Demografie van Chili

Chili is een multi-etnische samenleving, waar mensen van vele verschillende etnische achtergronden wonen. Studies over de etnische structuur van Chili lopen sterk uiteen.

In een volksgezondheidsboek van de universiteit van Chili (momenteel niet toegankelijk) staat dat 65% van de bevolking van Kaukasische afkomst is; Castizos/Mestizos met een gemiddelde Kaukasische afkomst van 60% en een Indiaanse afkomst van 40% worden geschat op een totaal van 30%, terwijl Inheemse Amerikanen (Amerindianen) de resterende 5% uitmaken.

UNAM professor in Latijns-Amerikaanse studies, Francisco Lizcano, schat in zijn sociaal onderzoek dat een overheersende 52,7% van de Chileense bevolking kan worden geclassificeerd als cultureel Europees, met een geschatte 44% als Mestizo. Dit is echter een schatting op basis van culturele aspecten. Andere sociale studies schatten het totale aantal blanken op meer dan 60 procent. Sommige publicaties, zoals het CIA World Factbook, stellen dat de gehele bevolking bestaat uit een gecombineerde 95,4% van “Blanken en mensen van gemengd ras”, en 4,6% van Amerindianen. Deze cijfers zijn gebaseerd op een nationale volkstelling die in 2002 werd gehouden, waarbij de bevolking werd ingedeeld in inheems en niet-inheems, in plaats van als blank of mestizo.

Ondanks de genetische overwegingen zouden veel Chilenen, indien gevraagd, zichzelf identificeren als blank. Echter, een studie uitgevoerd in 2014 vroeg verschillende Chilenen naar hun etnische zelfclassificatie, en nam vervolgens een DNA-test af: 37,9% van de zelfidentificeerden zich als blank, maar toch bleek uit de DNA-test dat de gemiddelde zelfidentificerende blanke genetisch slechts 74% Europees was.

In de Latinobarómetro-enquête van 2011 werd aan de respondenten in Chili gevraagd tot welk ras zij zichzelf beschouwden te behoren. De meesten antwoordden “blank” (59%), terwijl 25% “mestizo” zei en 8% zichzelf als “inheems” classificeerde. Uit een nationale opiniepeiling in 2002 bleek dat een meerderheid van de Chilenen meende “enig” (43,4%) of “veel” (8,3%) inheems bloed te bezitten, terwijl 40,3% antwoordde dat zij er geen hadden.

PopulatiegeneticaEdit

Genetica-studies schommelen tussen 51,6% en 67,9% Europees; tussen 32,1% en 44,3% amerindiaans; en 2,5%-6,3% Afrikaanse afstammingspercentages.

Europese immigratieEdit

Italiaanse (Emiliaanse) immigranten naar Capitán Pastene in het zuiden van Chili.

Chili – ver van Europa gelegen en moeilijk te bereiken – was nooit een aantrekkelijke plaats voor migranten uit Europa, een situatie die werd erkend in de volkstelling van 1907, de volkstelling die het hoogste percentage Europeanen ten opzichte van de totale bevolking van Chili registreerde (2.2%).

De waargenomen toename in 1885 is voor een groot deel te danken aan de annexatie van drie provincies na de Pacifische Oorlog en de uiteindelijke verovering van de Araucanía. Gezien het feit dat ons land bijna geen buitenlandse immigratie ontvangt, is deze stijging aanzienlijk, vergeleken met die van meer geavanceerde landen in dit opzicht. De volgende vergelijkende tabel toont dit aan:

(…)

Met uitzondering van de gelukkige landen die in de afgelopen halve eeuw een massale toevloed van immigranten naar hun stranden hebben zien trekken, een situatie die helaas niet de onze is, ligt het groeipercentage van de Chileense bevolking eervol tussen dat van de meest welvarende landen ter wereld.

– Nationaal Instituut voor de Statistiek (Instituto Nacional de Estadísticas)

Europese migratie heeft niet geleid tot een opmerkelijke verandering in de etnische samenstelling van Chili, behalve in de regio van Magellan.

Spanje was de grootste bron van Europese immigratie naar Chili, omdat er nooit sprake was van grootschalige niet-Spaanse immigratie, zoals gebeurde in naburige landen zoals Argentinië of Uruguay. Daarom hebben geen van beide de Chileense bevolking gebleekt tot het niveau van algemene percentages. Feiten over de omvang van de immigratiestroom vallen niet samen met een bepaald nationaal chauvinistisch discours, waarin Chili, net als Argentinië of Uruguay, zou zijn gevormd door immigratie in een van de blanke Latijns-Amerikaanse landen, in tegenstelling tot wat in de rest van het continent heerst. Het valt echter niet te ontkennen dat immigranten een rol hebben gespeeld in de Chileense samenleving. Tussen 1851 en 1924 ontving Chili slechts 0,5% van de Europese immigratiestroom naar Latijns-Amerika, tegenover 46% naar Argentinië, 33% naar Brazilië, 14% naar Cuba, en 4% naar Uruguay. Dit kwam doordat het grootste deel van de migratie plaatsvond over de Atlantische Oceaan, niet over de Stille Oceaan, en deze migratie vond meestal plaats vóór de aanleg van het Panamakanaal. Ook gaven de Europeanen er de voorkeur aan om in landen dichter bij hun vaderland te blijven in plaats van de lange reis door de Straat van Magellan of over de Andes te maken. In 1907 bereikte het aantal in Europa geborenen een piek van 2,2% van de Chileense bevolking; dit aandeel daalde tot 1,9% in 1920 en 1,6% in 1930.

Het grootste contingent mensen dat na de onafhankelijkheid in Chili aankwam, was afkomstig uit Spanje en Baskenland, een regio die verdeeld is tussen Noord-Spanje en Zuid-Frankrijk. De schattingen van het aantal Chilenen met een of twee Baskische achternamen lopen uiteen van 10% (1.600.000) tot maar liefst 20% (3.200.000). Er zij op gewezen dat dit verschijnsel zich niet alleen in Chili voordoet, maar ook in alle autonome gemeenschappen van Spanje en in andere Latijns-Amerikaanse landen – men kan vaststellen dat een aanzienlijk deel van de bevolking daar een of twee familienamen van Baskische of Navarrese oorsprong heeft, die in de hogere klassen vaker voorkomen, en dus in de lagere klassen steeds ongebruikelijker worden.

De verschillende golven van niet-Spaanse immigranten in Chili omvatten Italianen, Ieren, Fransen, Grieken, Duitsers, Engelsen, Schotten, Kroaten en Polen.

In 1848 vond een belangrijke en aanzienlijke Duitse immigratie plaats, die de basis legde voor de Duits-Chileense gemeenschap. Gesponsord door de Chileense regering voor de kolonisatie van de zuidelijke regio, hebben de Duitsers (waaronder Duitssprekende Zwitsers, Sileziërs, Elzassers en Oostenrijkers), de culturele en raciale samenstelling van de zuidelijke provincies van Chili sterk beïnvloed. Het aantal nakomelingen van Duitsers in Chili is moeilijk te tellen, gezien de lange tijd die sinds 1848 is verstreken. Omdat veel gebieden in het zuiden van Chili dunbevolkt waren, zijn de sporen van de Duitse immigratie daar goed merkbaar. Volgens een onafhankelijke schatting zouden ongeveer 500.000 Chilenen van Duitse immigranten kunnen afstammen.

Andere historisch belangrijke immigrantengroepen waren o.a. de Kroaten, wier nakomelingen vandaag de dag op 380.000 personen worden geschat, of 2,4% van de Chileense bevolking. Sommige auteurs beweren dat bijna 4,6% van de Chileense bevolking een Kroatische afstamming moet hebben. Meer dan 700.000 Chilenen (4,5% van de Chileense bevolking) hebben wellicht Britse (Engelse, Schotse of Welshe) en Ierse voorouders. Het aantal Chilenen van Griekse afkomst wordt geschat op 90.000 à 120.000; de meesten wonen in of in de buurt van Santiago of Antofagasta, en Chili is een van de vijf landen ter wereld met de meeste nakomelingen van Grieken. De nakomelingen van Zwitserse immigranten voegen daar 90.000 aan toe, en volgens schattingen heeft ongeveer 5% van de Chileense bevolking een Franse afstamming. 600.000 Chilenen stammen af van Italiaanse immigranten. Andere groepen Europeanen bestaan, maar worden in kleinere aantallen aangetroffen, zoals de afstammelingen van Oostenrijkers en Nederlanders (geschat op ongeveer 50.000).Al met al hebben deze immigranten met hun afstammelingen Chili cultureel, economisch en politiek getransformeerd.

Latijns-Amerikaanse immigrantenEdit

Sinds het herstel van de democratie in Chili is de vroegere tendens dat het aantal emigranten uit het land groter was dan het aantal immigranten naar het land, omgeslagen. Chili is nu een van de twee landen in Latijns-Amerika met een positief migratiecijfer. Sinds 1990, met de openstelling van Chili voor de wereld, door middel van een vrije markt systeem, en de daaruit voortvloeiende sociaaleconomische ontwikkeling van het land, is de aantrekkingskracht van een aanzienlijk aantal immigranten uit verschillende Latijns-Amerikaanse landen, die vertegenwoordigd in Census 2017, ongeveer 1.200.000 mensen, wat overeenkomt met 7% van de bevolking die op het Chileense grondgebied, zonder hun nakomelingen geboren in Chili, als gevolg van de effecten van het ius soli. Hun voornaamste origine, komt overeen met: 288.233 Venezolanen, 223.923 Peruanen, 179.338 Haïtianen, 146.582 Colombianen, 107.346 Bolivianen, 74.713 Argentijnen, 36.994 Ecuadorianen, 18.185 Brazilianen, 17.959 Dominicanen, 15.837 Cubanen en 8.975 Mexicanen.

Dit heeft een verandering teweeggebracht in de fysionomie van bepaalde gemeenten van het land waar hun aantal geconcentreerd is. In gemeenten als Santiago Centro en Independencia is 1/3 van de inwoners een Latijns-Amerikaanse immigrant (respectievelijk 28% en 31% van de bevolking van deze gemeenten). Andere gemeenten van Groot-Santiago met grote aantallen immigranten zijn Estación Central (17%) en Recoleta (16%). In de noordelijke regio’s, zoals Antofagasta, is 17,3% van de bevolking een Latijns-Amerikaanse vreemdeling, met gemeenten als Ollagüe (31%), Mejillones (16%), Sierra Gorda (16%) en Antofagasta (11%), met hoge percentages Latijns-Amerikaanse immigranten, voornamelijk Bolivianen, Colombianen en Peruanen.

Inheemse gemeenschappenEdit

Foto uit 1902 van een Mapuche-meisje uit Concepción, in het zuiden van Chili.

De volkstelling van 1907 vermeldde 101.118 indianen, of 3,1% van de totale bevolking van het land. Alleen diegenen die hun inheemse cultuur beoefenden of hun inheemse taal spraken werden in aanmerking genomen, ongeacht hun “raszuiverheid.”

Volgens de volkstelling van 2002 werden alleen inheemse mensen die nog een inheemse cultuur beoefenden of een inheemse taal spraken ondervraagd, en 4,6% van de bevolking (692.192 mensen) voldeed aan die beschrijving. Van die 4,6% verklaarde 87,3% dat zij Mapuche waren. Het merendeel van de inheemse bevolking vertoont in meer of mindere mate een gemengde afstamming.

Chili is een van de tweeëntwintig landen die het enige bindende internationale recht betreffende inheemse volkeren, het Verdrag inzake inheemse volkeren en stammen van 1989, hebben ondertekend en geratificeerd. Dit verdrag werd in 1989 aangenomen als Verdrag 169 van de Internationale Arbeidsorganisatie (IAO). Chili heeft het verdrag in 2008 geratificeerd. In november 2009 is in een rechterlijke beslissing in Chili, die wordt beschouwd als een mijlpaal op het gebied van de rechten van inheemse volkeren, gebruik gemaakt van IAO-verdrag 169. De uitspraak van het Hooggerechtshof over de waterrechten van de Aymara bevestigt de uitspraken van zowel het Pozo Almonte tribunaal als het Iquique Hof van Beroep, en is de eerste gerechtelijke toepassing van ILO Conventie 169 in Chili.

Andere etnische groepenEdit

Geschat wordt dat ongeveer 5% van de bevolking (800.000) afstamt van Aziatische immigranten, voornamelijk uit het Midden-Oosten (d.w.z. Palestijnen, Syriërs en Libanezen, zie Arabische Chilenen). De meesten van hen zijn christenen uit de Levant, van wie er naar schatting zo’n 500.000 Palestijnse afstammelingen zijn, voornamelijk christenen, die in Chili wonen. Daarnaast wonen er ongeveer 18.000 – 25.000 joden in Chili.

In de afgelopen jaren heeft Chili een groeiende Oost-Aziatische bevolking gekregen, voornamelijk uit China (zie Chinese Chileen), maar ook uit Japan (zie Japanse Chileen) en Zuid-Korea (zie Koreanen in Chili). De vroegste golf van Oost-Aziatische immigratie vond plaats aan het eind van de 19e en het begin van de 20e eeuw, voornamelijk Chinese en Japanse contractarbeiders.

Chili bestuurt Paaseiland een gebied 4.100 km ten westen van het vasteland. Het Rapa Nui volk is inheems op het eiland en is Polynesisch van oorsprong. Er wonen er ongeveer 3.500 op het eiland, maar in de 20e eeuw zijn er ongeveer 10.000 naar het vasteland gekomen.

Er is een aanzienlijke populatie Romani in Chili. Zij worden op grote schaal en gemakkelijk herkend en houden vast aan hun tradities en taal, en velen leven nog steeds een semi-nomadische levensstijl, reizend van stad naar stad en levend in kleine tentgemeenschappen