Bedwantsen worden aangetrokken door de geur van je stinkende kleren.
AMIXSTUDIO/
Op het eerste gezicht lijken bedwantsen slecht toegerust voor wereldheerschappij: Ze kunnen niet vliegen, springen of zwemmen; ze kunnen alleen overleven op bloed; en ’s werelds belangrijkste roofdieren – de mens – willen ze allemaal dood. Toch hebben de parasitaire geleedpotigen de laatste tijd een “snelle wereldwijde expansie” doorgemaakt, waarbij ze nieuwe gebieden hebben veroverd en in aantal en verspreidingsgebied zijn toegenomen. En volgens een nieuwe studie, wordt hun globetrotting gedeeltelijk mogelijk gemaakt door een ongewone vorm van vervoer: onze stinkende was.
“Het is een goede studie,” zegt Richard Cooper, een entomoloog aan de Rutgers Universiteit in New Brunswick, New Jersey, die niet betrokken was bij het werk. Hij zegt dat het logisch is dat de insecten worden aangetrokken door menselijke geuren, zelfs op kleding.
Hoewel het niet bekend is dat ze ziektes overbrengen, kunnen bedwantsen (Cimex lectularius) jeukende beten achterlaten en allergische reacties veroorzaken. In het midden van de 20e eeuw was het ongedierte grotendeels uitgeroeid uit grote delen van de ontwikkelde wereld, maar een verbod op effectieve pesticiden in de jaren 1990, samen met goedkope vliegreizen, hebben de insecten in staat gesteld om kruipend terug te komen.
In tegenstelling tot teken of luizen, zijn de appelzaadgrote bedwantsen geen reizigers: Ze blijven niet lang op hun gastheren, en ze verlaten zelden de bedden en banken waar ze zich tegoed doen. Hoe kwamen ze dan in vliegtuigen terecht?
“Liften leek me de beste verklaring,” zegt William Hentley, een entomoloog aan de Universiteit van Sheffield in het Verenigd Koninkrijk. “Dat leidde me vervolgens naar de vraag of ze worden aangetrokken door onze kleren en de geur van mensen.”
Om erachter te komen of de insecten zich inderdaad in onze was en bagage verstopten, testten Hentley en zijn collega’s of de insecten werden aangetrokken door bevuilde kleding. Ze plaatsten een kooi vol bedwantsen in het midden van een kamer en plaatsten twee katoenen zakken op gelijke afstanden – één gevuld met schone kleren en de andere gevuld met vuile sokken en T-shirts verzameld bij vrijwilligers. De onderzoekers lieten de bedwantsen uit de kooi los en lieten ze 96 uur lang vrij rondlopen.
Aan het eind van het experiment werden ongeveer twee keer zoveel wantsen aangetrokken door de vuile kleren als door de schone, meldt het team vandaag in Scientific Reports. Dat klopt met eerdere experimenten die hebben aangetoond dat bedwantsen meer dan 100 verbindingen kunnen ruiken die door de menselijke huid worden geproduceerd – veel daarvan kunnen gemakkelijk meerdere dagen op kleding blijven zitten, zeggen de onderzoekers.
Ze testten ook of een toename van kooldioxide – waarvan lang werd gedacht dat het een signaal was van een nabijgelegen maaltijd – de insecten meer of minder geneigd waren om voor de stinkende kleding te gaan. Wanneer het gas aan de kamer werd toegevoegd, leek het foerageergedrag te activeren, maar de insecten hadden niet meer kans om voor de vuile kleren te gaan dan ze aanvankelijk waren. Dat suggereert dat kooldioxide de insecten aanzet tot foerageren, maar het helpt hen niet om de stinkende was te bemachtigen, concludeert het team.
Dus wat kun je doen om de parasieten met zes poten uit je koffer te houden als je op reis gaat? Hentley wijst er voorzichtig op dat hij deze technieken niet wetenschappelijk heeft bestudeerd, maar hij raadt aan je koffers gewoon op de metalen bagagerekken in een hotelkamer te zetten, omdat de insecten niet op gladde oppervlakken kunnen klimmen. Als zo’n rek niet te vinden is, kun je je vuile kleren in een luchtdichte zak bewaren om de geur te maskeren. Maar houd er rekening mee dat als je eerder vuile kleren in je bagage hebt gestopt, je misschien je hele koffer moet inpakken, zegt hij.
Cooper is het ermee eens dat plastic zakken zouden kunnen werken, maar hij gebruikt ze zelf niet. “Het grootste ding is dat je je bagage niet op het bed houdt,” zegt hij. Een andere optie: stop je tassen in een draagbare verwarmingskamer wanneer je thuiskomt en was en droog je kleren op hoge hitte. “Hitte is de achilleshiel van de bedwants,” zegt Cooper.