Met de exponentiële groei van steden worden de ruimtes die we thuis noemen onvermijdelijk kleiner en krapper.
Hetzelfde geldt voor de uitbreiding van de grote landbouwbedrijven op het platteland.
Een onbezet terrein om te tuinieren wordt steeds moeilijker te vinden, en toch hunkert onze omgeving naar levend, ademend groen.
Dit is de reden waarom verticale tuinen zo populair zijn geworden. Als er één ding is waar steden geen gebrek aan hebben, dan zijn het wel de verticale oppervlakken – muren van onze gebouwen.
De moderne verticale tuinen zijn echter meestal gebouwd om plaats te bieden aan een aantal planten die van nature niet verticaal groeien. Gevangen in de rage, lijken we de oorspronkelijke verticale tuinen te zijn vergeten – die bestaande uit trellises, en wijnstokken en klimplanten die erop groeien.
Voordelen van Trellises en Trellis Planten
Door het gebruik van trellises, krijg je meer plantmassa per vierkante eenheid – omdat je het verticale vlak gebruikt.
Ook het feit dat veel zeer decoratieve klimplanten over muren en andere verticale oppervlakken groeien – niet alleen trellissen – verhoogt hun waarde en hun veelzijdigheid.
Last but not least, weelderige, bloeiende en vruchtdragende klimplanten en wijnstokken zien er prachtig uit, plus bieden broodnodige habitats en voedsel voor wilde dieren.
Laten we leren over enkele van de beste trellis-vriendelijke klimplanten en wijnstokken.
Eenjarige klimplanten
1. Morning Glory (Ipomoea sp.)
Morning Glory is een van de gemakkelijkste klimplanten om te kweken.
Deze klimplant heeft mooie trompetvormige bloemen die in verschillende kleuren verkrijgbaar zijn (afhankelijk van de soort en de cultivar). Zoals de naam al doet vermoeden, gaan de bloemen ’s morgens open en duren meestal tot de middag, hoewel de uren op bewolkte dagen worden verlengd.
Hoewel de bloemen een korte levensduur hebben, maakt de Morning Glory dat goed met het aantal bloemen dat hij dagelijks kan produceren.
Morning Glories van alle variëteiten zijn gemakkelijk uit zaad op te kweken en groeien snel (maar het is niet invasief). De klimmer houdt van zonnige standplaatsen waar hij de meeste bloemen zal produceren, hoewel hij ook gedeeltelijke schaduw verdraagt. De elegante hartvormige bladeren kunnen wat gevoelig zijn voor mijten.
Nasturtium (Tropaeolum majus)
Nasturtium is een andere gemakkelijk te kweken en winterharde eenjarige klimplant. Hij heeft prachtige helderoranje of gele bloemen die in overvloed verschijnen, en al even decoratieve afgeronde, dofgroene, fluweelachtige bladeren met zichtbare nervatuur.
Zowel de bladeren als de bloemen zijn eetbaar, wat Nastrutium een geweldige keuze maakt als u houdt van de nieuwste culinaire trend om gerechten te versieren met eetbare bloemen.
Pollinators zijn dol op Nasturtiums, maar dat geldt ook voor gewone plagen zoals bladluizen en witte vlinders. Daarom worden ze vaak gebruikt als begeleidende planten om het ongedierte weg te lokken van de meer gevoelige exemplaren of groenten.
Zwarte-ogige Susan Wijnstok (Thunbergia alata)
De Zwarte-ogige Susan Wijnstok dankt zijn naam aan zijn grote contrasterende bloemen – met oranje bloemblaadjes en een zwart “oog” in het midden. Het zwarte deel is eigenlijk een buis.
Het is een middelgrote klimplant die ongeveer 1,5 meter hoog wordt, met dicht gebladerte. Het is een kruidachtige plant met tere takken, hoewel het een vaste plant is in zijn natuurlijke habitat en in de Amerikaanse winterhardheidszones 9 tot 11. In koelere klimaten wordt hij als eenjarige geteeld.
Omdat hij afkomstig is uit Zuid-Afrika, waar een specifiek klimaat heerst, is “Susan” een beetje kieskeurig als het op eisen aankomt. Ze gedijt niet in drassige grond en heeft een goede drainage nodig, maar ze verwelkt als de grond te droog wordt. Dit probleem is meer uitgesproken wanneer de plant in een pot wordt gekweekt – zolang je voor goede grond zorgt, is het kweken van T. alata buiten in de tuin een stuk eenvoudiger.
Het moet niet worden verward met een andere Black-eyed Susan – Rudbeckia hirta, die een knappe wildbloem is, maar geen klimplant. De twee planten zijn niet verwant.
Perennial Climbers
Honeysuckle (Lonicera sp.)
Honeysuckles behoren tot de meest populaire klimplanten. Ze zijn alles wat je je in een klimplant kunt wensen – weelderig, snelgroeiend, groenblijvend, met fraai blad en fascinerende, kleurrijke, geurige bloemen.
Alle klimmende kamperfoelies staan graag in de zon (of als alternatief in de lichte schaduw), maar met de wortels in de schaduw. Dit is kenmerkend voor bosklimplanten, waar hun wortels altijd in de schaduw staan van de bosbomen of -struiken. Dit nabootsen geeft het beste resultaat.
Na de bloei produceert de plant rode bessen die zeer aantrekkelijk zijn voor vogels, maar licht giftig zijn voor mensen en nooit gegeten mogen worden. Laat dat maar aan de zangvogels over!
De bekendste soorten zijn de Kamperfoelie (L. periclymenum, inheems in Europa en delen van het Midden-Oosten), de Japanse of Chinese Kamperfoelie (L. japonica, inheems in Oost-Azië en zeer invasief in andere delen van de wereld) en de Koraal- of Trompetkamperfoelie (L. sempervirens, inheems in het noorden van de VS).
Jasmijn (Jasminum sp.)
Jasmijn is een overblijvende klimplant die bladverliezend of wintergroen kan zijn, en zomer- of winterbloeiend, afhankelijk van de soort. De bloemen kunnen wit, geel of, zeldzamer, rood of roze zijn, hebben een karakteristieke stervorm en zijn tamelijk klein en niet erg aantrekkelijk in vergelijking met veel andere wijnstokken. Ze maken dat echter goed met hun kenmerkende zoete geur.
Sommige soorten jasmijn kunnen alleen in een kas worden gekweekt, maar andere zijn veel winterharder en kunnen buiten vrijwel voor zichzelf zorgen. Geef ze een zonnige, warme en beschutte standplaats. De grond moet bij voorkeur vochtig, maar goed doorlatend zijn.
Zoals veel meerjarige wijnstokken hebben jasmijnplanten veel baat bij snoei na de bloei. Snoei de zwakste en de oudste scheuten. U kunt overgroeide jasmijn ook radicaal snoeien, maar bedenk wel dat het in dat geval een paar jaar duurt voordat hij weer bloeit.
Virginia Creeper (Parthenocissus quinquefolia)
Virginia creeper staat bekend om twee dingen: een krachtige groei die zelfs geen trellis nodig heeft, en het in de herfst vlammend rode loof. De combinatie zorgt voor verbazingwekkende herfsttentoonstellingen op de muren en hekken van rustieke steden en dorpen.
Naast de kenmerkende scharlakenrode bladeren, bloeit de Virginia Creeper ook van mei tot augustus en produceert bessen, die beide voedsel zijn voor wilde dieren.
De Virginia Creeper groeit op elke grond en in elke positie, behalve op het noorden gelegen muren in de volle schaduw. Hij gedijt in de winterhardheidszones 4-9.
Engelsche klimop (Hedera helix)
Engelsche klimop is een typische groenblijvende klimplant van Europese gematigde bossen, en hij groeit zowel horizontaal als verticaal. Hij hecht zich stevig vast aan de boomstammen, de grond, rotsen of muren met zijn sterke wortelharen en een natuurlijke lijm die hij produceert.
De donkere bladeren met bleke nervatuur zijn zeer decoratief. De bonte cultivars met gele randen bestaan ook en worden vaak als kamerplant gekweekt.
Met zijn weelderige groei biedt English Ivy waardevolle habitat voor vogels en diverse geleedpotigen, en ook bloemen en bessen voor respectievelijk bestuivers en vogels.
Omdat hij onder kruinen groeit, is English Ivy aangepast aan schaduw en gedeeltelijke schaduw. Het geeft de voorkeur aan bosachtige bodems die leemachtig, rijk en zuur zijn.
Twee woorden van waarschuwing. Een – Hedera helix is giftig voor en de bladeren mogen niet worden ingenomen door mensen of andere zoogdieren. Twee – de soort is niet inheems in het Amerikaanse continent, en vanwege zijn agressieve groei wordt hij beschouwd als zeer invasief.
Clematis (Clematis sp.)
Sommigen beschouwen Clematis als de koningin van de klimplanten en trellis planten.
Clematis wijnstokken staan bekend om hun bloemen, en om hun diversiteit. Er zijn ongeveer 200 soorten Clematis, plus nog meer cultivars van grootbloemige variëteiten. Als u verliefd wordt op de bloemen van deze klimplant, zou u wel eens een Clematis-verzamelaar kunnen worden!
De basisindeling van Clematis is die tussen kleinbloemige (minder dan 5 cm), en grootbloemige soorten. De kenmerken variëren drastisch, en er zijn groenblijvende, bladverliezende, kruidachtige en houtachtige Clematis-ranken. Hoewel de behoeften van zo’n grote verscheidenheid aan planten natuurlijk verschillen, zijn er toch enkele overeenkomsten.
Alle Clematis-ranken hebben meer dan 6 uur zon nodig om te bloeien; de wortelzone moet echter koel worden gehouden door bodembedekkers, ondiep wortelende vaste planten en/of mulch aan te brengen. Ook hebben alle Clematis steun nodig, en het soort steun hangt af van de grootte van de soort. Kleinere Clematis (2 tot 5 ft.) zullen het goed doen met stokken, terwijl grotere (8-12 ft.) een prieel nodig hebben. Trellis of hekken zijn aanvaardbaar voor alle soorten Clematis.
Passionflower (Passiflora)
Passiflora-ranken hebben de meest exotisch uitziende bloemen op de lijst. Ze zijn groot, geurig en kleurrijk, met een merkwaardige anatomie. De liaan kan wel 2 meter lang worden. Voor een nog beter effect is het gladde donkere gebladerte wintergroen.
Maar het plezier en de schoonheid van passiebloemen houden daar niet op. Na de bloeiperiode die van mei tot november duurt, vormt de plant een oranje, eetbare vrucht – de passievrucht.
Ondanks het exotische uiterlijk zijn Passiflora’s winterhard en gedijen ze in de volle zon (afhankelijk van de soort), halfschaduw buiten in de zones 5 tot 9, of in een koude serre.
Bougainvillea (Bougainvillea sp.)
Bougainvillea is een zeer feestelijke, doornige liaan die oorspronkelijk uit Zuid-Amerika komt. De kleurrijkste delen zijn niet de bloemen zelf, maar grote kelkachtige schutbladeren die de eenvoudige (maar schattige) bloemen omringen.
De groei is groot en bossig. Wanneer ondersteund, kan hij 20 tot 30 voet hoog en breed worden.
Omdat het een tropische plant is, kun je hem, als je in het gematigde klimaat woont, het beste in bakken kweken, zodat je hem in de winter naar binnen kunt halen. Zodra de vorstperiode voorbij is, kunt u hem buiten zetten. Als u in de winterhardheidszone 9-11 woont, kunt u hem het hele jaar door buiten laten groeien.
Bougainvillea staat graag in de volle zon. De enige uitzondering hierop is extreem warm weer, waar hij baat kan hebben bij wat schaduw in de middag. Anders is hij geschikt voor een droger klimaat. Hij stelt geen hoge eisen aan de kwaliteit van de grond, maar moet wel goed draineren.
Klimhortensia (Hydrangea anomala)
Als uw tuin in de schaduw ligt, hoeft u zich geen zorgen te maken – er zijn nog steeds prachtige klimplanten die u kunt kweken. De Franse hortensia is een bekende prachtige bloeiende struik, en het goede nieuws is dat hij een sierlijk klimmende neef heeft – Hydrangea anomala.
De klimhortensia komt oorspronkelijk uit China, Myanmar en de Himalaya-regio. Het is echter geen invasieve soort en daarom is het een populaire vervanger voor de Engelse Ivy in Amerika. Net als de Engelse klimop heeft de klimhortensia sterke ranken die zich aan bijna elke structuur kunnen hechten – en ze zijn ook moeilijk los te maken. De decoratieve witte bloemen doen denken aan fonkelaars.
Omwille van de massieve ranken moet de klimhortensia een stevige lat hebben.
Wat de algemene behoeften betreft, is de klimhortensia tolerant voor een verscheidenheid van omstandigheden. Het enige waar ze duidelijk niet van houdt, is alkalische grond, waardoor de bladeren geel worden. Dit kan gemakkelijk worden verholpen door zwavelpoeder aan de grond toe te voegen. Hij heeft ongeveer 1 cm water per week nodig.
En als u van wijnstokken houdt, maar lui bent met snoeien, hier is goed nieuws – H. anomala hoeft niet regelmatig gesnoeid te worden. Het is een deel van zijn charme dat hij alle kanten op kan klimmen.
Klimroos (Rosa sp.)
Klim- of ramblingroos in volle bloei kan een van de prachtigste trellis-displays zijn die je kunt krijgen. Naast de inherente romantische zachte uitstraling van rozen en de verbazingwekkende verscheidenheid aan kleuren die tegenwoordig verkrijgbaar zijn, staan de bloemen bekend om hun unieke geur.
Voor het beste effect probeert u cultivars te vinden zoals ‘The Lady of the Lake (Ausherbert)’ die halfgevulde bloemen heeft en de bloei herhaalt, waardoor de bloei de hele zomer doorgaat. Deze cultivar is ook goed bestand tegen ziektes.
Ondanks de naam kan een klimroos niet uit zichzelf tegen een tralie “opklimmen” – u zult ze moeten leiden en vastbinden. Jaarlijks snoeien is ook nodig voor een gezonde en krachtige groei – knip eerst de dode takken weg, en ga dan verder met de ongewenste takken. Wees niet bang om hard te snoeien.
Wisteria (Wisteria sinensis)
Wisteria staat bekend om zijn grootse, geurige bloeiwijze en fraaie groeiwijze. Het is een hoge, houtachtige klimplant die oorspronkelijk uit Azië komt. Hij behoort tot de familie van de erwten, dus het gebladerte dat eruitziet als een oversized, luxe versie van erwtenbladeren is geen toeval.
Wisteria sinensis is een zeer winterharde en snelgroeiende klimplant die van volle zon houdt en arme grond verdraagt (hoewel hij de voorkeur geeft aan kwalitatief goede, vochtige en goed gedraineerde grond). Hij staat ook bekend als een wat onstuimige klimmer, die tijdens zijn groei stevige ondersteuning nodig heeft.
Zoals andere peulvruchten heeft Wisteria stikstofbindende capaciteiten. Daarom moeten volwassen planten worden bemest met kalium en fosfaat, maar niet met stikstof. Een teveel aan stikstof kan de bloei belemmeren.
Conclusie
Het kweken van klimplanten is een vaak over het hoofd geziene, maar zeer lonende, klassieke vorm van verticaal tuinieren. Door het opzetten van trellises open je nog meer mogelijkheden – om meer uitgebreide ontwerpen te maken en meer soorten planten te kweken. En er zijn er veel om uit te kiezen.
Door uw tuinieren verder en hoger te gaan gebruikt u de ruimte efficiënter, maakt u “kennis” met een aantal zeer interessante en verrijkende plantensoorten, en zorgt u voor een unieke habitat en voedsel voor wilde dieren. Er zijn geen nadelen aan omhoog gaan!