| MOLECULES DIE ZICH OPBOUWEN EN U IN SLAAP MAKEN |
|
Als elke dag ten einde loopt, voelt u de behoefte om te gaan liggen en te gaan slapen. Het begin van de slaap, dat vanuit gedragsoogpunt zo’n eenvoudig verschijnsel lijkt, is vanuit moleculair oogpunt in feite vrij complex.
In het begin van de 20e eeuw stelde de Franse psycholoog Henri Piéron de hypothese op dat langdurige waakzaamheid de opbouw van een “slaapgif” veroorzaakt, dat vervolgens tijdens de slaap wordt afgebroken. Om zijn hypothese te testen, liet Piéron ’s nachts honden door Parijs lopen om te voorkomen dat ze sliepen. Vervolgens injecteerde hij hun cerebrospinaal vocht in de hersenen van andere honden. Hij ontdekte dat deze andere honden vervolgens langer en dieper sliepen dan gewoonlijk.
We weten nu dat de “hypnogene” (slaapbevorderende) stoffen waarvan Piéron veronderstelde dat ze wel degelijk bestaan. Sommige ervan zijn kleine eiwitmoleculen die worden geproduceerd door hersenstructuren zoals de hypothalamus en die de neuronen van het waaksysteem remmen.
Maar deze eiwitten zijn niet de enige hypnogene moleculen. De opbouw van serotonine in bepaalde delen van de hersenen tijdens perioden van waakzaamheid draagt ook bij tot het begin van de slaap. Het serotonineniveau in bepaalde delen van de hersenen beïnvloedt ook de stemming. Daarom leiden sommige problemen, zoals depressie en angst, vaak tot slaapstoornissen. Mensen met een laag serotonineniveau hebben ook de neiging om minder tijd door te brengen in de herstellende non-REM slaap in de loop van de nacht.
| Serotonine speelt ook een belangrijke rol in de slaap omdat het lichaam het gebruikt om melatonine te synthetiseren. Melatonine wordt ’s nachts aangemaakt en speelt een fundamentele rol bij het regelen van de biologische klok van het lichaam. In feite regelt melatonine de hele slaap/waakcyclus, terwijl serotonine meer specifiek betrokken is bij waakzaamheid, bij het op gang brengen van de slaap en bij de REM-slaap. |
 diagram van een melatoninemolecuul (Atomen: lichtblauw = koolstof, donkerblauw = stikstof, rood = zuurstof, wit = waterstof) |
Dus de slaap wordt in gang gezet door twee onderling samenhangende processen: de productie en opbouw van hypnogene stoffen in het lichaam terwijl we wakker zijn, en cyclische schommelingen in stoffen zoals melatonine die samenhangen met de biologische klok van ons lichaam.
Adenosine, een van de hypnogene stoffen die worden aangemaakt terwijl we wakker zijn, is sinds het midden van de jaren negentig het onderwerp van veel discussie.