Omstreeks 360 v. Chr. introduceerde de Griekse filosoof Plato in zijn dialogen Timaeus en Critias een ongelooflijk verhaal, een verhaal over een raadselachtige eilandbeschaving die sindsdien de verbeelding van elke volgende generatie heeft gegrepen. Dit was het verhaal van Atlantis, waarvan werd gedacht dat het een van de meest geavanceerde samenlevingen van de antieke wereld was, een idyllisch paradijselijk eiland van bekwame navigators die in staat waren de Atlantische Oceaan over te steken om te veroveren en te verkennen!
“Want in onze geschriften wordt verhaald hoe eens uw Staat de koers van een machtige heerschappij volgde, ….. en het voor reizigers uit die tijd mogelijk was om van Atlantis naar de andere eilanden over te steken en van de eilanden naar het hele continent erboven, dat de ware (Atlantische) Oceaan omvat…” – Plato
Plato’s Tale
Heden ten dage plaatsen populaire theorieën Atlantis op locaties als voor de kust van Cyprus in het oostelijk deel van de Middellandse Zee, rond de Azoren eilanden in het midden van de Atlantische Oceaan, ergens in de Bermuda Driehoek voor de kust van de Verenigde Staten, of zelfs op meer exotische locaties als Antarctica en Indonesië. Natuurlijk wijzen meer mainstream studies naar het piepkleine eiland Santorini, het eiland Kreta, Malta, Spanje, en andere archeologische vindplaatsen rond de Middellandse Zee. Er zijn ontelbare theorieën over de plaats van Atlantis, en elk jaar komen er meer bij.
Afbeelding van Atlantis door een kunstenaar. Bron: BigStockPhoto
Ondanks alle wetenschappelijke en niet-wetenschappelijke speculaties en door het ontbreken van tastbaar bewijsmateriaal in het verleden, is de overgrote meerderheid van de moderne historici van mening dat Plato’s verhaal over Atlantis ofwel een mythe is, of zij gaan ervan uit dat Plato een verhaal rond een fictieve plaats in elkaar heeft geknutseld en daarbij een mix van echte elementen uit latere tijden heeft gebruikt.
- Bewijs van de Grote Zondvloed – Echt of een Mythe? Deel I
- De legendarische Hyperborea en de Oude Grieken: Wie ontdekte Amerika echt?
- Orichalcum: Legendarisch Metaal van Atlantis, Of Gewoon Een Gewoon Erts?
Is het dan mogelijk dat het verhaal van Atlantis geheel tot de verbeelding van Plato behoorde? Het is zeker mogelijk, hoewel als het verhaal niet echt is, hoe kunnen we dan anders het tastbare bewijs verklaren dat Plato’s verhaal ondersteunt, inclusief een recent ontdekte vindplaats die perfect overeenkomt met de beschrijving van Atlantis.
In wezen, en in tegenstelling tot een algemeen geloof dat Plato’s Atlantis ergens in de Atlantische Oceaan zou kunnen zijn geweest, toont een recente studie aan dat Plato’s eiland Atlantis in de Middellandse Zee lag en slechts enkele kilometers ten noorden van het eiland Santorini. Dit nu onder water liggende hoofdeiland past, samen met het eiland Santorini, in Plato’s gehele beschrijving van Atlantis.
Lost in Translation
Om Plato’s puzzel met succes te ontcijferen, en om er zeker van te zijn dat de betekenis van het oorspronkelijke Griekse verhaal niet verloren ging tijdens de vertaling, werd de Engelse versie vergeleken met de Griekse opmaak, die een geheel andere syntactische structuur heeft. (In feite kan in het Grieks soms zelfs één enkele komma ervoor zorgen dat een korte zin twee verschillende betekenissen heeft. Een goed voorbeeld is een beroemd citaat van het orakel van Delphi. “Ga heen, keer terug en sterf niet in de oorlog” kan twee totaal tegengestelde betekenissen hebben, afhankelijk van waar een ontbrekende komma hoort te staan – voor of na – het woord “niet”). Deze recente evaluatie van Plato’s tekst onthulde dat eenvoudige fouten en gebrekkige interpretaties door vroege vertalers ertoe hebben geleid dat veel onderzoekers in het verleden Atlantis op de verkeerde plaatsen hebben gezocht. Bijgevolg, in tegenstelling tot alle vroegere “ontdekkingen”, met inbegrip van recente ontdekkingen die eerder tot speculatie dan tot echt bewijs leidden, is er voor het eerst een tastbare plaats waar alle fysieke kenmerken perfect overeenstemmen met Plato’s verslag.
Verloren Eiland Gevonden
Het lijkt erop dat 11.000 jaar geleden, volgens Plato het verhaal van Atlantis zich afspeelde, veel van de Cycladen eilanden verbonden waren door een vlak terrein, dat vandaag de dag het “Cycladen Plateau” wordt genoemd. Dit nu 400 voet (122 meter) onderwater plateau vormde het lichaam van een groot eiland, terwijl de moderne eilanden van de Cycladen rijen bergen vormden die op alle “juiste plaatsen” te voorschijn kwamen, als die worden vergeleken met Plato’s verhaal!
Net zoals Plato Atlantis beschreef, bestond het noordelijke deel van dit eiland geheel uit bergen die tot aan de kust reikten. Direct onder dit gebergte bevond zich een langwerpige vallei, en dichter bij het centrum van het eiland een tweede vallei die omringd was door laag oprijzende bergen. Deze centrale vallei was tweederde in omvang van de langwerpige vallei. Bovendien valt Santorini zelf, een setting van een eiland binnen een eiland, en een plaats waar veel mainstream archeologen in het verleden de kroonstad van Atlantis hadden geplaatst, precies binnen 5,6 mijl (negen km) van het grote eiland, en zoals Plato het heeft afgebeeld (Zie afbeelding hieronder, uit het boek “Uchronia Atlantis Revealed “.)
“….een eiland dat voornamelijk uit bergen bestaat in de noordelijke gedeelten en langs de kust, en dat een grote langwerpige vlakte omvat in het zuiden die zich in één richting uitstrekt tot drieduizend stadia (ongeveer 555 km 2), maar over het middelste eiland was het tweeduizend stadia (ongeveer 370 km 2). Vijftig stadia (9km) van de kust lag een berg die aan alle kanten laag was…en het rondom afbrak…het centrale eiland zelf was vijf stadia in diameter (ongeveer 0,92km)”. – Plato
(Afbeelding met dank aan auteur)
Interessant, en net zoals Plato vermeldde, verdronk dit super-eiland door de zee rond 8000 v. Chr. tijdens de snelle opkomst van de Middellandse Zee en net voor de overstroming van de Zwarte Zee (zie UNESCO-studie uit 2005). Dus, in het licht van deze laatste ontdekking, met een site die eindelijk overeenkomt met Plato’s beschrijving van Atlantis, is het mogelijk om te accepteren dat Plato’s verhaal gebaseerd was op een echte omgeving en een prehistorische beschaving die bekend was bij de oude Grieken? Natuurlijk wel, vooral omdat het ontkrachten van een perfect passende site misschien nog wel moeilijker is dan het vinden van zo’n site om mee te beginnen.
Daarop werd eerder dit jaar dezelfde afbeelding naar een populaire blogsite gestuurd (een die er prat op gaat de meest uitgebreide gegevens over Atlantis te bevatten) met het volgende commentaar:
” …. Als we trouw blijven aan Plato’s relaas en zoeken naar een omgeving rond 9600 v.Chr., dan moet de plaats op de afbeelding de prehistorische plaats zijn geweest waar Plato het over had, of ‘Atlantis’ zoals wij dat kennen nu echt was of niet. Zoals u ziet is de geografie volkomen identiek, de vulkanische geologie is er, en de flora en fauna (waaronder olifanten) komen chronologisch overeen met de topografie. Bovendien versterkt een beschaving uit de pre-Bronstijd in de onmiddellijke omgeving deze waarschijnlijkheid nog. Als Plato’s Atlantis ooit echt was, dan biedt deze site de perfecte match! Zoals u ook weet, heeft de conferentie van Milos in 2005 twee dozijn criteria vastgesteld, voordat een geografisch gebied in aanmerking komt om als de plaats van Plato’s Atlantis te worden beschouwd. Deze site voldoet aan de meeste van deze criteria terwijl de resterende paar, vooral veronderstellingen uit het verleden die “hinten” naar de mogelijke locatie ergens in de Atlantische Oceaan, ook worden verklaard wanneer Plato op de juiste manier wordt geïnterpreteerd vanuit het Oudgrieks naar het Engels…. Uiteraard wordt het niet langer beschouwd als een vergezochte hypothese om aan te nemen dat, 10.000 jaar geleden, de mens meer geavanceerd was en net zoals Plato beweerde. Samen met de oude stad Jericho in Palestina, waarvan lang geleden werd vastgesteld dat sommige structuren dateren uit het 10e millennium v.Chr., bewijzen de mega-site van Gobekli Tepe in Turkije (12000 v.Chr.), evenals de verzonken stad voor de kust van West-India in de Golf van Cambay (8000 v.Chr.), onomstotelijk dat de prehistorische mens vroeger was gevorderd dan antropologen eerder dachten.” – Christos A. Djonis
Ondanks de vele archeologische ontdekkingen, die duidelijk wijzen op vroegere geavanceerde beschavingen, lijken de meeste sceptici echter te blijven beweren, zoals deze blogger deed, dat “Plato’s 9000 jaar oude Atlantis in strijd is met het gezond verstand en de archeologie.” In feite gaf hij ook aan dat “aangezien verschillende details in Plato’s verhaal niet verenigbaar zijn met het 10e millennium v.Chr. (paardenraces, triremes, de stad Athene, Egypte, etc.), dat bij hem geen twijfel laat bestaan dat Atlantis een mythe was.”
Om aan te tonen hoe belangrijk ondersteunende details zijn voor een waar verhaal, en om aan te tonen hoe Plato’s verhaal lijdt aan verifieerbare details, plaatste hij vervolgens een paar dagen later een artikel in zijn vaste blog waarin hij de militairen en de ‘bevolking van Atlantis,’ schetste (die hij baseerde op drie verschillende theorieën uit het verleden) en erop wees dat die theoretische getallen niet kunnen kloppen.
Hoewel dit natuurlijk op een paar manieren kan worden verklaard, één is dat de zogenaamde ‘deskundige’ meningen in de drie tegenstrijdige voorbeelden fout zijn, omgekeerd heeft hij nooit het oude eiland op de voorgestelde afbeelding besproken of weg verklaard. Blijkbaar vormde hij, zoals andere sceptici vaak doen, een mening die hij baseerde op ofwel moderne interpretaties van het verhaal, ofwel op eigenaardigheden uit Plato’s eigen verslag, alsof elk “waar gebeurd verhaal” dat ons ooit wordt verteld altijd tot in de kleinste details echt blijkt te zijn.
Ficties werden werkelijkheid
Zo, waren de Atlantiërs werkelijk een prehistorische beschaving zoals Plato beweerde, of was dat een mythe? Was het verhaal van Atlantis geheel een product van Plato’s verbeelding, of is het mogelijk dat hij een fabel schiep rond een echte omgeving en een oude beschaving die de oude Grieken kenden, en die hij, om sommige van zijn filosofische ideeën met succes over te brengen (goddelijk versus menselijk, ideale samenlevingen versus verdorven) vulde met bekende zaken en details uit latere tijden. Zou dit ideologische verhaal zijn publiek anders kunnen aanspreken als zij er geen verband mee konden leggen of het niet konden overbrengen?
Een parallel voorbeeld, van Plato’s legende van Atlantis, is Homerus’ Ilias. Net als in het geval van Atlantis dachten wij eeuwenlang dat de stad Troje – het middelpunt in Homerus’ epische sage – een mythe was. Dat veranderde allemaal toen Heinrich Schliemann, een amateur-archeoloog, Troje vond in 1868, terwijl hij lokalisatietips volgde uit het boek van Homerus.
In het geval van Troje, na het weggooien van alle details betreffende schoonheidskoninginnen, halfgoden, Trojaanse paarden en het terugbrengen van de legers tot meer rationele niveaus, werd uiteindelijk erkend dat de omgeving, evenals het grootste deel van dit verhaal, echt was. In wezen draaide Homerus’ volledig fictieve verhaal, dat hij vulde met principes en gemeenschappelijke elementen uit zijn eigen tijd, blijkbaar om een waar gebeurde omgeving en een waar gebeurd incident dat bijna zes eeuwen voor zijn tijd plaatsvond.
De muren van de acropolis behoren tot Troje VII, dat is geïdentificeerd als de plaats van de Trojaanse oorlog (ca. 1200 v.Chr.). ( CC BY-SA 3.0 )
Een ander voorbeeld dat bewijst dat het “ware deel” van een verhaal niet altijd in de details zit, is het relaas rond de historische Slag bij Thermopylae. In dit geval hebben wij oude verslagen van een beroemde veldslag die, om redelijk te kunnen worden geauthenticeerd, wij de betrokken facties en hun militaire macht moesten kennen. Hebben we zo’n legitieme getuigenis? Niet echt! Wat we hebben is verre van echt. Meer bepaald schreef Herodotus dat koning Leonidas, met 300 Spartanen, samen met enkele duizenden Grieken, streed tegen 2,6 miljoen Perzen, gevolgd door twee miljoen ondersteunende manschappen. De dichter Simonides meldde dat het Perzische leger opliep tot vier miljoen. Ctesias, een Griekse arts en historicus schatte de Perzische strijdkrachten op 800.000.
Griekse falanx formatie gebaseerd op bronnen van het Perseus Project. (
Net als in het geval van Atlantis, krijgen we ook hier weer tegenstrijdige en zwaar overdreven cijfers voorgeschoteld. Als deze jongens de ‘geloofwaardige’ bronnen waren waar we dit ware verhaal van kregen, waarom hebben we dan hun details terzijde geschoven en onze eigen gecreëerd? Na het terzijde schuiven van het aantal manschappen zoals geciteerd in alle oude verslagen, geven moderne berekeningen aan dat de Perzische troepenmacht niet groter kan zijn geweest dan 300.000 manschappen.
Hebben de oude Griekse historici in het geval van Thermopylae, naast andere betwistbare details, de omvang van het Perzische leger opgeblazen? Natuurlijk deden ze dat, omdat het verhaal zo ongetwijfeld beter klinkt. Maar uiteindelijk, en ondanks de enorme inconsistenties in de feiten, accepteren wij dit verhaal als echt. Interessant is dat Troje en Thermopylae geen geïsoleerde gevallen zijn in onze opgetekende geschiedenis, die vol is van verhalen met ernstige tegenstrijdigheden en omstandigheden waarin mythologische plaatsen, of “sprookjes”, uiteindelijk waar bleken te zijn. Zo was er onder andere het paleis van Knossos op Kreta, dat in verband werd gebracht met de Minotaurus (een mythisch beest van half mens en half stier.)
Fundamentele vragen
Dus blijft er een fundamentele vraag over. Was Atlantis alleen maar een waarschuwend verhaal of is het mogelijk dat Plato een verhaal maakte gebaseerd op een echte omgeving en een prehistorische beschaving die bekend was bij de oude Grieken, terwijl hij alle ‘moderne’ details (inclusief de bekende Minoïsche aspecten) aanvulde zoals Homerus dat ook deed een paar honderd jaar voor hem? Als dat waar is, zou het “ware” van dit verhaal, net als in het geval van Troje, niet moeten liggen in de details, maar in de opsporing en authentificatie van Plato’s “verloren eiland”. Het identificeren van een perfect passende plaats, een die bij voorkeur tekenen vertoont van een geavanceerde beschaving in het gebied, zou de eerste stap moeten zijn in het oplossen van dit mysterie.
Is het dan mogelijk dat de “machtige gastheer” die “op koers bleef” (het pad bewandelde) naar het vasteland van Griekenland, die van het prehistorische eiland van het Cycladen Plateau is? Zeker lijkt elk element van deze plaats overeen te komen met Plato’s gegeven chronologie zowel als fysieke beschrijving. Als dat zo is, kunnen de tekenen van een vroege neolithische aanwezigheid in de onmiddellijke omgeving dan de overblijfselen zijn van een nog oudere beschaving die zich op de omringende eilanden kon herstellen na de grote overstroming aan het eind van de laatste ijstijd? En tenslotte, was die verloren beschaving in staat om via eilandhoppen naar Amerika te navigeren zoals Plato beweerde?
Volgens dezelfde studie, en zoals het best wordt aangetoond in het boek ” Uchronia Atlantis Revealed”, was het enorme eiland/continent dat Plato noemde aan de andere kant van de Atlantische Oceaan, “aan de overkant van de Zuilen van Hercules” (Straat van Gibraltar,), dat “die ware oceaan omvat” en “groter is dan Libië en Azië samen,” dat van Amerika was en niet van Atlantis, zoals velen in het verleden hadden gespeculeerd (zie ook het artikel Ancient Origins getiteld, The Legendary Hyperborea and the Ancient Greeks: Who Really Discovered America? )
Traveling Genetics
Als dat zo is, kan deze zeer vroege kennis van het Amerikaanse continent dan het beste verklaren hoe haplogroep X, een gen uit het Midden-Oosten, 10.000 jaar geleden in de regio van de Grote Meren terechtkwam? Als een geavanceerde mediterrane cultuur niet via eilandhoppen naar Noord-Amerika is gereisd, zoals Plato beweerde, hoe kunnen we dan anders rechtvaardigen dat verhoogde concentraties van haplogroep X ook ‘vreemd genoeg’ voorkomen in Schotland, Orkney-eilanden, Faeröer-eilanden en IJsland, in wezen alle eilandstops op weg naar Noord-Amerika vanuit Europa. Tenslotte, hoe verklaren we anders dat officiële mtDNA-kaarten laten zien dat de hoogste concentratie van haplogroep X weg van het oostelijke Middellandse-Zeegebied bestaat aan de oostkust van Noord-Amerika, rond de Grote Meren, en niet in Alaska of langs de westkust van de Verenigde Staten, waar de heersende wetenschappers beweren dat haplogroep X het Amerikaanse continent infiltreerde. Het feit dat er geen sluitende wetenschappelijke verklaring is voor het ontbreken van haplogroep X in de enorme leegte tussen de Altai-republiek in Zuid-Rusland en de grotere regio van de Grote Meren, roept ontegenzeggelijk gerechtvaardigde twijfels op over de Beringstraat-hypothese.
mtDNA-kaart: Spread of Haplogroup X (Courtesy author)
Wat de Solutrean/Clovis-theorie betreft (Europeanen zijn gewoon op een gedeeltelijke ijskap via de Atlantische Oceaan naar Amerika gekomen), hoe kunnen de aanhangers van deze hypothese rationaliseren dat van een dozijn verschillende haplogroepen in Europa in die tijd (H,V,J,HV,U,T,UK,X,W, en I), alleen haplogroep X handig naar Noord-Amerika is gekomen?
- Het Rijk van Poseidon: A Mythical Voyage Around the Aegean
- When Ancient Masters Ruled the Earth: The Mysterious Depths of the Saint Croix Basin
- What Became of Atlantis: The Flood from Heaven
Als we Plato’s bewering negeren dat een bepaald ras van prehistorische Mediterrane navigators (in een afgesloten omgeving) 10.000 jaar geleden de Atlantische Oceaan overstak via eilandhoppen, en gewoon aannemen dat 10 millennia geleden de weg naar Noord-Amerika open was vanuit beide richtingen (de Noord-Atlantische Oceaan zowel als de Beringstraat), hoe verklaren we dan dat slechts een enkel Europees/Mediterraan gen de reis naar de Nieuwe Wereld via de Atlantische Oceaan heeft weten te maken, terwijl aan de andere kant elk van de vier Aziatische haplogroepen (A,B,C en D) elkaar opeenvolgend via de Beringstraat naar Amerika hebben gevolgd?
Finitief, wat betreft de algemene opvatting dat Atlantis “door de zee werd verzwolgen en verdween”, dit is gewoon weer een misvatting.
“Maar in een latere tijd vonden er geweldige aardbevingen en overstromingen plaats, en een verschrikkelijke dag en nacht …. En het eiland Atlantis werd op dezelfde manier door de zee verzwolgen en verdween.” – Plato
We mogen niet vergeten dat Plato er in dezelfde paragraaf op wijst dat de ondergang van Atlantis plaatsvond na verscheidene “verschrikkelijke aardbevingen en overstromingen”. De vermelding van aardbevingen en overstromingen in het meervoud bevestigt niet alleen dat de ondergang van het eiland geleidelijk verliep, maar deze uitspraak bevestigt ook dat de periodieke overstromingen hoogstwaarschijnlijk samenhingen met het stijgen van de oceanen, zoals eerder is aangegeven. Bovendien impliceert de opmerking “één smartelijke dag en nacht”, meer een standaardzin bij de Grieken, niet noodzakelijkerwijs dat het eiland binnen 24 uur verloren ging, maar dat de eindgebeurtenis op een onbekend tijdstip plaatsvond.
Niet letterlijk gesproken, maar poëtisch, zegt Plato dat het eiland op die dag “verzwolgen” (opgeëist) werd door de zee, en dat het “verdween”. In een andere paragraaf beschrijft hij echter nauwkeurig de specifieke regio en legt hij uit dat toen de vloedcyclus uiteindelijk eindigde, de bergtoppen van Atlantis boven water bleven en kleine eilandjes vormden (net als in het geval van de moderne Cycladen). Op poëtische wijze vergelijkt hij deze kleine eilandjes nogmaals met de “beenderen van het vergane lichaam” van het “land” dat er eens was.
“Het gevolg is dat in vergelijking met wat er toen was, er in de kleine eilandjes slechts de beenderen van het vergane lichaam, zoals ze kunnen worden genoemd, zijn overgebleven; alle rijkere en zachtere delen van de bodem zijn weggevallen en er is niet meer dan het skelet van het land overgebleven.” – Plato
Uittreksel uit het boek, “Uchronia? – Atlantis Revealed” door Christos A. Djonis. Voor meer over Atlantis en andere onderwerpen, kijk voor het boek op Amazon.
Featured image: Deriv; Buste van Plato (CC BY 2.5 ), Kaart van Santorini, 1703 ( Public Domain ), onderwater ruïnes (Saramarielin/ CC BY 2.0 )
Door Christos A. Djonis