het recept en meer informatie over borstkanker en deodorant. En maak je geen zorgen, geen foto’s van oksels…
Borstkanker en Deodorants: Ik weet echt niet wat ik moet denken van het vermeende verband tussen deodorantgebruik en het risico op borstkanker. De studies en analyses die ik heb gelezen, lopen nogal uiteen. Per saldo neigen de studies en liefdadigheidsinstellingen voor borstkanker ertoe te zeggen dat er geen geloofwaardig risico is, maar dat er meer onderzoek moet worden verricht. Ik zou zeggen van wel. De meeste vrouwen in Westerse landen gebruiken iets om geur en nattigheid onder controle te houden, dus het is niet bepaald een niche onderzoeksonderwerp.
Er schijnen twee hoofdlijnen te zijn in de overtuiging dat deodorants borstkanker veroorzaken: 1) parabenen in deodorants kunnen kanker veroorzaken; 2) aluminium in deodorants/anti-transpirants kan kanker veroorzaken. Dit laatste wordt het meest besproken en onderzocht. Andere perifere kwesties zijn er in overvloed met betrekking tot de onverstandigheid om poriën te blokkeren en de overtuiging dat microscopische sneetjes van het scheren chemicaliën snel in onze bloedbaan brengen.
Wat het verband met parabenen betreft, parabenen zijn conserveringsmiddelen die toevallig de activiteit van oestrogeen op borstweefselcellen nabootsen, maar op een zeer laag niveau. Voor zover ik weet ‘overweldigt’ menselijk oestrogeen elk effect dat parabenen zouden kunnen hebben. Omdat parabenen in kankerachtig borstweefsel zijn aangetroffen, denkt men dat parabenen bij sommige vrouwen verantwoordelijk kunnen zijn voor de ziekte. De studies zijn door kankerfondsen en wetenschappers grotendeels verworpen omdat niet ook ander weefsel is bemonsterd – in feite hebben ze geen referentiepunt, geen “controlemonsters”. Het is waarschijnlijk dat alles wat in de bloedbaan terechtkomt, sporen kan vertonen in kankerweefsel – en niet-kankerweefsel. Evenmin werd vastgesteld dat de ophoping te wijten was aan het gebruik van deodorant, aangezien parabenen ook worden aangetroffen in andere producten waarmee we in contact kunnen komen. Veel deodorants in het VK en de VS gebruiken geen parabenen meer – controleer het etiket of de website van de fabrikant als u bezorgd bent.
En dan is er nog aluminium, of aluminium zo u wilt. Net als parabenen heeft aluminium oestrogeen-imiterende eigenschappen, maar het wordt in deodorants gebruikt om de zweetklieren tijdelijk te blokkeren. Bacteriën in zweet veroorzaken stank, dus het blokkeren van de bron helpt stank onder controle te houden. Omdat veel tumoren zich in de oksel bevinden, denken sommigen dat aluminium, en de oestrogeen-imiterende en kanaalblokkerende eigenschappen ervan, op den duur tot kanker kan bijdragen. Ik vat het hier samen, het is iets ingewikkelder dan dat. In feite komen borsttumoren dichter bij de oksel voor vanwege het simpele feit dat er meer weefsel in dat gebied is. De wetenschapsblog van Cancer Research UK zegt het kort en bondig: meer weefsel = meer cellen. Meer cellen = meer dingen die fout kunnen gaan = grotere kans op het ontwikkelen van kanker.
Zoals de parabenen studies, worden de studies die naar het verband tussen aluminium en borstkanker hebben gekeken, geacht op verschillende manieren gebrekkig te zijn. Studies hebben meestal geen gezond weefsel of gezonde mensen als controles gebruikt. Maar een interessante studie uit 2003 heeft de mogelijkheid van een verband aan het licht gebracht door de frequentie van het scheren van de oksels en het gebruik van deodorant te onderzoeken bij 437 vrouwen die borstkanker hadden gehad. De leeftijd waarop borstkanker werd vastgesteld was “aanzienlijk vroeger bij vrouwen die deze producten gebruikten en hun oksels vaker scheerden. Bovendien werd bij vrouwen die voor hun 16e jaar met deze beide gewoonten op het gebied van okselhygiëne begonnen, op jongere leeftijd borstkanker vastgesteld dan bij vrouwen die later met deze gewoonten begonnen” (cancer.gov). Hoewel dit geenszins een sluitend verband is, is het een bevinding die tot nadenken stemt, en aanleiding geeft tot verder onderzoek.
De meeste borstkanker liefdadigheidsinstellingen geloven dat er meer en beter onderzoek op dit gebied moet worden gedaan. Tot nu toe kan niemand met zekerheid zeggen dat deodorants niets met kanker te maken hebben, alleen dat de meeste studies een beetje onvolledig zijn.
Als realist en quasi-wetenschapper zelf, hou ik van goede wetenschap om mijn beslissingen te informeren. Maar het is moeilijk om mijn instinct te onderdrukken dat het misschien geen goed idee is om jaren achtereen een hoop chemicaliën onder mijn armen te stoppen. Velen van ons vermijden roken, drinken te veel en eten chemisch beladen voedsel, zodat het voor mij logisch is dat we ook vermijden te veel extra chemicaliën onder onze armen, op ons lichaam en op ons gezicht te stoppen. Er is veel aan kanker dat we niet kunnen beheersen, dus lijkt het me zinvol de dingen die we wel kunnen beheersen, en ons niet te veel zorgen te maken over de dingen die we niet kunnen beheersen.
Als je meer informatie over dit onderwerp wilt, is Cancer Research UK goed, evenals de Amerikaanse site cancer.gov, waar ook dit artikel van de American Cancer Society te vinden is, dat ik een beetje afwijzend vond over de bezorgdheid van de mensen. Deze sites geven ook verwijzingen naar wetenschappelijke artikelen, mocht u dat zelf willen onderzoeken. Ik zal deze kwestie in de gaten houden en verslag uitbrengen wanneer de momenteel actieve studies verslag uitbrengen. 
Mijn zelfgemaakte deodorantverstuiver (en andere soortgelijke middelen) heeft krachtige antibacteriële en ‘drogende’ eigenschappen en werkt onder de meeste omstandigheden heel goed. Het stopt het zweten niet, maar vermindert het enigszins en lijkt de geur te neutraliseren. Ik doe een paar keer per week aan Zumba en mijn zelfgemaakte deodorant lijkt te werken, zelfs in deze moeilijke omstandigheden. Ik heb geen klachten gehad van familie of vrienden, en er is geen verboden zone ontstaan rond mij na de inspanning. Maar, ik moet toegeven, als ik erg nerveus ben over iets is de deodorant minder effectief.
Andere manieren om meer geurig te blijven zijn regelmatig baden (uiteraard), het beperken van gekruid voedsel (maar dat zou triest zijn) en het dragen van natuurlijke, ademende vezels. Vreemd genoeg vind ik dat ik bij warmere temperaturen soms niet eens deodorant nodig heb, misschien omdat het zweet constant en ‘fris’ is, terwijl ik dan ook gewoon katoen of linnen draag. Dat kan aan mij liggen, maar ik vraag me af of iemand van jullie hetzelfde bij zichzelf heeft ondervonden. (Dit artikel is bijgewerkt in juni 2013)
Je zult zien dat ik wodka heb gebruikt als mijn conserveringsmiddel en algemene bacterie zapper. Je zou in plaats daarvan toverhazelaar kunnen gebruiken, maar dit is moeilijk te krijgen als zuiver product hier in het Verenigd Koninkrijk. Als je de toverhazelaar kunt krijgen, gebruik die dan samen met de wodka. Dit lijkt het beste te werken. Eventuele wondjes op de huid kunnen prikken – zoals bij elke deodorant – maar dat is tijdelijk. Er zijn recepten te vinden met zuiveringszout en andere poedervormige of wasachtige dragers en geurverdrijvers, maar ik heb ze te ‘klef’ gevonden. Hier zijn twee goede websites om te verkennen als je andere opties wilt onderzoeken: ecofriendlydaily.com en ehow.com.
De etherische oliën die ik gebruik ruiken lekker en lijken te werken, maar je kunt de meeste combinaties gebruiken die bij je passen. Om de geschiktheid voor gebruik op de huid en voor compatibiliteit met andere etherische oliën te controleren, kunt u hier terecht bij deze tamelijk uitgebreide Afrikaanse website. Ze geven ook advies over de geschiktheid met betrekking tot zaken als overgevoeligheid, allergieën, zwangerschap en dergelijke. Je kunt elders lezen dat salie en muskaatsalie zeer effectieve ontgeurders zijn, maar ik zou niet adviseren ze te gebruiken omdat ze te veel contra-indicaties hebben. Ik ben geen expert, dus neem een kijkje op deze en deze twee websites om er zeker van te zijn dat mijn combinatie goed is voor jou: Zijn essentiële oliën veilig? (Universiteit van Minnesota) en Tea Tree Oil: Science and Safety (van National Institutes of Health in de VS) – lees dit voordat je een zelfgemaakte deodorant probeert. Je kunt ook een gekwalificeerde kruidendokter om advies vragen. Hier is ook een interessant, zij het niet bijzonder evenwichtig, artikel: 10 Reasons Why Store Deodorant Stinks, van The Healthy Home Economist.
Nu naar de recepten. Je zult zien dat ik ook een mannenversie heb samengesteld, omdat mijn originele versie een beetje vrouwelijk is voor de gemiddelde man. Maar je weet maar nooit. Mijn dochter houdt echt van de mannelijke versie.
Voor beide deodorants gebruik je een donker glazen flesje met bijpassende verstuiver (voorkomt afbraak van de oliën). Voor de mijne ga ik naar Neal’s Yard waar ze hun mooie blauwe flessen als kringloop verkopen voor 50 pence, of zoiets. De verstuivers zijn nieuw en kosten ongeveer £1 per stuk. Hier is de Amerikaanse website.
Voor de essentiële oliën zijn er veel plaatsen om ze te vinden, maar ik geef de voorkeur aan Neal’s Yard Remedies (dit is de winkelzoekerpagina), Abbey Essentials en Tisserand. Wat je ook koopt, zorg ervoor dat het een pure olie is in plaats van een gemengde olie, anders krijg je maar een fractie van wat je nodig hebt voor de geurverdrijvende en drogende effecten. Bewaar zelfgemaakte deodorants op basis van etherische oliën altijd op een koele en donkere plaats. De oliën die ik heb gekozen zijn gemakkelijk verkrijgbaar in de meeste plaatsen die dergelijke dingen verkopen, maar experimenteer met enkele van de minder gebruikelijke als je van hun aroma houdt.
Kellie’s Original Deodorant
Een Meer Mannelijke Deodorant
Voor deze beide deodorant sprays, voeg de oliën direct toe in je glazen fles en vul aan met wodka en toverhazelaar. Sluit goed af met de verstuiver en dop. Goed schudden voor elk gebruik om de oliën te herverdelen. U kunt ook gedistilleerd water gebruiken in plaats van toverhazelaar, maar dat droogt minder snel op de huid.
Ik denk niet dat ik kan tekenen zonder iets over voedsel te zeggen, zelfs als het niet van mij is. Ik ben niet zo’n voorstander van kant-en-klaar voedsel, omdat ik de tijd en energie heb om alles zelf te maken, en het is mijn taak om een voorstander van echt voedsel te zijn, maar namens u (ha ha) slurpte ik vandaag heerlijke verpakte noedels van Clearspring naar binnen. Tijdens mijn voedingsworkshops adviseer ik mensen die een kankerbehandeling ondergaan om een paar goede kant-en-klare maaltijden mee te nemen voor het geval ze niet in staat zijn om te koken. Natuurlijk is het beter om zelfgemaakte soepen, eenpansgerechten, smoothies en dergelijke te hebben, maar soms is het openen van een pakje of doosje het beste wat je kunt doen.
Dit kleine pakje van de bekende ramen noedels is geruststellend vrij van additieven, rare dingen en de noedels zijn niet gefrituurd voordat ze worden gedroogd. In feite, behalve dat het een beetje flauw is (wat perfect is tijdens de behandeling) was het best lekker. Ik vulde het aan met restjes uit de groentelade – lente-ui, shiitake, wortel, en voegde ook mijn geliefde umeboshi pasta toe voor een zure kick. Ik heb het bij Waitrose gekocht, maar Clearspring is ook in andere Britse winkels te vinden. Als jij een gezonde winkelkast vondst hebt die je zou aanraden voor mensen die een behandeling ondergaan, laat het me weten. Als ik genoeg aanbevelingen krijg, zal ik een lijst maken en deze in de rubriek Voeding en Kanker plaatsen als een gemakkelijk terug te vinden pagina.
